نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید         ( 1183 )                                                                   

آدرس این وبلاگ در تلگرام :   َ        

https://telegram.me/adabvaerfan

سوره 25 : فـرقــان ( مکّی ـ 77 آیه دارد ـ جزء  هیجدهم ـ صفحه 350 )

( قسمت ششـــم )

تخصیصِ قرب و منزلت رسول الله(ص)

 ( جزء نوردهم صفحه 364 آیه 45   )

بسم الله الرحمن الرحیم 

أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّکَ کَیْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَ لَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاکِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَیْهِ دَلِیلًا

   ترجمه لفظی آیه شریفه :

آیا ندیده‏ اى که پروردگارت چگونه سایه را گسترده است و اگر مى‏ خواست آن را ساکن قرار مى‏ داد

آنگاه خورشید را بر آن دلیل گردانیدیم

 نگاهی ادبی و عرفانی به آیه شریفه :

این آیت از روی ظاهر اشارت است به ؛

بیان معجزه ی مصطفی(ص) ؛

و بر حسبِ معنیِ فهمِ اهلِ حقیقت ؛

اشارت است به تقرّب به حقّ ؛

و کرامت حق در باره ی مصطفی(ص) ؛

اما بیان معجزه آن است که ؛

زسول خدا(ص) در یکی از سفرها ؛

هنگام نیمروز زیر درختی فرود آمد ؛

چون یاران او بسیار بودند ؛

سایه درخت گنجایش همه ی آنان را نداشت ؛

خداوند به قدرت خویش سایه ی آن درخت را بکشید ؛

تا همگی در زیر سایه ی آن آرمیدند !

در آن حال این آیت نازل شد ؛

و معجزه ی رسول الله (ص) نمایان گشت !

اما بیان تخصیصِ قربِ منزلت ،

و مزیدِ کرامت بر نبیّ اکرم (ص) آن است که ؛

اَلَم تَرَ خطاب با حاضران است و تشریف مقربّان !

که ؛ موسی در مقام مناجات ،

طمع دیدار حقّ کرد ؛

لَن تَرانِی (هرگز مرا نخواهی دید) شنید !

ولی خداوند به مصطفی(ص) فرمود :

اَلَـــم تَــــرَ ! (ای محمد) تــــــو مـــــــرا می بینی!

و در من می نگری ! دیگر چه خواهی ؟ !

پس ای جوانمــــــرد ؛

گمان مبر آن کس که به مشاهدتِ عزتِ ذوالجلال رسد ؛

ذره ای از عشق و شوق او کم گردد !

ندانستی که در جگر ماهی تپشی است که ؛

اگر همه ی دریاهای جهان را جمع کنی ؛

ذره ای از تپش او را نه بنشاند !

دلی که امروز در کار است ؛

فردا هم در کار است ،

امــــروز در عیـــن شوق !

و فـــــــــردا در عیـــــــــن ذوق !

[ برخی دیگر از مفسران ، آیه را به کشیدن سایه ی عصمت محمدی پیش از بعثت آن جناب تفسیر کرده اند ]

این جمعه هم گذشت و نیامدید آقا !

و ما همچنان در فراقتان دعای فرج می خوانیم

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید         ( 1182 )                                                                         

آدرس این وبلاگ در تلگرام :   َ        

https://telegram.me/adabvaerfan

سوره 25 : فـرقــان ( مکّی ـ 77 آیه دارد ـ جزء  هیجدهم ـ صفحه 350 )

    ( قسمت پنجم )

گنـجِ فضــلِ

     ( جزء نوردهم صفحه 362 آیه23 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم   

وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَنْثُورًا

   ترجمه لفظی آیه شریفه :

و به هر گونه کارى که کرده‏ اند مى ‏پردازیم و آن را [چون] گردى پراکنده مى‏ سازیم

 نگاهی ادبی و عرفانی به آیه شریفه :

گویند عارفی این آیت را می خواند و می گفت :

مرا در همه ی قرآن ، این آیت خوش آید که ؛

ربّ عزّت می فرماید :

ما عمل آنها را به باد پراکنده دادیم !

چون این اعمالِ آلوده ی ما را ؛

به باد بی نیازی بردهد ؛

با ما معاملت جز به محضِفضلِ خود نکند !

و آن چه به فضل خود کند ؛

سزای کرَمِ او بُوَد ،

و قطعا آن از سزای اعمال ما بهتر است .

که ؛ خداوند را بر ما حقّ ها است از طاعت و عبادت ؛

لیکن ما خود در نهاد خود مفلسیم !

و او خود به افلاس ما حکم کرده !

و حاکم که به افلاس کسی حکم کند ؛

خصم را از وی چیزی نیاید !

که ؛ ما مفلسان ، سرمایه ای جز به آن جهان ؛

به دست نخواهیم آورد ؛

که گنجِ فضلِ او بر سرِ ما نثـــار کند ،

پس ؛ ما به هستی توانگــــــر نیستیم ؛

بلکه به فضل وی و صفتِ وی توانگـــــریم !

از ما و از عمل ما چیزی نیاید ؛

و کاری که گشاید از فضل وی گشاید ؛

و ما را که پذیرد نه به صورت معاملت پذیرد ،

بلکه به آن تعبیه که منظورِ علمِ ازل است پذیرد !

خـدایــــا ؛

هرچه نشان می شمردم پرده بود !

و هرچه سرمایه می دانستم بیهوُده بود ؛

خـدایــــا ؛

یک باره این پرده ی من از من بردار !

و عیبِ هستیِ من از من وادار !

و مرا در دست کوشش مگذار !

بارخـدایــــا ؛

کردارِ ما در میار !

و زیان ما از ما وادار !

ای کردگار نیکوکار ؛

آن چه بی ما ساختی ، بی ما راست دار !

و آن چه تو برتاوی به ما مسپار !

الهــــی ؛

عاملنا بفضلک ، ولا تعاملنا بعدلک ،

با فضلت با ما رفتار کن نه با عدلت ،

که ما بندگان مفلسیم و بیچارگان بی طاقت !

نه تحمــــــل عدلت ما را توانــــی هست ؛

و نه عذابت ما را طاقتــی است !

گفته اند که او جمعه می آید ،

و ما سالهاست که جمعه در انتظاریم !

کدام جمعه موعد دیدار است ؟

جمعه ای که در آن ظلم نباشد ؟

یا جمعه ای که همه جا را ظلم فرا گرفته باشد ؟

ای محبوب دل ها ؛

و ای منجی انســان ها ؛

آیا انتظار شیعه را پایانی هست ؟

کَـــــــی و کجـــــــــا ؟

کَی و کجـــا وعـــــــــده ی دیــــــــــدار مـــــــــــــا ؟

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید   ( 1181 )                                                                         

آدرس این وبلاگ در تلگرام :   َ        

https://telegram.me/adabvaerfan

سوره 25 : فـرقــان ( مکّی ـ 77 آیه دارد ـ جزء  هیجدهم ـ صفحه 350 )

( قسمت چهارم )

ساقیان چشمه ی حقیقت

 ( جزء نوردهم صفحه 362 آیه22 )

بسم الله الرحمن الرحیم 

یَوْمَ یَرَوْنَ الْمَلَائِکَةَ لَا بُشْرَى یَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِینَ وَیَقُولُونَ حِجْرًا مَحْجُورًا

   ترجمه لفظی آیه شریفه :

روزى که فرشتگان را ببینند آن روز براى گناهکاران بشارتى نیست و مى‏ گویند دور و ممنوع [آید از رحمت‏ خدا]

 نگاهی ادبی و عرفانی به آیه شریفه :

آن بدبخت مشرکان به حکم آن که ؛

زخم خورده ی شمشیر عدل ازل بودند ؛

بر رسول خدا (ص) اقتراح آیات کردند !

و دو چیز خواستند :

یکی دیدن فرشتگان !

و دیگری دیدن حقّ تعالی !

ایشان را جواب دادند که‌ ؛

آن روز که فرشتگان بینند ؛

روز مرگ و روز رستاخیز ،

با عذاب و عقاب است !

نه روز فرشتگان رحمت و ثواب !

... وَ یَقُولُونَ حِجْرًا مَحْجُورًا

دیدن خداوند ؛ بر شما حرام است ؛

که ؛ دیدن خداوند به صفتِ رضا ؛

نه سزاوار کافران است !

چه ؛ کافران را یک دیدار است ؛

به صفتِ غضب ، در عرصه ی قیامت ؛

در وقت تجلّیِ عام ؛

پیش از آن که مؤمنان در بهشت شوند ؛

که ؛ آن روز کافران از خداوند محجوب هستند !

و این آیت دلیل ظاهر است بر این که ؛

مؤمنان را حجاب نیست ؛

و حساب با کافران ؛ جز عتاب نیست !

که گفتــــــــه اند :

هرکه از دوست محجوب است ؛

در عین بلیّت است ؛

هرچند کلید خزانه های پادشاهیِ جهان را در آستین داشته باشد !

و هرکه به لطف دوست ؛ مجذوب است ؛

در عین عطیّت است ؛

هرچنـــــــد نان شب نداشته باشد !

که عارفی بزرگوار گفته است :

بار خدایا ؛

هرچه عذابم کنی ، فرمان تو راست ؛

امّا به حجابت عذابم مکن ،

که طاقت حجاب تو را ندارم !

ای جوانمـــــــرد :

بدان که آفتاب از مشرقِ ازل برآید ؛

به هر سینه ای که تابد ؛

درِ سعادت و کرامت بر او بگشاید ؛

به هر حالی که بُوَد و به هر کوئی که رود ؛

مقصدش درگاهِ حقّ بُوَد ،

و در دیده ی یقینش نور اعتبار افعال ذوالجلال !

بر رخسارش گُلِ نوال ؛

در مشامش نفحه های روضه ی وصال ؛

بر سرش تاج وقار ؛

و در برش حُلّه ی افتقار !

بر ظاهرش کسوت عبودیت ؛

و در باطنش نظر ربوبیّت ؛

این است صفت پیغمبران و رسولان ؛

که خیار خلقند و صفوت بشر ؛

داعیان سر کوی شریعت ،

و ساقیان چشمه ی حقیقت !

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید    ( 1180 )                                                                          

آدرس این وبلاگ در تلگرام :   َ        

https://telegram.me/adabvaerfan

سوره 25 : فـرقــان ( مکّی ـ 77 آیه دارد ـ جزء  هیجدهم ـ صفحه 350 )

  ( قسمت سوّم )

اُنـس وصــال

   ( جزء هیجدهم صفحه 361 آیه20 )

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَ مَا أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنَ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَیَأْکُلُونَ الطَّعَامَ وَ یَمْشُونَ فِی الْأَسْوَاقِ

وَ جَعَلْنَا بَعْضَکُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَ کَانَ رَبُّکَ بَصِیرًا

   ترجمه لفظی آیه شریفه :

و پیش از تو پیامبران [خود] را نفرستادیم جز اینکه آنان [نیز] غذا مى‏ خوردند و در بازارها راه مى ‏رفتند،

و برخى از شمـــــــــا را براى برخى دیگــــــر [وسیله] آزمایش قرار دادیم ؛

آیا شکیبایى مى ‏کنید ؟ و پروردگار تو همواره بیناست

 نگاهی ادبی و عرفانی به آیه شریفه :

حضرت امام جعـفـرابن محمد الصادق(ع) فـرمودند:

خـداونــد پیغمبری را مبعوث نکرد جز آنکه ؛

ظاهـر او را مانند مردم قرار داد ،

که با آنها به مقتضای بشر بودن ، غـذا می خـورد ،

لیکـن راز خود را از ملاحظه ی بشری دور ساخت ،

زیرا راز پیغمبران در روح مشاهـدت است ،

که هـرگز از آنها جــدا  نمی شود .

... وَ جَعَـلـنــــــا بَعـضَکُـــم لِبَعـضٍ فِـتنَـــــةً...

پیمبران که در ظاهـر به حکـم بشر بودن

در خورد و خواب با مردمند ،

در باطن به صـفـت مشاهـدت با حقّ انـــد!

و در انس وصــــال بی حجـابنـــد !

مصطفی (ص) چون خود را با بشریت نگــریست ،

خــود را چون ایشان دید !

و گفت : اَنا بَشَرٌ مِثـلُکُـــم !

و چون با خصوصیات نبـــوت و عـزت رسالـت نگـریست

گفت : لَستُ کَاَحَدِکُــم !

و چنانکه بر جهانیان برتری داشت ؛

بر پیغمبران هم برتری فضیلـت داشت .

برهان پیمبری پیمبران از راه دیده ها درآمد ،

و برهان نبوت محمّـــد(ص) از راه دلها درآمد ،

برهان پیمبریِ ابراهـیـم معجزه ی آتش بود!

و از موسی یــــد بیضــــاء

و از عیسی زنده کردن مرده ،

اینها همه آشکارا بودند ،

لیکـن برهان معجزه ی مصطفی(ص) ،

دوستـــــــان را بوستــــــــــــان

و مستان شربت محبت را گلستـــــــــان بود!

که خـداونــد فرمود :

بَل هُــوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُــدُورِ الَّـــذینَ اُتُــوا العِــلــمَ

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید    ( 1179 )                                                                        

آدرس این وبلاگ در تلگرام :   َ        

https://telegram.me/adabvaerfan

سوره 25 : فـرقــان ( مکّی ـ 77 آیه دارد ـ جزء  هیجدهم ـ صفحه 350 )

  ( قسمت دوّم )

جمـال نبـوّت

   ( جزء هیجدهم صفحه 359 آیه 7 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم  

وَ قَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ یَأْکُلُ الطَّعَامَ وَ یَمْشِی فِی الْأَسْوَاقِ

لَوْلَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَلَکٌ فَیَکُونَ مَعَهُ نَذِیرًا

   ترجمه لفظی آیه شریفه :

و گفتند این چه پیامبرى است که غذا مى ‏خورد و در بازارها راه مى ‏رود ،

چرا فرشته‏ اى به سوى او نازل نشده تا همراه وى هشدار دهنده باشد ؟

 نگاهی ادبی و عرفانی به آیه شریفه :

و از کمال تواضع او بود که مشرکان می گفتند :

این چه پیامبری است که طعام می خورد و در بازارها راه می رود ! ؟

و به دست خویش طعـــام به خانه می برد ؟

و با درویشان و گدایــــان می نشیند ؟

مشرکان او را به این اخلاق پسندیده ،

و خصال ستوده ، عـیـب می گفتنـد ،

و طعـن می زدند !

از آن سبب که دیــده هاشان خیره شده ی انکار بود ،

و به بیماری کفـر آلوده ،

و هـرگـز توتیــای صدق نیافته ،

لاجرم جـمـال نبـــوّت و عــــزّت رسـالـت ؛

از دیده های نامحرم آنان در پرده ی غیرت شد ،

تا هــرگــز او را ندیدنـد و چنانکه بود نشناختند !

[ و آنان هم که شناختند و پذیرفتند ، جایگاه و قدر خاندان وی را نشناختند ، هم خود به ضلالت افتادند

و هم دیگران را گمراه کردند ، و از نعمت وجود فرزندان گرامی آن دُرّ عالَم وجود بی نصیب ماندند ،  

آن خلیفه ی غاصب (مآمون عباسی) هم که ظاهــراً قـــــــدر و شآن و مقــــام امــــــام هشتم ،  

علی ابن موسی الرضــا علیه آلاف التحیة والثناء  را شناخت ،

برای محکم کردنپایه های خلافت غاصبانه ی خود ، از آن وجود ذیجود بهره جست !

نه در تقویت ایمان خود و برقراری خلافت عدل علوی !

و نصایح دلسوزانه ی امــــــــام رئوف را بکار نبست و نشان داد که :

عاقبت گرگ زاده ، گرگ شود / گرچه با آدمی بزرگ شود ! ]

افسـر سلطــان گل پیـدا شــد از طـرف چمن

مقدمش یا رب مبارک باد بر سـرو و سـمــن

خاتم جــم را بشـــارت بــاد حسن خاتمش

کِاسم اعـظـم کرد از او کـوتاه دست اهرمن