نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 868 )                                                                      

ســوره 11 : هــود ( مـکّــی ـ 123 آیه دارد ـ جزء دوازدهم ـ صفحه 221)

  ( قسمــت بیست و چهـارم )

مقـامِ استقـامت و بصیـرت

جزء دوازد هــم صفحــه 234   آیه 112 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم

فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَن تَابَ مَعَکَ وَلاَ تَطْغَوْاْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ   

 تفسیـــر لفظـــی :

پس همان گونه که دستور یافته ‏اى ایستادگى کن و هر که با تو توبه کرده [نیز  چنین کند]

و طغیان مکنید که او به آن چه انجام مى‏ دهید بیناست

 تفسیر ادبی و عرفانی :

در تمــــــــام عالَـــم ،

و در میـــان همـــــه فــرزندان آدم ؛

که را سزد که چنین خطاب عظیم با او کنند ؟

و خود در کدام حوصله گنجد ؟

مگـر حوصله محمدمصطفی(ص) ،

که به الطــــــاف کـــــــــرم آراستـه ،

و به انـــوار شهــــــــــود افـروختــــــــــــه ،

و به تأییــــــد رســـالــــت مــؤیــــد گشتـــــه ،

آنگاه رشته عصمت و طهـــارت بر دل وی بستــه

و بر بســــاط انبســـــاط نشستـــــــــه

و در خـلـوت سخـن از حق شنیده ،

و آیات کـبــری دیده باشد ؟

و اگــر نـــه این قـــوّت و کــــرامت و الطـــاف عنــایت بـودی ،

طاقـت کشش بار اسـتـقـــــامت نداشتی،

چون این خطاب از درگاه نبوت به امّت پیوست ،

و دانست که ایشان هرگز به کمال استقامت نرسند ،

از ناتوانیِ ایشان با آن خبــــر داد و عُـــذر ایشان بنهـــاد .

ای جوانمــرد ؛

خواهان استقامت باش نه خواهان کرامت ،

چه ؛ که نفس تـــو خواهــان کـــرامت می باشد ،

ولی خداونـــــد از تـــــــو خواهــان استقــــامت است .

معنی استقامت ؛ همـــواره بودن بی تلوّن است ،

و هرکس از مقام تلوین به هیئت تمکین رسد ؛

مقام استقامت او درست گردد .

و این استقامت ، هم در کار ، و هم در خوی باید باشد ،

در کار آن است که ظاهر بر موافقت داری ،

و باطن در مخــــــــالفـــت ،

و در خوی آن است که ؛ جفــا شنــوی عــذر دهی ،

و اگر آزار بینی شکر بینی .

و این استقامت باید با بصیرت توأم باشد ،

که لازمه ی استقامت ، بصیرت است ،

که فرموده است :

و هُـوَالسمیع البَصِیــــر

جان داروی عاشـقــان

ای از بـر سـدره شـــاهـــراهـــت

وی قُـبَّــه عـــرش تکـیــه گاهـــت

ای طـــــاق نـُـهـُـــــم رواق بـــالا

بشکـســتـه ز گـــوشـــه کلاهــت

هــم عـقــــل دویـــــده در رکابـت

هـــم شـــرع نهـفـتـــه در پناهــت

جـبــریــــل مقـیـــــم آسـتـــانــت

افـــــلاک حــــریـــم بــارگــاهــت

چـرخ ار چــه رفیـــع ، خـاک پایــت

عـقـل ار چه بزرگ ، طـفـل راهــت

 خوردست خــدا ز روی تعـظـیـــم          

ســـوگـنـد به روی همچـو ماهــت

 ایـــزد که رقیب جان خـرد کـــرد       

نام تــــو ردیــف نـام خـــود کـــرد

ای آرزوی قـَــــــدَر لـِقــــــــایـــت  

وی قـبـلـــه آســمــان ســـرایـت

 در عــالــم نطــق هـیـچ ناطـــق          

نا گـفـتـــه ســــزای تــو ثنـــایـت

هر جای که خواجـه ای غــلامـت

هـر جــای که خســروی گــدایـت

 هــم تـــابــش اخـتــران ز رویـت          

هــم جنبـــش آسـمــان بـــرایـت

جان داروی عاشـقــان حــدیثـت            

قـفـــل دل گمـرهـــان دعـــــایـت

بر دیـــده آسـمـــــان قـَـــدَم نِــه  

تا ســرمـه کـشــد ز خــاک پـایت

ای کرده به زیـر پـــای کَـــونیـــن

بگذشته زحـــد قـــاب قـوسـیــن

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 867 ) 

ســوره 11 : هــود ( مـکّــی ـ 123 آیه دارد ـ جزء دوازدهم ـ صفحه 221)

  ( قسمــت بیست و سوم )

نشان سعادت و شقاوت

جزء دوازد هــم صفحــه 233   آیه 103 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم

إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَةً لِّمَنْ خَافَ عَذَابَ الآخِرَةِ ذَلِکَ یَوْمٌ مَّجْمُوعٌ لَّهُ النَّاسُ وَذَلِکَ یَوْمٌ مَّشْهُودٌ  

 تفسیـــر لفظـــی :

قطعا در این [یادآوری ها] براى کسى که از عذاب آخرت مى ‏ترسد عبرتى است

آن [روز] روزى است که مـــــــــــردم را براى آن گــــــــــــرد مى ‏آورند

و آن [روز] روزى است که [جملگى در آن] حاضر مى‏ شوند

 تفسیر ادبی و عرفانی : [ بخش دوم ] 

در پست قبل بیان شد که :

روزهای دو جهان پنـــــــج روز است :

و روزهای اول تا سوم را در آن پست بیان کردیم ،

و اینک ادامه مطلب :

 چهارم : روز موعود ؛ که روز مرگ است ،

یعنی آخرِ روزگار و هنگام بـار !

عمـــــــر به آخـــــر رسیـــــده ،

و جان به چنبـــــر گردن مانده ،

و در غرقــاب حیـــــرت افتاده ،

آب حسرت گِــرد دیدگان آمده ،

و روی ارغوانی زعفرانی گشتــه است .

هشیار کسی است که ؛

آن روز را پیوستـه برابر چشم خویش دارد ،

و ساعتی از یاد آن نیاساید .

که مصطفی(ص) فرمودند :

هشیارترینِ شما کسی است که ؛

بیشتر به یاد مرگ است ،

و با حزم ترینِ شما کسی است که ؛

نیکوتر برای مرگ آماده است .

و نشانه ی خِرَد ؛

دوری از سرای نمرود ،

و بازگشت به دار خلــــــــــود ،

و آمادگی برای روز نشــــــــور است .

پنجم :روز ممدود ؛ و آن روز رستاخیـــــــز است ،

که خلق اولین و آخرین همگی در آن روز حشر کنند ،

و ایشان را دو گروه کنند :

گروه نیک بختان و گروه بدبختان ،

در این آیت بیان حکم ازل ،

که سعادت و شقاوت خلق رفتــــه ،

گروهی را به داغ خود گرفتــــه ،

و با عیبشان خریـــــــــــده ،

و نامشان در جریده ی سعیــدان کرده ،

و گروهی را مُهرِ شقاوت بر دل هاشان نهاده ،

و در ردیف شقیّــــــــان آورده است .

سعید پیش از عمــــل رستـــــه ،

و کارش به قبـــــــــول بستـــــه ،

و شقیّ به تیر بدبختی خستـــه ،

و به میــــــــخ ردّ وابستــــــــــه !

چه تــــوان کــــــرد ؟

حـاکـــم ، حکــــمِ عــــدل رانــــــــده ،

و کاری است که در ازل بوده و رفتـه ،

نه افــزوده و نه کاستـــــــه !

چرا چنین است ؟ چون او خواستـه !

عارفی را از انفاس نیک بختان و بدبختان و فرق میان آنان پرسیدند :

گفت ؛ نَفَسِ بدبخت ، دود چراغی است کُشتـــــــه ،

در خانـــه ای تنــــــــگ و بی در ،

و نَفَسِ نیک بخت ، چشمه ای است روشن و روان ،

در بوستـــانی با بَــر و آراستــــــــه !

از عارفی دیگر علامت سعادت و شقاوت پرسیدند :

گفت نشان سعــادت ؛ پنـــــج است ؛

دلی نرم در عبادتِ حقّ به دست آوردن ،

از بیم عقوبت بسیار گریستن ،

به دنیـــــــا بی میــــــــل بــــودن ،

آرزو را کوتــــــــــاه کـــــــــــــردن ،

بر حیـــــــا و شـــــرم زیستــــــن .

و نشان شقــــــاوت ؛خلاف این پنــــــج است :

دل سخت ، چشم تهی از اشک ، میل به دنیـا ،

آرزوی دور و دراز ، بی شرمی و بی حیـــائی .

اَلسَّــــلامُ عَلَیـــکَ

این جمعه هم گذشت و نیامدید آقــا !

و ما همچنان انتظارتان را می کشیم

و دعـای فَـــــرَج می خوانیـم

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 866 ) 

ســوره 11 : هــود ( مـکّــی ـ 123 آیه دارد ـ جزء دوازدهم ـ صفحه 221)

  ( قسمــت بیست و دوم )

روزهـای دو جهـان

جزء دوازد هــم صفحــه 233   آیه 103 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم

إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَةً لِّمَنْ خَافَ عَذَابَ الآخِرَةِ ذَلِکَ یَوْمٌ مَّجْمُوعٌ لَّهُ النَّاسُ وَذَلِکَ یَوْمٌ مَّشْهُودٌ

 تفسیـــر لفظـــی :

قطعا در این [یادآوری ها] براى کسى که از عذاب آخرت مى‏ ترسد عبرتى است

آن  [روز] روزى است که مردم را براى آن گرد مى‏ آورند

و آن [روز] روزى است که  [جملگى در آن] حاضر مى ‏شوند

 تفسیر ادبی و عرفانی : 

در این آیت نشانی از کسانی است که ؛

از عذاب آخرت می ترسند ،

و از آن روزِ محموع است که ؛

همه ی مردم فراهم آیند ،

و آن روزِ مجموع است که ؛

داوران و دادخواهان همه مشاهده می شوند .

نوشتـــــــه انــــد :

      روزهای دو جهان پنج روز است :

اول : روز مفقود ؛ که بر تو گذشته و از دست رفته ، 

روزی که با تو جز حسرت نمانده ،

و دریافت را درمانی نیست ،

و برگرداندن ِ آن ناممکن است ،

و اگر گوئی امروز تدارک کنیم ،

امروز را حقی است که جز حق خویش در آن جای گیر نشود ،

پس اگر خداوند گناهان گذشته را بیامرزد ،

از فضل اوست که سزاوار اوست !

و اگر کیفر دهد ، از عدل اوست که سیرت اوست !

دوم : روز مشهود ؛ روزی است که در آنی ،

اگر خود را دریابی و برای سفر آخرت زاد برگیری ،

وقت را غنیمت دار ،

و با هوشیاری و بیداری کار خود را بساز ،

پیش از آن که این روز به سر آید ،

و بکوش تا امروز ، تو را از دیروز بهتر بوَد ،

که مصطفی (ص) فرمودند :

مغبون است کسی که دیروز و امروزش یکسان باشد .

و نیز فرموده اند :

در دنیا مانند بیگانه (غریب) باش یا چون مسافر ،

در بامدادان حدیث شامِ نیامده مکن ،

و در شب حدیث بامدادِ نیامده مگوی ،

روز تندرستی را برای روز بیماری دریاب !

و روزگار جوانی را برای روز پیری به کار بند ،

و از بی کاری برای هنگام کار بگیر ،

و از زندگی برای مرگ آماده باش ،

زیرا تو از فردای خویش ناآگاهی !

سوّم : روز مورود ؛ که روز فردا است ،

نگر تا اندیشه ی آن نبری ،

و دل در آن نبنـــــــــدی ،

و وقت خود را برای فرداضایع نکنی ،

و کار امروز را به فردا میفکنی ،

که برای فردا نیز کاری هست !

و فردای ناآمده در دست تو نیست ،

و باشد که در شمار عمر تو نیاید !

گفتی برسم به کار تو در فـــردا

آن کو که تو را ضمان کند تا فردا 

 ادامه مطلب در پست بعدی ...

برای تعجیل در فرج زیاد دعا کنیم

برای سلامتی و خشنودی امـــام و مقتــــدا و مولایمان

 قائـم آل محمّـــــد (ص)

و برای تعجیل در فـــرج مبــــارکشان

دو رکعت نماز مخصوص و یکصد صلوات

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 865 )                                                                         

ســوره 11 : هــود ( مـکّــی ـ 123 آیه دارد ـ جزء دوازدهم ـ صفحه 221)

  ( قسمــت بیست و یکــم )

عشـقِ مسیحـا دم

جزء دوازد هــم صفحــه 232   آیه 90 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم

وَاسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی رَحِیمٌ وَدُودٌ

 تفسیـــر لفظـــی :

و از پروردگار خود آمرزش بخواهید سپس به درگاه او توبه کنید

که پروردگار من مهربان و دوستدار [بندگان] است

 تفسیر ادبی و عرفانی : 

می فرماید : از خداوند خویش آمرزش خواهید ،

که آمرزگار است و بنــــــــــده نــــــــواز ،

نه بــه ســـــــزاواریِ بنـــــــــــده ، 

بلکه به سزاواری و شایستگیِ خویش ،

هرچند که بنــــده را جـــــــــرم بسیار است ،

ولی فضــل خداوند پیش و الطاف ربوبیتش بیش ،

او کَـــرَمِ خـــود بر بنــــده چنین عرضــــه می کند که :

هرچــــــــــه تقصیـــــــر از بنـــــــده است ؛

بی نیازیِ خداوند در بیشتــــر از آن  است ،

و هرچه از او ناپسندیده است ؛

مهـــربــــانیِ خداوند بر ســـــر آن است ،

هرچه بنــده را امیـــــــــــد است ؛

فضــــل خــداونـــــــد بــرتـــــــــر از آن است .

خداوند به داوود(ع) فرمود :

راه مـــا را بر بندگان مان روشن دار ،

و دوستیِ مــــــا را در دل ایشان افکن ،

و نعمــت مــــــا را به یـــــــــاد ایشــــــان آر ،

و سخنــــان مـــــــــا را در دل ایشان شیـــرین کن ،

و بگــــــــــوی :

من آن خداوندم که ؛

با جـُــــودم بخـــــــل نـــــــه ،

با علمـــــــــم جهــــــــــل نـــــــه ،

با صبــــــــرم عجــــــــــــــــز نــــــــــه ،

با غضبـــــــــــــــــــم زجـــــــــــــر نـــــــــــه ،

در صفتــــــــــــــــــم تغیّــــــــــــــــــــــر نــــــــــه ،

و در گفتــــــــــــــــــــــم تبــــــــــــــــــــدّل نـــــــــــــه ،

اگر بنــــــــده تقصیــــــر کند ،

و حقِّ کـــــرامتِ حقّ را نشناسد ؛

و شکـــــــــــــــر نعمـــت نگــــــــزارد؛

خــــــــداونــــــد او را عتــــــــاب کنــــــــــد ،

چنان که امیرالمؤمنین علی علیه السلام آورده اند ؛

که خداوند تبارک و تعالی فرماید :

ای بنــــده ی من ؛ انصـــــاف ده !

من با تـــــو به نعمت هـــا دوستـــــی کنــــم ،

و تــو به معصیت هــــا با مــــــــن دشمنــــی کنی ؟

نیکیِ مـــــن پیوستـــــه بر تــــــــو فــرود آیـــد ،

و بـــدیِ تــــو همواره به سوی من آید !

عشقِ مسیحــا دم 

بلبل از جلـــــــــوه گل ، نغمــه داوود نـــمود

نغمـــــه ‏اش  درد دل غمــــــزده بهبــود نمود 

ســاقى از جام جهان‏ تاب به جـانِ عـــاشق

آنچه با جــان خلیـل ، آتش نمــــــــرود نمود

بنــده عشقِ مسیحـــــــــا دم آن دلـــــدارم

که بـه یُمـن قدمش ، هستى من دود نمود

در پریشانى ما هر چه شنیدى ، هیچ‏ است

 هیچ راکس نتـــوانست که نابـــود نمـــود

نازم آن دلبــــر پـــــر شـــور که با صهبایش

پــرده بــــردارِ  رُخ عــــابــــد و معبــود نمود

قــدرت دوست نگــــر کز نگهى از سر لطف

 ســــاجــــد خاک در میکـــده مسجـــود نمود

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 114 ]

همه مشکلات و گرفتاری های ما

ناشی از غیبت طولانی مولایمــــــان

محبــوب دل هـا و منجی انســان هـا

قائـم آل محمّـد (ص) حضرت امــام مهــدی (عج) است

 پس برای تعجیــــل در فـــرج مبارکشــــان زیـــاد دعـــا کنیم

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 864 )                                                                          

ســوره 11 : هــود ( مـکّــی ـ 123 آیه دارد ـ جزء دوازدهم ـ صفحه 221)

  ( قسمــت بیستــم )

کلیـدِگنــجِ هـدایت

جزء دوازد هــم صفحــه 231 آیه 88   ) 

بسم الله الرحمن الرحیم

قَالَ یَا قَوْمِ أَرَأَیْتُمْ إِن کُنتُ عَلَىَ بَیِّنَةٍ مِّن رَّبِّی  وَ رَزَقَنِی مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا

وَ مَا أُرِیدُ أَنْ أُخَالِفَکُمْ  إِلَى مَا أَنْهَاکُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِیدُ إِلاَّ الإِصْلاَحَ مَا  اسْتَطَعْتُ  

وَ مَا تَوْفِیقِی إِلاَّ بِاللّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ  وَ إِلَیْهِ أُنِیبُ

 تفسیـــر لفظـــی :

گفت اى قوم من بیندیشید اگر از جانب پروردگارم دلیل روشنى داشته باشم و او  از سوى خود

 روزىِ نیکویى به من داده باشد [آیا باز هم از پرستش او دستبردارم] من نمى‏ خواهم در آن چه

شما را از آن باز مى‏ دارم با شما مخالفت کنم[و خود مرتکب آن شوم]من قصدى جز اصلاح[جامعه]

تا آنجا که بتوانم ندارم وتوفیق من جز به [یارى] خدا نیست

بر او توکل کرده ‏ام و به سوى او بازمى‏ گردم

 تفسیر ادبی و عرفانی :

                                  ... وَ رَزَقَنِی مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا ...

شعیب (ع) بیان کرد :

آن چه یافتم و دیدم نه از خود یافتم ؛

و نه بمردی و فتوّت خود به آن رسیدم !

بلکه آن روزیِ خدائی و موهبت الاهی ،

و رزق ربّانی و لطف ایزدی است که به من رسیده !

نمائی از مرقد حضرت شعیب نبی (ع) در اردن

گفتــــــــه انـــــد :

رزقِ حَسَـــن ، دوام نعمــت است بی مــؤنـــت ،

و کمــــال صفــــــاوت است بی وسیلــــت !

دوام نعمت ، غــــــــذای نفس است ؛

که مـــــرکـــــب خــــــدمت باشد ،

و کمـــال صفــــاوت ، غــــــــذای روح است ؛

که مـــــرکــــــز مشـاهـــــــدت باشد ،

و از رزقِ حَسَـــن است که کـــردار مخالــف گفتــــار نباشد ،

چون کسی که به زبــــان پنـــــــــد دهد ،

و آن چه خود گوید انجـــــام ندهد ،

واعـــــــــظ نیست ،

و آن کس که بر زبــــــــان حکمــــت رانَــــد ،

و کارهای او بر وفق حکمت نباشد ،

حکیـــــــــم نیست .

... وَ مَا تَوْفِیقِی إِلاَّ بِاللّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ ...

خداوند به عیسی (ع) وحی فرستاد که :

ای عیسی ؛ نخست خــــــــــود را پنــــــد ده ،

اگر خــــــــود پنــــد گرفتی ، آنگاه به دیگران پنــــد ده !

وگرنه از من شــــــــرم دار !

چنان که گفتـــه انــــــــد :

هرکس حاکم بر خــــود در منـــع هوی و هوس نباشد ؛

حکم بر دیگران که به قصد ارشاد و هدایت است نافـــــذ نگردد ،

و هرکس که دانشِ بسیـــــار دارد ؛

ولی راه هدایت بر او گشوده نشده باشد ؛

از راه حـــق دور است !

و به یقیــــــــن بایــــد دانست ؛

که کلیـــدِ گنــــجِ هــــدایت ، توفیق است ،

چنان که کوشش در طاعات ،

و یافتن درجات ، به توفیق است ،

خوشا به حال کسی که توفیق ، او را رفیق است ،

اگر توفیق نبود ؛

نجــــــــــات خود کَی توانیم ؟

بی مرکبِ توفیق ؛ راه به حقّ چون بریم ؟

تنهــا به جهــدِ خــود کجـــــا رسیم ؟

این است که شعیب (ع) گفت :

... وَ مَا تَوْفِیقِی إِلاَّ بِاللّهِ ...

که گفتـــه انــــد :

تا جــــان در تـــــن است ،

و نفس را بر لب گــــذر است ،

و هشیــــــــاری حاصـــــل است ؛

از عبــــــودیـــت ، چــــــــــاره نیست ،

درست است که طاعت به توفیق است ،

لکن سعی و کوشش بگذاشتن ، روا نیست .

برای سلامتی و خشنودی امـــام و مقتــــدا و مولایمان

 قائـم آل محمّـــــد (ص)

و برای تعجیل در فـــرج مبــــارکشان

 صلوات و دعای فرج فراموش نشود