سفارش تبلیغ
صبا ویژن
منوی اصلی
مطالب پیشین
تدبر در قرآن
آیه قرآن
لینک دوستان
خبرنامه
 
آمار وبلاگ
  • کل بازدید: 1985917
  • بازدید امروز: 11
  • بازدید دیروز: 185
  • تعداد کل پست ها: 1283
  • ****
درباره
محمّـد تــرابـی[962]

روح بلند مدیر وبلاگ خادم قرآن محمد ترابی در اسفند ۱۳۹۸ در ۶۷ سالگی به سوی معشوق شتافت. روحش شاد و یادش گرامی باد. اللهم صلی علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
آرشیو مطالب
*

حدیث

*
لوگوی دوستان
دانشنامه سوره ها
سوره قرآن
کاربردی



نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 966 )                                                                                  

ســوره 16 : نحـــل ( مـکّــی ـ 128 آیه دارد ـ جزء  چهــاردهم ـ صفحه 267 )

( قسمــت چهاردهـــــم )


نعمـت و منّـت

 

 ( جزء چهارد هــم صفحــه 272 آیه 53 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَ مَا بِکُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللّهِ ثُمَّ إِذَا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فَإِلَیْهِ تَجْأَرُونَ

   تفسیـــر لفظـــی :

و هر نعمتـــــــــى که دارید از خــــــــــداست ،

پس چون آسیبى به شما رسد به سوى او روى مى آورید [و مى‏ نالید]

 تفسیـــر ادبی و عرفانی :

در چند جای قرآن خداوند بر بندگان منّت نهاده ، که رساننده ی نعمت منم ، و رهاننده از بلا و شدت منم ، پس ای بنده ؛ نوازش از ما دان ، و سپاس از ما کن ، نعمت را که ما دادیم به دیگری حوالت مکن ، و عاجز را بر ما بَدَل میار ، و دیگری را بر ما مگزین !

فردای قیامت ؛ کافر را گوید : که را خواندی ؟ و که را پرستیدی ؟ همی پرسد و خود از همه به آن داناتر ! کافر گوید : تو را پرستیدم لکن بت را برایت انباز گرفتم !

باز مؤمن را گوید : تو که را خواندی ؟ و که را پرستیدی ؟ مؤمن گوید : ای خدایِ من ؛ تو خود دانی که تو را پرستیدم و به یگانگی تو گواهی دادم ، و شریک و انباز و مثل و مانند و زن و فرزندی برایت ندانستم !

خداوند فرماید : من با هرکس به حکم اعتقــاد او معاملت کنم ، کافر مرا شریک و انباز گفت ! مؤمن مرا یکتــا و یگانه دانست ، ما در شریعت ، حکـــم چنان کرده ایم که ؛ هر بنده ای که از آنِ دو شریک باشد ، نفقه و کسوه ی آن بنده بر عهده ی هردو شریک است ، هریک به قدر شرکتشان ، ای کافر ؛ تو در دنیا به خدائیِ ما اقرار کردی لیکن با ما انبـــــاز گرفتی ، من هم به خداوندیِ خود وفــــا کردم ، که تو را در دنیا آفریدم ، و روزی دادم ، و از بلاها نگاه داشتم ، اکنون بت را گوی تا تو را از آتش دوزخ نگاه دارد ! من کار دنیای تو را راست کردم ، کار عقبی را از انباز من بخواه !

و امّا بنده ی مؤمن که در دنیـــا مرا یکتــــا خواند و یکتـــــا دانست ، و برایم انباز نگرفت ، پس بنا به حکم شریعت بنـــده ای که یک مالـــک دارد ، معاش و مصالح وی همه بر مالک بوَد ، لاجرم ؛ کار دنیایش را کفایت کردم ، نعمت دادم ، هدایت کردم ، و اینک کار عقبی با من است ، که آن را نیز کفایت کنم ، از آتش برهانم ، به بهشت برم ، به دیدار و رضای خود رسانم ، زیرا او جز من کسی را ندارد ، و کار او را کسی جز من نسازد .

بنده باید بداند که حقیقتاً نعمت و شدت همه از خداوند است ، و بلا و راحت ، همه به عهده ی او است ، دل بر دیگری نبندد ، شفای درد از جز او نخواهد ، و بداند که زیانبخش و سودبخش ، هر دو یکــــــــی است ،

خداوندِ گشاینده و بربند ! پادشاهِ بر سود و گزند ! کلید دار جدائی و پیوند ! سودنمای سود رسان ، و سپردن سودها بر او آسان ، و سودها همه به دست اوست نه کسان !



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 965 )                                                                                       

ســوره 16 : نحـــل ( مـکّــی ـ 128 آیه دارد ـ جزء  چهــاردهم ـ صفحه 267 )   

( قسمــت سیــزدهـــــم  )


اثبـات تـوحیــد

 

 ( جزء چهارد هــم صفحــه 272 آیه 51 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَقَالَ اللّهُ لاَ تَتَّخِذُواْ إِلهَیْنِ اثْنَیْنِ إِنَّمَا هُوَ إِلهٌ وَاحِدٌ فَإیَّایَ فَارْهَبُونِ

   تفسیـــر لفظـــی :

و خـــدا فرمود دو معبــــــــــود براى خود مگیرید

جز این نیست که او خدایى یگانه است پس تنها از من بترسید

 تفسیـــر ادبی و عرفانی :

این آیت ؛ اثبات تــوحیــد است ،

و تــوحیـــــد ، مایـه ی دیـــن است،

و اســـــلام را رکــــنِ رکیــــــن است ،

بی توحیـد ، طاعت ، مقبــــــــول نیست ،

و با شِــــــرک ، عبـــــــادت ، به کار نیست .

بدان که توحیــد سه قسم است :

اول ؛ توحیــــــدِ اقـــــرار ؛

که همان ایمــان به خـــــدای یکتـــا و نفی همه ی بت هاست ،

دوم ؛ توحیـــــــد معاملــــت ؛

که آن چه هست در ملکوت او ، و به اراده ی او ، و به خواست او است ،

سوم ؛ توحیــــد ذکــر و رؤیت ؛

که از غیــر خــدا بیــــزار بودن و تنها او را پرستیدن ،

 و از او کمک خواستن است .

و حقیقتِ توحیــــــــد ،؛ دو بــــاب است :

یکتــــــــا گفتـــــن و یکتـــــــا دانستـــــــــن ؛

یکتـــا گفتــن ؛

سِرِّ همه ی علوم است ، و مایه ی همه ی معـــارف ، و مبنــــای دین ، و حاجـــز میان دوست و دشمن ،

و آن را سه وصف است :  

نخست ؛ گواهی دادن به یگانگی و یکتائی خداوند در ذات ،  

و منزّه دانستن وی از نیــــاز و یا داشتن زن و فرزنــــــــد و انبــــاز .

دوّم ؛ گواهی دادن به یکتائی او در صفــــات ، که در آن ، بی مثل و بی مانند دانستن وی است ، زیرا چگونگیِ صفاتِ خداوندِ یگانه ، نامفهوم و نامحاط و نامحدود ، و از حـــدّ اوهـــــام بیرون است ، و کس نداند که چون است .

سوّم ؛ گواهی دادن به یکتائیِ خداوند در نام ها ، نام های حقیقیِ ازلی ، که وی را حقـــایقنــــد ، و از دیگران که آفریده ی اویند همه نام ها عاریتی است ! آن چه نام خداست حقیقتی است قدیم و ازلی ، به شایستگیِ او ، و آن چه نام خلق است ، همه آفریده و مُحدَث به شایستگیِ آنان ، چنانچه مثلاً رحمن نامی از نام های خــــــداست که جز او را به آن نخوانند 

امّا یکتــــــا دانستن :

و آن در خدمت و در معاملت و در همّت است ؛

در خدمت ؛ ترک ریـــــــا است و رعایت اخـــلاص ،

در معاملت ؛ تصفیــــه ی سِـرّ و تحقیقِ ذکـــــر است ،

و در همّت ؛ گم کردنِ آن چه جـــــز او است ، و وارستن به آزادیِ دل از هرچه جــــز او است .

نه این که او را خـــــــدا دانستن و دیگری را کـدخــــدا دانستن !

[ به راستی که چقدر زشت و ناپسند است کسانی که باید مربی و مرشد و واعظ و راهنمای مردم باشنــــــــد ، او را گـــــــم کنند و چشم امیـــــــدشان به غیــــــــر او ( کدخدای خود ساختـــه شان ) باشد !!! تا جائی که مشکل آبِ خوردن و ازدواج جوانان را با تحریم ها گره بزنند و برای رفع این مشکلات چشمشان به عنایت کدخدایشان باشد !!! ]

همه چیز را عبــــارت ؛ آسان است ، و یافت ؛ مشکل ،

ولی در توحیــــــــد ؛ یافت آسان است و عبـــــارت دشوار !

عبـــارتِ توحیــــــــــــد ؛ از عقـــل بیـــــــرون است ،

و عیـــــنِ توحیــــــــد ؛ از توّهــــم ، مصــــون ،

و حـــــادث ؛ در ازلی ، گـــــــــــم است !

توحیــــد آن است که جـــــــز از یکـــــی نبـــوَد ،

معـــــــــروف بُـــــوَد ، عــــــــارف نبـــوَد !

مقصـــــــــود بوَد ، قاصــــــد نبوَد !

موحّـــد آن است که ؛ او را جــــز او نبــــوَد !

تا آن گاه که این خود نبوَد ، همــــه ؛ خودِ او بوَد ! 

تقدیم به دوستداران امام مهدی (عج) و منتظران ظهور حضرتش :

[ روی عنوان ها کلیک کنید ]



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 964 )                                                                                     

ســوره 16 : نحـــل ( مـکّــی ـ 128 آیه دارد ـ جزء  چهــاردهم ـ صفحه 267 )

( قسمــت دوازدهـــــم     )

فَـرّ و شـوکـت مـؤمنـان

 ( جزء چهارد هــم صفحــه 272 آیه 44 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم  

بِالْبَیِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَ أَنزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ

   تفسیـــر لفظـــی :

[زیرا آنان را] با دلایل آشکار و نوشته‏ ها [فرستادیم] و این قرآن را به سوى تو فرود آوردیم

تا براى مردم آنچه را به سوى ایشان نازل شده است توضیح دهى وامید که آنان بیندیشند‏

 تفسیـــر ادبی و عرفانی :

در این آیت ؛ هــم کتـــــــاب است هم سنّـــــت ،

کتـــــاب خـــــــــدا ؛ چـــــــراغ هــــــــدایـت ،

سنّت رسول الله (ص) ؛ پرچـــم ولایت ،

کـــه فرمــــــــــود :

اِنِّی تارِکٌ فِیکُمُ الثِقلَین ؛ کتابَ الله و عِترَتِی

من از میان شما می روم ؛

و دو چیز گران بهـــا را برایتـــــــان می گذارم ؛

کتاب خـــــدا و عتـــــرتــــــــم

فرّ و شوکت مؤمنان دانی چرا هر روز بیش است ؟

که چـراغ کتـاب خــدا و ریسمان نجـات ولایت در پیش است !

و این دو تمسّــک ؛ موجب نجــــــات درویش است !

چه ؛ آن کاری که خــداونــــد بدان راضــــی ،

و بنــــــــده بدان پیـــــــــروز است ؛

این کتــاب و این مصبـــاح جهـــان افروز است !

این کتـــــــــاب که جبرئیـــل به آن آمــــد ،

و رســـــول (ص) به آن خـــوانــــد ،

و پیــروان به آن بهشت یافتند ،

و ناجیـــان به آن رستند .

 

اگر مردم از این دو چیــــز گران بهـــا بی نیــــاز بودی ؛

خداونــــد به کارهای زمـــان جاهلیت راضی بودی ،

و اگر بی کتاب و بی عترت فرا راه دیدار بودی ؛

پیش از آن هم کافران از ابــــرار بودی !

کار ؛ نه تنها عمــل بنــــــده دارد ،

بلکه خواستِ خـــدای دارد ،

بنده به کوشش خویش بدون عنــــایت خداونــــــــدی ؛

نجــــــــــات خویــش کَــــــــی تـوانــــــــــــد ؟

پس باید هـــــم کوشش نمــــــــــود ،

و هم توکّل به خـدای داشت !


شمس کامـل

صف بیــــــاراییــد رنــــــــدان ، رهبـر دل آمده

جـــان بــراى دیـدنش ، منـزل به منـــزل آمده

بلبل از شوق لقــایش ، پر زنــان بر شـاخ گل

گل ز هجــر روى مــاهش ، پـاى در گِل آمــده

طورسینــا را بگو : ایّـام "صَعْق" آخــر رسیــد

مــــوسى حــق ، در پـى فرعون بــاطل آمده

بانگ زن ، بــر جمـع خفّــاشان پست کــور دل

 ازوراى کـــوهســـاران ، شمس کامـل آمده

بـــازگو اهریمنان را ، فصل عشرت بـار بست

زندگــــى بر کـــــامتان زهـــر هلاهِــــل آمده

دلبـــر مشکل گشـــــا ، از بام چـــرخ چارمین

با دم عیســــى ، بـــراى حــــل مشکل آمده

غم مخور اى غرق دریــاى مصیبت ، غم مخور

در نجــــاتت نــــوح کشتیبان به ساحــــل آمده

( دیوان امام خمینی [ره] ص 178 )

تقدیم به دوستداران امام مهدی (عج) و منتظران ظهور حضرتش :

[ روی عنوان کلیک کنید ]



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 963 )                                                                                       

ســوره 16 : نحـــل ( مـکّــی ـ 128 آیه دارد ـ جزء  چهــاردهم ـ صفحه 267 )


( قسمــت یازدهـــــم    )


وارثـان پیـامبـران


 

شب خیز که عاشقان به شب راز کنند

گِرد درِ بــــــامِ دوست پـــــــــرواز کنند

هرجـــــا که دری بُوَد به شب در بندند

الا درِ دوست را که به شب بــــاز کنند

 

درهای آسمان بسوی عرش هر شب باز است ،

مشتاقانِ دوست با نماز و دعا و راز و نیاز با دوست خلوت کنند

در مناجات های شبانه و سحرگاهی خود ، برای تعجیل در فرج آقا و مولایمان دعا کنید .

 

 ( جزء چهارد هــم صفحــه 272 آیه 43 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ إِلاَّ رِجَالًا نُّوحِی إِلَیْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ


   تفسیـــر لفظـــی :

 

و پیش از تو [هم] جز مردانى که بدیشان وحى مى‏ کردیم گسیل نداشتیم

پس اگر نمى‏ دانید از پژوهندگان کتاب هاى آسمانى جویا شوید


  تفسیـــر ادبی و عرفانی :

 

این آیت اشارت دارد به این که ؛

علــــمِ شریعـــت ، آموختنی است ،

و بی واسطه ی استــــاد درست نیاید ،

و هرکه پندارد که در علم شریعت ؛

واسطـــــه به کار نیست ؛

او را در دین ، بهره ای نیست !

پس بدان که علم دین سه قسم است :

علم شریعت ، علم طریقت ، علم حقیقت !

علم شریعت ؛ آموختنـی است ،

علم طــریقت ؛ جستنـی است ،

علم حقیقــت ؛ یافتنـــی است !

در باره ی علم شریعت فرمود :

از اهـــــل ذکـــــــــر بپرسیـــد ،

در باره ی علم طریقت فرمود :

دنبــــــــال وسیـلـــــــــه روید ،

در باره ی علم حقیقت فرمود :

ما از خودمان به او آموختیـــم !

پس شریعت به استـــاد حوالـــت داد ،

طریقت را به پیــر و مــراد حوالـــت داد ،

و حقیقــت را با خـــــود حوالــــــت کرد !

چون این سه علم به دست آید ؛

در دل ، نـــــــــوری تابــــــد ؛

که به آن نور ؛ ذات نبوّت بشناسد ،

چون این شنــــــاخت حــــاصــل شود ؛

او را از درگاه نبـــــــوّت ؛

این تشریف تخصیص یابد که :


دانایــــان وارثـــان پیـــــــامبـــــران اند


 

جامـه دران

 

مــن خـواستــار جــــام مى از دست دلبـــرم

این راز با کِـــــه گویم و این غــم کجـــــا برم ؟


جــــان باختم به حسرت دیـــدار روى دوست

پــــــروانـــه دور شمـعـــم و اسپنــــــد آذرم

پــرپـر شـــدم ز دورى او ، کنج این قفـــس

ایـــن دام باز گیـــر تا که معلّـــق زنـان پرم

ایــن خــــرقه ملــــوّث و سجـــــّاده ی ریـــــا

 آیــــا شــــــود که بر درِ میخانـــــه بردرم ؟

گــر از سبــــوى عشق ، دهد یار جرعه‏ اى

مستــانــه ،جـــان ز خرقه هستى درآورم

 

پیرم ؛ ولى به گوشه چشمى جوان شوم

لطفــــى کــــــه از سراچه آفـــاق بگذرم

( دیوان امام خمینی [ره] ص 151 )

تقدیم به دوستداران امام مهدی (عج) و منتظران ظهور :

[ روی عناوین کلیک کنید ]



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 962 )                                                                                       

ســوره 16 : نحـــل ( مـکّــی ـ 128 آیه دارد ـ جزء  چهــاردهم ـ صفحه 267 )  


( قسمــت دهـــــم )


هجــرت حقیقـی

 

 ( جزء چهارد هــم صفحــه 271 آیه 41 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَالَّذِینَ هَاجَرُواْ فِی اللّهِ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ

لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ لَأَجْرُ الآخِرَةِ أَکْبَرُ لَوْ کَانُواْ یَعْلَمُونَ


   تفسیـــر لفظـــی :

 

و کسانى که پس از ستم دیدگى در راه خدا هجرت کرده ‏اند

در این دنیا جاى نیکویى به آنان مى‏ دهیم و اگر بدانند قطعا پاداش آخرت بزرگتر خواهد بود


  تفسیـــر ادبی و عرفانی :

هرکه از اوطانِ غفلت هجـــــــرت کنــد ؛

الطافِ کَـــرَم ، او را به صحبتِ خـود راه دهد ،

و هرکه از خــــود هجـــــــــرت کند ؛

و مساکنـــــت با خـــــــــــود نپسندد ؛

دلِ او مَحـــطِّ  رَحـــــلِ حقیقت گـــــــردد ،

امروز در خلوتِ سُلوتِ ،

(اَنَا جَلِیسُ مَن ذَکَرنِی) [1] بنازد ،

و فـــــــــــردا بر بساطِ انبساطِ ؛

(اَلفُقَراءُ الصَّبُورَ جُلَساءَ اللهُ یَومَ القِیمَةِ) [2] آرام گیرد .

 

هجرت حقیقی را بدایتی و نهایتی است ،

بدایت آن است که ؛

نهاد وی همه عین فرمان بُرداری گردد ،

بر سبیـــلِ عــــــادت ، نـــــــه بطمـــع مَثُوبَت ،

بلکه مستغرق در عین مشاهدت باشد ،

امّا نهایت هجرت سه چیـــز است :

حرمت در خلـــوت ،

خجــــل بودن از خدمت ،

خود را قاصر دیدن در طاعت !

نوشتـــــه انــــــــد :

سلطان محمود غزنوی در مجلس اُنس ، جز با ایــــــــاز ننشستی ! ندیمان و خاصّان را حسادت برآن داشت تا زمزمه کرده و آهسته زیر لب سخن گفتند ! سلطان از این حسادت و غیرت با خبـــــر بود ، بفرمود تا همه ی خاصّان و ندیمان در یک مجلس حاضر شوند ، سپس قدحی از یاقوت سرخ که ارزش آن معادل خراج یک ولایت بود با سندانی از آهن نزد سلطان آوردند ، سلطان ، وزیر را فرمود : این قــــدح یاقــــوت را بر سندان بزن تا بشکنــــد و خـــــرد شود ! وزیر گفت : زنهـــــــار ! هرچنــد که فرمان سلطان بالاتر است اما من زَهره ی آن را ندارم تا این دلیـری نمودن ! همچنین سایر ندیمان و خاصّان را فرمود ؛ همگی کلاه از سر فرو نهادند و لـــرزه بر نهادشان پدید آمد ! و جرأت آن را نداشتند تا قــــدح یاقــــوت را بشکنند ! پس به ایـــــــــاز اشارت کرد و گفت : ای غلام ؛ این قدح را بر این سندان زن ! ایـــــــــاز بلا تأمل قدح را بر سندان بزد و بشکست و ریز ریز شد ! پس سلطان گفت : از متــــابعت فرمان سلطان تا خلـــوت اُنس هزاران منـــــزل است ! کسی که از فرمان سلطان پرهیـــــــز کنـــــد ! او را چه زَهـــــره تا حدیثِ خلـــــوت کند و شـــرف صحبــــت جویــــــد ؟ !!!

[1] ـ  من همنشین کسی هستم که مرا یاد کند !

[2] ـ  مسکینانِ شکیبا در قیامت همنشینان منند !

 

محــراب عشــق

 

جــــز خـــــم ابروى دلبـــــر ، هیــچ محــرابى ندارم

جـــز  غــــم هجــران رویش ، من تب و تــابى ندارم


گفتـــــم انـــــــدر خواب بینم چهره چون آفتــــابش

حسرت  این خواب در دل مــاند ، چون خوابى ندارم

سر نهم بر خاک کویش ، جان دهم در یـــــاد رویش

 ســر چه باشد ؟ جان چه باشد ؟ چیز نایابى ندارم

با کــــه گویم درد دل را ؟ از که جویم راز جــان را ؟

 جــــز تـــو اى جــان ، رازجویى ، دردِ دل یابى ندارم

تشنـه عشق تــو هستم ، بـــاده جان بخش خواهم

هــــرچه بینم جز سَــرابى نیست ، من آبى ندارم

 

مـــن پریشان حالم از عشق تــــــو و حالى ندارم

مــــن پـــریشــــان گـویم از دست تو آدابى ندارم

( دیوان امام خمینی [ره] ص 149 )

 



موضوع :


   1   2   3   4   5   >>   >
طول ناحیه در قالب بزرگتر از حد مجاز


* *