نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید(450)

ســوره 2 : بقـــره  ( مدنی ـ 286 آیه دارد ـ جزء اول ـ صفحه 1 )

( قسمت شصت و یکــم) 

کمــال ایمــان 

( جزء دوم صفحه 27 )

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــمِ 

177 ـ لَّیْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ

وَ لَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ وَ الْمَلآئِکَةِ وَ الْکِتَابِ

وَ النَّبِیِّینَ وَ آتَى الْمَالَ عَلَی حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَى وَ الْیَتَامَى

وَ الْمَسَاکِینَ وَ ابْنَ السَّبِیلِ وَ السَّآئِلِینَ وَ فِی الرِّقَابِ

وَ أَقَامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّکَاةَ وَ الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ

وَ الصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاء و الضَّرَّاء وَ حِینَ الْبَأْسِ

أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ أُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ

نیکی و پارسائی همه آن نیست که روی های خود را در نماز به سوی برآمدن گاه یا فرود شدن گاه آفتاب فرا دهید ، بلکه نیک مردی و نیکوکاری آن است که به خدا و روز رستاخیز و فرشتگان و کتاب خدا و پیامبران ایمان آورند ،و مال خود را در راه دوستی با خداوند ، به خویشان و پدر مردگان و تنگ دستان و راه گذریان و خواهندگان و در آزادی بردگان صرف کنند ، نماز به پا دارند ، و زکات مال خود دهند ، و به پیمانی که با خدا یا مردم بسته اند وفادار باشند ، و در بیمناکی ها و در تنگی ها و در هنگام جنگ شکیبا باشند ، در آن صورت اینانند کسانی که راست گفتندد ، و ایشانند پرهیزکاران از خشم و عذاب خداوند !

در این آیت آن چه شرط شریعت است بشناختی ،

اکنون نوبت آن است که به زبان اشارت ،

آن چه نشان حقیقت است بشناسی ،

و بدانی که حقیقت مر شریعت را

چون جــــــــان است در تــــــن،

شریعت بی حقیقت چون تنی بی جـان بُـــوَد ،

شریعت خانه خَــدَم  است

که همه خلـــق در آن گِرد آیند،

و عمارت آن به  خدمت و عبــادت  است ،

و حقیقت  خـــانه حــــرم  است ،

که عــارفــــان در آن گرد آیند ،

و عمارت آن به حرمت و مشاهدت است ،

و از خدمت و عبادت  تا  حرمت و مشاهدت ،

آن قـــــــــــــدر فاصـلــــــــه است که

میان آشنـــــائی و دوستــــــی !

آشنائی صفت مزدور است ،

و دوست داری  صفت عـــــارف !

مـــزدور گـــویـــــــد :

نمــــــاز من ، روزه من ،

زکات من ، وفای من ، صبر من !

و عـــارف گــــویـــــد :

من که باشم که به تن رخت وفای تو کشم ؟

دیده حمّــال کنم بار جفـای تـو کشم ؟

بوی جان آیدم از لب که حدیث تو کنم !

شاخ عز رویدم از دل که بلای تـو کشم !

مـــــزدور اوست که  بهشت او را حــظّ  است !

و عـــارف اوست که در آرزوی یک لحظه است !

مــــزدور در آرزوی حــــور و قصــــور !

عـــارف در بحــــر عیــــان غرقــــه نــــور  !

یکی از عارفان را هنگام مردن گفتند :

برای شما درب های آسمان گشوده ،

بهشت ها آراستـــــه ،

کنیزکان بر کنگره نشسته !

و همه می گویند : نوشت بــــــاد !

عارف با زبان حال گوید :

خـــدایـــا ؛

بهشت و حور را چه نازم !

اگر مرا نفسی دهی ،

از آن نفس بهشتی سازم !

مرا چه کار آید بهشت و حور و قصور ؟

اگر نباشدم تــــو را فیض حضور !

بربنــدم چشم خویش و نگشایم نیـز

تا روز زیـارت تـــو ای یار عزیز !

*******************************************

خـــداونــــد کار ها را دو قســــم کرد :

یک قسم آن مراعات حال مردم  است

در معاشرت و نـــــــوازش با آن ها ،

در این قسمت ، مــــــال را اول به خویشان ذَوِی الْقُرْبَى

مقـــــدم بر حقـــــوق دیگـــــران داد ،

پس یتیمـــان وَ الْیَتَامَى که ناتــــوان ترین مردمند !

پس به درویشـــــان وَ الْمَسَاکِینَ که هیچ مال ندارند !

پس به راه گــــــذر وَ ابْنَ السَّبِیلِ که هیچ در دست ندارد !

پس به ســائــــلان (گدایان) وَ السَّآئِلِینَ

که در میان آن ها هم راست گویانند و هم دروغ گویان !

پس بــــــردگان وَ فِی الرِّقَابِ که

خواجگان مراعات ایشان کنند و تیمار برند !

که خــداونـــد هریک را که

استحقاق بیشتر داشت به ترتیب فرمود !

قسمت دیگر : کارهای عبــــــادی است ،

که از وی به دیگری سرایت نکند !

چون نمــــاز بپا داشتن ، وَ أَقَامَ الصَّلاةَ

و زکات دادن ، وَ آتَى الزَّکَاةَ

و صـــدق و اخـــلاص در کارها بجا آوردن ،

أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا

و وفــــای عهــــد باز آمدن ، َ

الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ

و در بلیــــات صبــــر کردن ،

وَ الصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاء و الضَّرَّاء وَ حِینَ الْبَأْسِ

که اینـــــان اعتقـــــــــاد صــــــدق دارند ،

أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا

و آنــــان تقـــوای در عمــــل ،

وَ أُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ

و صـــدق و تقــــــوی هر دو  کمـــــال ایمــــان  است .

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

همه مشکلات و گرفتاری های ما

ناشی از غیبت طولانی مولایمــــــان

محبــوب دل هـا و منجی انســان هـا

قائـم آل محمّـد (ص) حضرت امــام مهــدی (عج) است

 پس برای تعجیــــل در فـــرج مبارکشــــان دعا کنیم

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید(449)

ســوره 2 : بقـــره  ( مدنی ـ 286 آیه دارد ـ جزء اول ـ صفحه 1 )

( قسمت شصتــم)

غـذای پــاک !

( جزء دوم صفحه 26 )

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــمِ 

172 ـ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُلُواْ مِن طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ

وَ اشْکُرُواْ لِلّهِ إِن کُنتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ

ای کسانی که ایمان آورده اید ؛ بخورید از پاکی ها ، که شما را روزی دادیم ،

و خدا را سپاس گزار باشید ، اگر او را می پرستید . 

حقیقت شـکــــــر آن است که

تا قـوّت نعمت باقی هست ،

باید بر طـاعــت ولی نعمت  بود ،

مصطفی (ص) فرمودند :

چه بسا کسان که

غــذا و جامه ای  که به کار دارند حـــرام است ،

و در آن احتیاط نکنند ،

آن گاه دست به دعـــا  برداشته

و امیـــــد استجـــابت  دارد !

این چنین دعا کَی مستجـــاب می شود ؟

گفتــــار پاک آن گاه به خـــداونـــــد رسد

که از حلــــق پـــــاک برآید

 و حلق پاک جز غـــذای پــــــاک به خود راه ندهد ،

و غـــذای پـــاک آن است که :

در حال به دست آوردن و آماده ساختن

با یـــــاد خــــــــــدا باشد ،

و سپاس نعمت او را فراموش نکند ،

که خداوند فرمود :

از روزی های پـــاک بخـــــوریــــــد

و خــــــــدا را سپــــــــاس گزارید .

( و کتاب هم غذای روح است ، از آن غفلت نورزیم )

******************************************************

گویند ادریس (ع) از خداوند افزایش زندگانی

و  عمـــــر جــــــــاویــــــــــد  خواست !

بدین گونه که از گناه خویش آمرزش خواست ،

و خداوند هم گنــــــاه او را بخشود ،

آن گاه دست به دعــــــــا برداشت ،

که بار خــــــدایـــــا ؛

به زندگانی ادریس بیفــــــــزا !

پرسیدند تا چه کنی ؟

گفت : تا خـــــدای را سپاس گزاری کنم ،

که آن چه گذشت در طلب معرفت بود ،

و از این پس در سپــــــــــــاس گذرانم !

همه مشکلات مــــــا

ناشی از غیبت طولانی مولایمان

محبوب دلهـا و منجی انسانهـا

حضرت حجـة ابن الحسن العـسکـری المهــــدی(عج) است

پس برای تعجیل در فرج مبارکشان زیاد دعا کنیم

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید(448) 

ســوره 2 : بقـــره  ( مدنی ـ 286 آیه دارد ـ جزء اول ـ صفحه 1 )

( قسمت پنجــاه و نهــم) 

چشمــه های حکمـت

( جزء دوم صفحه 25 )

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــمِ 

168 ـ یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُواْ مِمَّا فِی الأَرْضِ حَلاَلًا طَیِّبًا   

وَ لاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِین

ای مردم ؛ بخورید از آن چه در زمین حلال و پاک است ، و پیروی از گام های دیو (شیطان) مکنید

که شیطان (دیو) مر شما را دشمنی است آشکار .

در این آیه ، با کلمه ندا و تنبیه می گوید :

ای مــــردم ؛

چیزی خورید که  پــــاک و حــــلال  باشد ،

و گِرد محرمات و ناپاکی ها نگردید ،

تا از وسوسه شیطان ،

و دیـــــو نفس در امـــــان باشید ،

و دل شمـــــــا روشن ،

و گفتـــار و کـــردار و رفتـــــــار شمـــــــــا ،

نیــــــک و پـــــــاک شود.

پیغمبر (ص) فرمودند :

هرکس چهــــــل روز  هیچ حــــــــرام نخـــــورد ،

خــــــداونــــد دل او را روشن سازد،

و چشمه های حکمت  از او بگشاید ،

و دوستی دنیــــــــا از دل او ببرد ،

چه ، که هر آفــت که در راه دین افتاد ،

و هر فتنــــه که به پا خاست ،

از دنیا دوستی و ماده پرستی برخاست !

چون این دو هوس گمراه کننده ،

از خـــوردن حـــــرام  پــدیـــد می آیــــد ،

و پرهیـــــــز از آن دو صفت ،

دوستی دنیـــــا را بکاهد ،

و گفتار و کردار و رفتـــار ،

نیــــــــک گردد ،

و دعا به اجابت مقرون شود.

رزق حــلال

پیغمبر (ص) فرمودند :

هرکس چهــــــل روز  هیچ حــــــــرام نخـــــورد ،

خــــــداونــــد دل او را روشن سازد،

و چشمه های حکمت  از او بگشاید ،

و دوستی دنیــــــــا از دل او ببرد ،

چه ، که هر آفــت که در راه دین افتاد ،

و هر فتنــــه که به پا خاست ،

از دنیا دوستی و ماده پرستی برخاست !

چون این دو هوس گمراه کننده ،

از خـــوردن حـــــرام  پــدیـــد می آیــــد ،

و پرهیـــــــز از آن دو صفت ،

دوستی دنیـــــا را بکاهد ،

و گفتار و کردار و رفتـــار ،

نیــــــــک گردد ،

و دعا به اجابت مقرون شود.

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید(447)

ســوره 2 : بقـــره  ( مدنی ـ 286 آیه دارد ـ جزء اول ـ صفحه 1 )

( قسمت پنجــاه و هشتــم) 

دوستـی مؤمنــان

( جزء دوم صفحه 25 )

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــمِ 

165 ـ وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَتَّخِذُ مِن دُونِ اللّهِ أَندَادًا یُحِبُّونَهُمْ  کَحُبِّ اللّهِ

وَ الَّذِینَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ وَ لَوْ یَرَى  الَّذِینَ ظَلَمُواْ إِذْ یَرَوْنَ الْعَذَابَ

أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِیعًا وَ أَنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعَذَابِ

از جمله مردمان کسی است برای خدا همتا می گیرد ،

و آن ها را دوست می دارد مانند دوستی خداوند !

ولی کسانی که ایمان آوردند خدا را بیشتر از ایشان دوست دارند ،

و کسانی که ستم کردند وقتی عذاب را دیدند می دانند که

توانائی مر ذات خداوند است و بس ،

و این که او سخت گیر و سخت عذاب است .

اگر مؤمنان را همین آیت در همه قــرآن بودی،

ایشان را شرف و کرامت تمام بودی ،

که خــداونــــد می فرماید :

آنان مــــــرا دوست دارند

تمام تر از آن که کافران

معبـــود خود را دوست دارند ،

نه بینی که کافران هرچندی بتی دیگر برآرایند ،

و پرستیده دیگری گیرند !

چون بی نــــــــوا باشند ،

به تراشیده از چوب قنــاعت کنند ،

و باز چون دستشان رسد ،

آن بت چوبین را فرو گذارند ،

و از سیـــم و زر بت دیگری  سازند ،

پس دوستی ایشان دوستی حقیقی  نیست

که هر دم محبــــــــوب آنان عوض می شود!

حکایت :

نوشته اند مردی به زنی عــارف رسید ،

جمـــــال زن دل مـــــــــرد را ربـــــــود !

گفت : ای زن ؛

من در هوای تـــو خویشتن را از دست بدادم !

زن عارف گفت :

چرا در خواهرم ننگری که از من نیکو تر و زیبا تر است ؟

 مرد گفت :

خواهرت کجاست ؟ تا او را به بینم ؟

زن گفت :

برو ای بیکاره هوس باز !

که عاشقی نه کار تــــو است !

اگر در دعوی دوستی ما صــــادق بودی ،

تو را پروای مشاهده دیگری نبود !

... وَ الَّذِینَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ ...

دوستی مؤمنان چون کافران نیست ،

که هر چندی به دیگری گرایند !

بلکه آنان هرگز از مــــــا برنگردند ،

و به دیگـــــــری نگرایند !

روزی شبلی گفت :

سگ چه پست و خسیس است

که او را می رانند و باز می آید !

سگ به فرمان خداوند به بانگ آمد و گفت :

ای شیخ ؛ کجا روم که خداوندم اوست !

از دوست به صد جور و جفا دور نباشم

ور نیـــز بیفــزاید رنجـور نباشم

زیرا که من او را ز همـه کس بگزیدم

ور زو به کسی نالم معــذور نباشم

حافظ  گوید :

سگی را لقمه ای هرگز فراموش

نگردد گر زنی صد نوبتش سنگ

وگر عمری نـوازی سفله ای را

به کمتر تندی آید با تو در جنگ

پس ای مسکین ؛

هرگز از سگی کمتر نباش !

و به کمتر رنج و محنتی ،

از معبودت روی مگردان !

و به سوی دیگران مــــرو !

166 ـ إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِینَ اتُّبِعُواْ مِنَ الَّذِینَ اتَّبَعُواْ وَ رَأَوُاْ الْعَذَابَ وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الأَسْبَابُ

کافران را دوستی بتــــــان

از روی هوی و هوس بُـوَد

نه از روی حــق و حقیقـــت !

از این روی چون عذاب خدائی بینند ،

بدانند که راه به جائی دیگر ندارند ،

و از بتــــان بیــــــزاری گیرند ،

و مؤمنان که دوستی شان

از روی حق و حقیقت است ،

با همه بلاها و مصیبت ها

که ایشــــان را آیــــــــد ،

در دوستی خلل نیارنــــــــد ،

و از حـــــق بر نگردند !

و هرچه رنج و محنت کشند ،

دوستی حق را به جان و دل خریدار ترند !

شـادان ز غم منی ، غمـم بر غـم باد

عشقی که به صد جفا کم آید ، کم باد !