سفارش تبلیغ
صبا ویژن
منوی اصلی
مطالب پیشین
تدبر در قرآن
آیه قرآن
لینک دوستان
خبرنامه
 
آمار وبلاگ
  • کل بازدید: 1985963
  • بازدید امروز: 57
  • بازدید دیروز: 185
  • تعداد کل پست ها: 1283
  • ****
درباره
محمّـد تــرابـی[962]

روح بلند مدیر وبلاگ خادم قرآن محمد ترابی در اسفند ۱۳۹۸ در ۶۷ سالگی به سوی معشوق شتافت. روحش شاد و یادش گرامی باد. اللهم صلی علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
آرشیو مطالب
*

حدیث

*
لوگوی دوستان
دانشنامه سوره ها
سوره قرآن
کاربردی



 نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 744 )                                                     


ســوره 7 : اعـــراف ( مکّی ـ 205 آیه دارد ـ جزء هشتم ـ صفحه 151 )


( قسمــت چهـلـــــــــم )


منشــور ایمـــان


 

 ( جزء نهــم صفحه 173 آیه 172 ) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

وَ  إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ  أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ

أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ  قالُوا بَلى شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنّا کُنّا عَنْ هذا غافِلینَ

 

تفسیـــر لفظـــی :

و به خاطر بیاور زمانى را که پروردگارت از صلب فرزندان آدم ، ذریّه آنها را برگرفت ، و آن ها را بر خودشان گواه ساخت ، و فرمود : آیا من پروردگار شما نیستم؟  گفتند : آرى ، گواهى مى دهیم .  (خداوند چنین فرمود ، مبادا ) روز رستاخیز بگویید : ما از این ، غافل بودیم ، و از پیمان فطرى بى خبر ماندیم .

 

 

 

 

 تفسیر ادبی و عرفانی : [ بخش دوم ] 

 

... أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلى ...

                  خداوند در روز میثـــــاق ،

به جلال عزت خود و کمال الطاف خود،

 بر دل هــــــــــا متجلی شد ،

 قومی را به صفت عزت و سیاست ،

قومی را از روی لطف و کرامت ،

آن ها که اهــــل سیـــاست بودند ،

در دریای هیبت به موج دهشت غرق شدند ،

و این داغ حِـــرمــــان بر ایشان نهادند ،

و آنان را از ستوران گمراه تر دانستند !

 

 

 

و آن ها که سزاوار نوازش و کرامت بودند ،

به سعادتِ قربت ، و نعمتِ محبت ، مخصوص گشتند ،

و توقیعِ کَـــــرَم بر منشور ایمـــان آنان زدند !

 

 

 

در این آیت خداوند فرمود :

آیا من خـــــــــدای شما نیستم ؟

و نفرمود : آیا شما بنده ی من نیستید ؟

زیرا پیوستگیِ خود را با بنده ،

در خـــــدائی خــــود بست ،

نه در بنـــــدگی بنــــــده !

که اگر در بندگی بستی ،

چون بنده بندگی به جای نیاوردی ،

در آن پیوستگی خلل وارد آمدی !

چون در خدائیِ خود بست ؛

و خدائی وی بر کمـــــــال است ،

که هرگز آن را نقصان نَبُوَد ،

لاجرم پیوستگیِ بنده به وی هرگز گسسته نشود ،

و نیز نفرمود : من کِی ام ؟

که بنده در او متحیر شدی !

و نفرمود : تو کِی ای ؟

تا بنده به خود عُجب نیاورد و نومید نگردد !

و نیز نفرمود : خدای تو کیست ؟

که بنده در جواب درمانَد !

بلکه پرسید با تلقین جواب :

آیا نه منــــــــم خــــــــدای تــــــــو ؟

این است غایت کَـــرَم و نهایت لطف و بنده نوازی .

 

شیخ انصاری گفت :

          أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ کرامت خدا است ،

و ( بَلی ) نیکوئی و احسان او است ،

که داعی و مجیب هر دو یکی است ،

و پرسنده و پاسخ دهنده خداوند است ،

آن چنان که خداوند بنده ی خود را خواند و او را به خود نیوشید ،

 

و گوش شنوا داد و خود جواب داد و به بنده جواب بخشید



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 743 )                                                    


ســوره 7 : اعـــراف ( مکّی ـ  205 آیه دارد ـ جزء هشتم ـ صفحه 151 )


( قسمــت ســی و نهــــم )


بنیـــاد دوستــــی

 

( جزء نهــم صفحه 173 آیه 172 ) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

وَ  إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ  أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ

أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلى  شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنّا کُنّا عَنْ هذا غافِلینَ

 

تفسیـــر لفظـــی :

 

و به خاطر بیاور زمانى را که پروردگارت از صلب فرزندان آدم ، ذریّه آن ها را برگرفت ، و آن ها را بر خودشان گواه ساخت ، و فرمود : آیا من پروردگار شما نیستم؟  گفتند : آرى ، گواهى مى دهیم .  (خداوند چنین فرمود، مبادا ) روز رستاخیز بگویید : ما از این غافل بودیم ، و از پیمان فطرى بى خبر ماندیم .

 

تفسیر ادبی و عرفانی :  

 

این آیت از روی فهــــم بر لسان حقیقت ،

رمـــــــــزی دیگر دارد و ذوقــــــی دیگر !

اشارت است به بدایت احوال دوستـــان ،

و بستن پیمان و عهد دوستی با ایشان ،

روز اول در عهد ازل که حق حاضر و حقیقت حاصل بود .

چه خوش روزی که روز بنیـــاد دوستــــی است ،

چه عزیز وقتی که وقت گرفتن پیمان دوستی است ،

مریدان هرگز روز ازل را فراموش نکنند ،

مشتاقان هنـــــگام وصـــــــــال دوست را ،

تــاج عمــر و قبـلــه ی روزگار دانند .


 

مصطفی (ص) را فرمان رسید که :

بندگان ما را [که ما را فراموش و به غیر مشغول شدند] را به یاد آور ،

آن روزی که روح پاک ایشان با ما عهد دوستی می بست ،

و دیده ی اشتیاق ایشان را این توتیــــا می کشیدیم ، که اَلَستُ بِرَبِّکُم .

 

بگــــو : ای مسکیـــــن ؛

یاد کن آن روز که ارواح و اشحاصِ دوستان در مجلس اُنس

از جام محبت شراب عشق ما را می آشامیدند !

و مقربان ملاء اعلا می گفتند : چه عالی همت قومی که ایشانند !

ما باری از این شراب هرگز نچشیده ایم ، و نــه شمّـــــه ای یافته ایم ،

و های و هوی آن گــــدایـــــان در عیّـــــــوق افتاده که هَل مِن مَزِید .


زان می که حرام نیست در مذهب ما


تا گاهِ عـــدم خشک نیــــــابی لب ما !

 

 

 

مصطفی (ص) روزی می گفت :

کـــوه حـــــرا کوهی است که مرا دوست دارد ، و من او را دوست دارم !

چون شــــرابِ مملو ِاز جـــــامِ ذکـــر ، آن جـــــــــا نــــــــوش کرده ام ،

 

آری ؛ آن سیّد بزرگوار ، در بدایتِ کار که آثار نبوّت و اِمارت وحی بر او ظاهر شد ،

روزگاری از خلـــق گــریــــزان و در کــــوه حــــرا با دوست به خلـــــوت می نشست ،

و درد این حدیث در آن خلوتـــگاه او را فرو گرفته

و این کـــــوه او را چون غمگساری شده و به زبان حال می گوید :


جز گِرد دلـــم گشت ندانم غــم تو


در بوالعجبی هم به تو مانَد غم تو


هرچنــد بر آتشــم نشانَـــد غم تو


غمناک شوم گرم نمانَد غــــم تو !


 

آن بزرگوار ساعتی در قبض بودی و ساعتی در بسط ،

وقتی در سکـــــر بودی ، وقتی در صحــــو ،

لختی در اثبــــات بودی ، لختی در محـــــو ،

هرکس که از آغاز ارادت مریدان خبر دارد ؛

داند که آن حال چون بوده و چه درد ! ؟


اکنـــون بــاری به نقــد دردی دارم


کان درد به صد هزار درمان ندهم !


خــــــدایــــا ؛

چه خوش روزگاری است روزگارِ دوستـــان تــــو با تـــو !

چه خوش بازاری است بازار عارفـــان در کار تـــــو !

چه آتشیــــن است نَفَس های ایشان در یــــاد تـــو !

چه خوش دردی است درد مشتاقان در ســـوز شـــوق و مهـــر تــــو !

چه زیبـــا است گفتگـــوی ایشان در نـــام و نشان تـــــــــو !

 

عالَم محضــر خــــداست

 

ســـرای معبــــود

 

[ کلیک کنید ]



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 742 )                                                    


ســوره 7 : اعـــراف ( مکّی ـ 205 آیه دارد ـ جزء هشتم ـ صفحه 151 )


( قسمــت ســی و هشتــــم )


نشــانِ دوســت



 

 ( جزء نهــم صفحه 172 آیه 168) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

 

وَ  قَطَّعْناهُمْ فِی الْأَرْضِ أُمَماً مِنْهُمُ الصّالِحُونَ وَ مِنْهُمْ  دُونَ ذالِکَ

وَ بَلَوْناهُمْ بِالْحَسَناتِ وَ السَّیِّئاتِ لَعَلَّهُمْ  یَرْجِعُونَ

 

تفسیـــر لفظـــی :

 

و  آن ها را در زمین بصورت گروه هایى، پراکنده ساختیم ،

گروهى از آن ها صالح، و  گروهى ناصالحند.

و آن ها را با نیکى ها و بدى ها آزمودیم ، شاید بازگردند  

 

 

 تفسیر ادبی و عرفانی :   

 

این آیت از روی تحقیق ،

بر ذوق اهـــــل وجــــد ،

 اشارت است که ؛

جهــان گــــــردان امّت ،

و غریبــــان وادی طریقت ،

که پیوسته گِرد عالَم می گردند ،

از این دیــــار به آن دیــــــــــار ،

از این غــــــار به آن غــــــــار ،

تا وقت خویش از خلق بپوشند ،

و دین خویش از دستبرد اغیــــار نگه دارند .

 

مصطفی (ص) در این معنی فرمودند :

روزگاری به مردم بیاید که ؛

دینِ دین داران [تا از مردم نفرت نگیرند] به سلامت نمانَد !

ایشان را به سان جهــــــــان گردان بینی که از خلــــــــق گریزان ،

گاه در کـــــــــوه و گاه در بیـــابــــان !


پویــان و دواننــد غریبــان به جهـــاننــــد


در صومعـــه ی کــــوه و در غـــار بیابان !


یک سر همـــه محـــوند به دریـــای تفکـر


برخوانده به خود ، بر همه لاخان ، و لامان

 

شاهد این امر قصه ی اصحاب کهف است که از مردم و بزرگان خویش گریزان و با چوپانی به غـــــــاری در کوه پنــــــــاه بردند !

و نیز داستان محمد مصطفی (ص) است که از ناپاکان زمان به غار حـــــرا پنــــــاه می برد و بعد از رسالت نیز از دست مشرکان به غـــار ثَــــور  پنــــــاه بردند !

 

معنی دیگــــــر :

 

گفته اند : پراکندگی امّت ها در زمین ،

و جهان گردی و غربت انگیزی ،

ویژه ی مشتــاقــــــان است ،

که مشتــــــاق در اغلب روزگار ،

و در عمــــــوم احـــــــوال ،

بی قـــــــرار و بی آرام ،

گِــــرد جهـــان همی گردد ،

تا مگر به جائی رسد که در آن جا نشان دوست بیند ،

یا از کسی خبر دوست به او رسد !

شیخ انصاری گفت :

الاهـــــــــــــــی ؛

غریبِ تو را ، غربت ، وطــــن است ،

پس این کار را کَی دامـــن است ؟

چه سزاوار فرج است آن کس که به تو ممتحن است ؟

کَی به خانه رسد کسی که غربت ، او را وطن است ؟

 الاهــــــــــــــــی ؛ 

مشتــــاق کُشتـــــه ی دوستــــــی ،

و کشته ی دوست دیــــدار تــــو را کفــــن است !

 

دوستان حق این هایند که :

ایشان را در کام و ناکام بیازمایند ،

نه در کام فریفتـــــه شوند ،

و نه در ناکام از حــــق برگردند !

شغلی دارند در پیش ،

مهم تر از کام و ناکام خویش ،

با خلق عاریتند و با خود بیگانه !

و از تعلّــق آســـــوده !

دل هاشان با مولی پیوسته ،

سر هاشان با اطلاع وی آراسته !

همی به زبان حال و انکسار گویند :

خداوندا ؛ در درگاه آمدیم بنده وار ،

خواه عزیز داری ، خواه خوار !

 

مَحــرَمِ راز

 

در غـم هـجـر رخ مـاه تـو در سـوز و گـدازیـم 

تا به کـی زیـن غم جانکاه بسوزیـم و بسازیم


شـب هـجـران تـــــو  آخـر نــشـــــود رخ نـنـمـایـی

در همـه دهـر تـو  در نـازی و مــــا گـرد نـیـــــازیـم

آیـد آن روز کــه در بــاز کـنــی پــرده گـشــــــایـی

تا بـه خـاک قدمـت جـان و سـر خـوش بیـــــازیـم

بـــه اشـارت اگـــرم وعـــده دیـــــــدار دهـــد یــار

تـا پـس از مرگ به وجـــد آمـده در سـاز و نـواییـم

گـر بـه انـدیشـه بـیایـد کـه پـناهـی سا بـه کویت

نه سوی بتـکـده رو کرده و نـه راهـی حجــــازیـم

 

سـاقی از آن خم پنهـان که ز بیگانـه نهان است

باده در سـاغر مـا ریــز کــه مــا مــحــرم رازیــم

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 166 ]

 



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 741 )                                                    


ســوره 7 : اعـــراف ( مکّی ـ 205 آیه دارد ـ جزء هشتم ـ صفحه 151 )


( قسمــت ســی و هفتــــم )


چشمـه هـای معـرفـت


 

( جزء نهــم صفحه 171 آیه 160) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

وَ  قَطَّعْناهُمُ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ أَسْباطاً أُمَماً وَ أَوْحَیْنا إِلى  مُوسى إِذِ اسْتَسْقاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ

بِعَصاکَ الْحَجَرَ فَانْبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَیْناً قَدْ عَلِمَ کُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ وَ ظَلَّلْنا عَلَیْهِمُ الْغَمامَ

وَ أَنْزَلْنا عَلَیْهِمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى کُلُوا مِنْ طَیِّباتِ ما رَزَقْناکُمْ وَ ماظَلَمُونا وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ

 

تفسیـــر لفظـــی :

 

ما آن ها را به دوازده گروه که هر یک طایفه اى (از دودمان اسرائیل) بودند تقسیم کردیم . و هنگامى که

قوم موسى (در بیابان) از او تقاضاى آب کردند ، بهاو وحى فرستادیم که: عصاى خود را بر سنگ مخصوص بزن .

ناگهان دوازده چشمهاز آن بیرون جست ؛ آنچنان که هر طایفه ، چشمه و آبشخور خود را مى شناخت .

و ابر را بر سر آن ها سایبان ساختیم ؛  و بر آنها «منّ» [نوعى صمغ شیرینگیاهان] و «سلوى» [ پرنده اى

مانند بلدرچین ] فرستادیم؛ (و به آنان گفتیم : از روزی هاى پاکیزه اى که به شما داده ایم، بخورید ،

(و آن ها کفران کردند، ولى با این کار) به ما ستم نکردند، بلکه به خودشان ستم مى نمودند

.

 

 تفسیر ادبی و عرفانی :  

 

امام جعفر صادق علیه السلام فرماید :

حقیقت این آیت این است که ؛

از چشمه ی معرفت دوازده جوی روان است ،

 که هر یکی محل شرب گروهی است ،

و سیراب شدن دوست دین را از آن جوی ها پدید کرده ،


چنان که در جای دیگر به رمز و اشارت فرمود :

اگر بر راه راست روند ؛ ما آن ها را از آب گوارا سیراب کنیم



جوی های دوازده گانه عبارتند از :


اول آشنــــــائی ،


و آخر دوستـــی ،


و ده تــــای میـــان :

                                                      اول : صدق اعتقاد

                                                      دوم : اخلاص در اعمال

                                                      سوم :  رضا به حکم الاهی

                                                      چهـارم : عین الیقین

                                                      پنجم : سرورِ وجد

                                                      ششــم :  برقِ وجد

                                                      هفتم : حیرتِ شهود

                                                      هشتـم : استهلاک شواهد

                                                      نهــم : مطالبه ی جمع

                                                      دهـــم :  حقیقت اِفراد

 

چون گوارائی این شربت به جــــــان بنــــده رسد؛

و شیــــــــــرینیِ آن را بیـــــــــابــــــــد؛

و جــذبــــــــه ی خـــــدائـــی در آن پیوندد ؛

خود عین حیــــــــات گـــــــــردد ،

و هرکه از دست وی شربتی خورَد ،

مُقبِــــــــل ابـــــد گردد .

شیخ انصاری گوید :


         الاهـــــــــی ؛

 

مشرب می شناسم اما واخوردن نمی یارم !

دل تشنه و در آرزوی قطره ای می زارم !

سقایه ، مرا سیراب نکند من در طلب دریایم ،

بر هزار چشمه و جوی گذر کردم تا بو که دریا دریابم !


در آتش عشق ، غریقی دیـــــدی ؟

من آن چنـــــانـــــم !


در دریـــــــــا تشنـــــه ای دیدی ؟

من آنـــــــــــــم !


راست به حیرت زده ای مانم که در بیابانم ،

فریـــادم رس که از دست بی دلی به فغـــــــــــــانم .

 

ســـرِّ عشــق

 

ما ز دلبستگی حیله گران ، بی‏خبریم
 

از پریشانی صاحبنظــــران، بی‏خبــریم

عاقلان از ســر ســودایی مــــا بی‏خبــــرند

مــــا ز بیهـــودگی هوشــوران بی‏خبــــریم

خبـــری نیست ز عشاق رُخش در دو جهان

چه توان کرد که از بی‏خبـــــران بی‏خبریم؟

سرّ عشق از نظر پرده دران پوشیده است

ما ز رســـــوایی این پرده دران بی‏خبــریم

راز بیهوشی و مستــی و خراباتی عشق

نتوان گفت که از راهبـــــــران بی‏خبـــریم

ساغری از کف خود بازده، ای مایه عیش
 

ما که از شــادی و عیش دگران بی‏خبریم

 

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 165 ]

 

 



موضوع :


<   <<   6      
طول ناحیه در قالب بزرگتر از حد مجاز


* *