نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 401 -635 )                  

ســوره 2 : بقـــره  ( مدنی ،  286 آیه دارد ـ جزء اول ـ صفحه 1 )

( قسمت دواز دهــم ) 

اصـل تقــوی

( جزء اول ـ صفحه 7 ) 

بســـم الله الـرحمــن الــرحیــم

41 ـ وَ آمِنُواْ بِمَا أَنزَلْتُ مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَکُمْ

وَ لاَ تَکُونُواْ  أَوَّلَ کَافِرٍ بِهِ وَ لاَ تَشْتَرُواْ بِآیَاتِی ثَمَنًا قَلِیلًا   

وَ إِیَّایَ فَاتَّقُونِ 

ایمان آورید به آنچه فرو فرستادیم از کتاب و پیغام ، که گواه کننده کتاب شما است!

و نخستین کافر به این کتاب مباشید ، و آیات مرا به اندک بهاء مخرید ،

و رشوت مَسِتانید تا سخنان مرا پنهان کنید و از خشم من و عذاب من پرهیزید.

اصل تقـــــوی پرهیـــــــزکاری است

و متقیـــان سه گروهنـــــد:

مهینه ، میانه ، کهینه ،

مهینه آن است که نعمت به شکایت نیالاید،

میـــانه آن است که خدمــــت بر ریــــا نیـــالایـــــد،

و  کهینه آن است که تــوحیـــد خود به دام شرک نیالاید.

45 ـ وَ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ وَ إِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِینَ

یاری بخواهید به شکیبائی و نماز که این باری گران و امری بزرگ است

مکر بر شکسته دلان و تیمار داران و فروتنان!

خداوند به صبر یعنی روزه امر کرد تا شره و حرص از میان ببرد

و به نمـــــاز فرمـــــــــان داد تا خشـوع و خضـــوع آرد.

حظّ نفس و غذای دل در هم میامیزید که با یکدیگر نسازند

خداوند ِ دل ، به حقِّ حق مبسوط است

و بنده ی نفس به حظ نفس مربوط ،

پس به یک دگر کی رسند؟

دنیا خسیس است و عقبی نفیس ،

با یک دگر چون می سازند؟

دوستی خالق، سعادت ابــــدی و ازلــــی است

و دوستی مخلوق وبــــــال نقـــــدی ،

در یک دل چون بهم آیند؟

خویشتن پرستی و خدا پرستی یک دگر را ضدند،

در یک نهـــــاد چگونــــــــه جمع شوند؟

45 ـ وَ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ ...

فرمان آمد که ای پیغمبر ؛

امت خود را بگوی که در کارها صبر کنید تا بمراد برسید،

هر که صبر مردان ندارد، گِرد میدان مردان نگردد !

مهتر عالم و سید فرزند آدم

از آن ساعت که گام در این میدان نهاد

یک دم او را بی غم نداشتند

چون کار به غایت رسید

و از هر گوشه بلا به وی روی نمود

آهی برآورد و گفت:

هیچ پیغمبر به اندازه من آزار ندید

فــوراً خطاب از مصـــــدر جـــــلال آمد

که ای مهتـــر بنــــدگان ؛

کسی که شاهد دل و جان وی ما باشیم

 هـرگـــز از بــــــار بــــــــلا ننـــــــــالد

و چون هرچه در خزانه غیب زهر اندوه بود

همه را یک کاسه کرده بر دست وی نهـــــادنــــــــد

و از این راز پـــــرده برداشتند و به او گفتنــــــد :

ای مهتــــــــــر پیمبـــــــــران ؛

زهـــــــرها بر مشاهــــــده مـــا نـــوش کن!

... و تحمل این همه سختی ها و رنج ها و آزار و اذیت دشمنان او را از پای در نیاورد

و نتیجه این شد که دشمنانش همه نابود شدند و دین او و نام او تا قیامت برجای ماند ...

و اینک پس از یکهزار و چهارصد و اندی سال دین او بیش از هر زمان دیگر درخشیدن گرفته

و انقلاب اسلامی ایران زمینه ساز حکومت واحد جهانی اسلام گردیده است .

این پیروزی بر همه ی اسلام خواهان دنیا مبارک باد

سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران

بر همه ی هم وطنان ارجمنــــد مبـــــــارک باد

دشمن نیز گزینه ی روی میــــز ملت ایران را

در این روز تاریخی تمـــــاشــــــــــا کند !

مـــرگ بر آمــــریکا

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 635 )   

ســوره 5 : مـــائـده  ( مدنی  ـ  120  آیه دارد  ـ جزء ششم  ـ  صفحه 106)

   ( قسمــت یازدهـــم )

میوه درخت دوستی

( جزء ششــم صفحه   117 ـ آیه 54 ) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ مَن یَرْتَدَّ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ

أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِیـــــــــــنَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکَافِـــــــرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ

وَلاَ یَخَافُونَ لَوْمَةَ لآئِمٍ ذَلِکَ فَضْلُ اللّهِ یُؤْتِیهِ مَن یَشَاءُ وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ

تفسیر لفظی :

اى کسانى که ایمان آورده‏ اید هر کس از شما از دین خود برگردد

به زودى خــــــــدا گروهى [دیگر] را مى‏ آورد که آنان را دوست مى‏ دارد

و آنان [نیز] او را دوست دارند [اینان] با مؤمنان فروتن [و] بر کافران سرفرازند

در راه خــــــــدا جهــــــــاد مى‏ کنند و از سرزنش هیچ ملامت گـــرى نمى ‏ترسند

این فضـــل خـــــداست آن را به هر که بخواهد مى‏ دهد و خدا گشایش گر داناست

سالروز رحلت غریبانه ی کریمه ی اهل بیت ، حضرت فاطمه معصــومــه (س)

دختر گرامی امام موسی الکاظم علیه السلام را تسلیت عرض می نمائیم

تفسیر ادبی و عرفانی :

در این آیت دانایان را اشارتی است و مؤمنان را بشارتی ، 

اشارت آن است که خداوند ، حافظ و نگهبان دین حنیف و ملت اسلام است ، و پیوسته برجا است ،

و چه زیان به این دین رسد اگر قومی برگردند و مرتــــدّ شوند ؟ خداوند دیگرانی را آوَرَد که به جان و دل آن را باز گیرند ، و به نــــــاز پرورند ، و احکام شرع به ایشان محفوظ دارد ، و بساط دین به مکان ایشان مزیّن سازد ، و رقم دوستی بر ایشان کَشَد ، که آنان خدا را دوست دارند و خداوند هم آنان را دوست دارد !

آنان کسانی هستند که چراغ معرفت در سر ایشان افروخته ، نور خدائی مربّی ایشان ،

و دامن پیغمبری مهــــد ایشان ، و ازل و ابد در وفای ایشان است !

بشارت آن است که هرکس مرتدّ نیست در شمار دوستان است و اهل محبت و ایمان ،

هرکس در ورطه ی ردّت نیفتاد او را بشارت است که در زمره ی دوستان افتاد ،

و خداوند نخست دوستی خود را با او اثبات کرد ، و آن گاه دوستی بندگان را برای خود ،

تا بدانی که خداوند تا بنده ای را به دوستی خود نگیرد دوست او نَبُوَد !

نشانِ یافتِ اجابتِ دوستی ، رضـــــا است ، و افزاینده ی آب دوستی وفـــــا است ،

مایه ی گنج دوستی همه نـــــور است ، و بـــــــار (میوه) درخت دوستی همه ســــــرور ،

هرکه از دو گیتی جدا ماند در دوستی معذور است ،

و هرکه از دوست پاداش دوستی خواهد ناسپاس است ،

دوستی ، دوستیِ حق است و دیگر همه وسواس ،

نزدیکتر منــــــــزل به خداوند ، دوستی است ،

دوستی درختی است که بارِ سر در آرَد و از او همه ی گل های اُنس روید ،

دوستی ، ابری است که همه نور بارَد ، و شرابی است که همه شهد سازد ،

و راهی است که همه مِشک و عبیر آرَد ،

رقم دوستی ازلی است و داغ آن ابدی !

تا دوستیِ دوست مــرا عادت و خوست

از دوست منم همه و از من همه اوست

به داوُد (ع) چنین وحی آمد :

ای داود ؛  هرکه مرا جوید به حق مرا یابد ،

و آن کس که دیگری جوید مرا چون یابد ؟

ای داود ؛  زمینیان را گو : رو به صحبت و مؤانست با من آرید ،

و به ذکر من اُنس گیرید ، تا مونس دل شما باشم ،

من طینت دوستان خود را از طینت ابراهیم حلیل خود و از طینت موسی کلیم خود

و از طینت محمّـــــــد حبیب خود آفریدم ،

ای داود ؛  من مشتاقان را از نور خود آفریدم ، و به جلال خود پروریدم ،

مرا بندگانی است که ایشان را دوست دارم ، و آنان هم مرا دوست دارند ،  

ایشان مرا یاد کنند و من ایشان را یاد کنم ،

ایشان از من خشنود و من از ایشان خشنود باشم ،

ایشان در وفای عهد با من ، و من در وفای عهد با ایشان ،

ایشان مشتاق من و من مشتاق ایشان .

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 634 )  

ســوره 5 : مـــائـده  ( مدنی  ـ  120  آیه دارد  ـ جزء ششم  ـ  صفحه 106)

    ( قسمــت دهـــم ) 

 نفس اَمّـــارَه

( جزء  ششــم  صفحه   117 ـ آیه  51  )

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الْیَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِیَاء بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ

وَ مَن یَتَوَلَّهُم مِّنکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ

قدرتهای مداخله گر میخواهند به مردم کشورها القا کنند که استقلالشان با پیشرفت منافات دارد؛ کسانی هم در داخل کشورها از جمله در ایران حرف آنها را تکرار میکنند.

قابل توجـــه بعضی کسان :

تفسیر لفظی :

اى کسانى که ایمان آورده‏ اید ؛ یهود و نصارى را دوستان [خود] مگیرید

[که] بعضى از آنــــــــــان دوستـــــــــان بعضى دیگرند و هر کس از شمــــــا

آنها را به دوستى گیرد از آنان خواهد بود ، آرى خدا گروه ستمگران را راه نمى‏ نماید

تفسیر ادبی و عرفانی :

خداوند تبارک و تعالی به ندای کرامت بندگانش را می خوانَد ، و از روی لطافت ایشان را می نوازد ، و از رأفت و رحمت دل آنان را از اغیار به سوی خود می گردانَد ، و می فرماید :

بیگانه را دوست مگیرید ، و دشمن را به صحبت خود مپسندید ، در کار خدا دوست گیرید و در دین خدا یار پسندید ، حقایق ایمان را از دوستی اولیاء حق جوئید ، و آن را در دشمنی با دشمنان دین یابید !

مصطفی (ص) فرمودند :

محکم ترین رشته ی ایمان ، دوستی و دشمنیدر راه خداست ،

و دشمنان دین یکی شیطان است و دیگری نفس امّاره ،

و دشمنی نفس اماره از شیطان سخت تر است !

که شیطان در مؤمن طمع ایمان نکند ، بلکه از وی طمع معصیت دارد ،

ولی نفس اماره او را به کفر کشد و از وی طمع کفر دارد ،

شیطان ز لاحول بگریزد ولی نفس اماره نگریزد ،

نفس اماره آدمی را به بدکاری امر می کند ،

و بزرگترین دشمن انسان نفس او است که میان دو پهلوی او قرار دارد .

یوسف (ع) ، صدّیق بود که او را در چـــــــاه افکندند و به بندگی بفروختند

و سال ها در زنـــــــــدان بماند ، و نفس امّــــــاره نتوانست بر او چیـــــــره شود .

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 633 )    

ســوره 5 : مـــائـده  ( مدنی  ـ  120  آیه دارد  ـ جزء ششم  ـ  صفحه 106)

( قسمــت نهـــم )

کمـــال احــدیـت

( جزء ششــم صفحه   113 ـ آیه 44 ) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم 

إِنَّا أَنزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِیهَا هُدًى وَ نُورٌ یَحْکُمُ بِهَاالنَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُواْ

لِلَّذِینَ هَادُواْ وَالرَّبَّانِیُّونَ وَالأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُواْ مِن کِتَابِ اللّهِ

وَ کَانُواْ عَلَیْهِ شُهَدَاء فَلاَ تَخْشَوُاْ النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلاَ تَشْتَرُواْ بِآیَاتِی

ثَمَنًا قَلِیلًا وَ مَن لَّمْ یَحْکُم بِمَا أَنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ

تفسیر لفظی :

ما تورات را که در آن رهنمود و روشنایى بود نازل کردیم

پیامبرانى که تسلیم ] فرمان خدا] بودند به موجب آن براى یهود

داورى مى‏ کردند و [همچنین] الهیون و دانشمندان به سبب آنچه

از کتاب خدا به آنان سپرده شده و بر آن گواه بودند پس از مردم نترسید

و از من بترسید و آیات مرا به بهاى ناچیزى مفروشید و کسانى که به موجب

آنچه خدا نازل کرده داورى نکرده‏ اند آنان خود کافرانند

تفسیر ادبی و عرفانی :

در این آیت هم مدح به سزا است و هم تشریف تمام و هم تعظیم نیکو ،

مدح آن جلال الوهیت است و تعظیم آن کمال احدیت ، و تشریف بندگان در راه خدمت ، مدح با ذات می گردد ، و تعظیم با صفات ، و و تشریف با اعمال ،

جلال خود را خود بستود ، و تعظیم صفات خود را خود بنمود ، و دانست به علم قدیم که نهاد بشریت و عجز عبودیت هرگز مبادی جلال الوهیت درنیابد و به شناخت کمــــــال احــدیّــــت  نرسد ! و عزت قرآن به این عجز گواهی می دهد که می فرماید : مردم قــــــدر او را چنان که باید نشناختند .

چنان که شیخ انصاری گفت :

خــدایـــــا ؛

نه شناخت تو را توان ، نه ثنای تو را زبان ، نه دریای جلال تو را کران ،

نه کفر کافران تو را زیان ، پس مدح و ثنای تو را چون توان ؟

در تورات هم رهنمونی هست اما برای راه بردن ، و روشنائی هست اما برای بینندگان ، بارخواهان را بار است ، و راه خواهان را راه ، خوانندگان تورات بسیار بودند اما روشنائی آن بر دل اندکی از آنها راه یافت ، و آنان کسانی بودند که خدمت بر منّت ، و معرفت بر مشاهدت و ثنای در حقیقت داشتند ، و بر سر آن ها سایه ی عنایت ازلیت بود و دیگران را که این نبود جز گمراهیشان نیفزود .

تورات را به آن ها سپردند اما آنها حق آن را ضایع کردند ، و در آن تحریف و تبدیل آوردند ، لیکن امت محمّد (ص) را به قـــــرآن تخصیص دادند ، و خداوند ایشان را گرامی داشت به جلال و عزت خود ، و تشریف و تخفیف امت ، حفظ قرآن را در خود گرفت ، و فرمود : ما قرآن را آوردیم و خود ما آن را حفظ خواهیم کرد

( انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون . آیه 9 سوره حجر )

موسی هنگام رفتن به کوه طور برادر خود هارون را نگهبان جهودان قرار داد و چون از مناجات برگشت قوم او گوساله پرست شده بودند ، اما مسلمانان صدر اسلام که از محمّد (ص) برای پس از مرگ خود نگهبان خواستند فرمود : نگهبان بر شما خداوند است که او مهربان و یکتاست ، و این بود که خداوند نیز نگهبانی از دین و امت را بر علی (ع) آراست ، و به رسولش امر فرمود تا جانشین و وصی و خلیفه و ولی مؤمنین را با ذکر نام و نشان به مسلمانان معرفی نماید .

(یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک وان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناس ان الله لا یهدی القوم الکافرین . آیه 67 سوره مائده)

و این بود که ایشان در بازگشت از حجة الوداع

در محل غدیر خم آن رسالت عظیم را به انجام رسانید .

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 632 )  

ســوره 5 : مـــائـده ( مدنی ـ  120 آیه دارد ـ جزء ششم ـ صفحه 106)

( قسمت هشتـــم )

نعمت وصــال

( جزء ششــم صفحه 114  ـ آیه 37 )

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم 

یُرِیدُونَ أَن یَخْرُجُواْ مِنَ النَّارِ وَمَا هُم بِخَارِجِینَ مِنْهَا وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّقِیمٌ 

تفسیر لفظی :

مى‏ خواهند که از آتش بیرون آیند در حالى که از آن بیرون آمدنى نیستند

و براى آنان عذابى پایدار خواهد بود

تفسیر ادبی و عرفانی :