نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 817 ) 

ســوره 9 : تـوبــه ( مـدنـی ـ 129 آیه دارد ـ جزء دهم ـ صفحه 187 )

    ( قسمــت ســـی و نهــم )

سفیــر صــادق

 جزء یازد هــم صفحــه 207 آیه 128 )

این سوره چون با عذاب و تهدید کافران و مشرکان آغاز شده و اعلام برائت و بیزاری از آنها را در بر دارد ، و کافران و مشرکان مشمول عفو بخشش و رحمت خداوند نیستند ، استثنائاً برخلاف تمام سوره های قرآن ، بدون بسم الله الرحمن الرحیم شروع گردیده است .

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم

لَقَدْ جَاءکُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُم بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ

 تفسیـــر لفظـــی :

قطعا براى شما پیامبرى از خودتان آمد که بر او دشوار است‏ شما در رنج بیفتید،

به [هدایت] شما حریص و نسبت به مؤمنان دلسوز مهربان است.

 تفسیر ادبی و عرفانی :

به شما پیغمبری ازخودتان آمد 

که آنچه دشواری بر شما آید بر او سخت باشد

و حریص است که شما را به راه راست بَرَد،

و با مؤمنان رؤف و بخشـنــده و مهــربان است.

پیغمبری از میان شما و از خود شما آمده

که در بشر بودن با شما موافـــق

و در کـردار و گـفتــار و رفـتـار با شمــــا مباین است !

ایشان همی گوید :

من بشری چون شما هستم ،

و خداوند جلَّ و علا فرماید :

توئی آن دُرِّ یتیمی که چون توئی نبود .

از نطــق به هــــر دهن زبـــانی دگری

وز لطــف به هـــر بـــدن روانـی دگری

در خـاطــر هـــرکسی گمـــانی دگری

در تو که رسد ؟ تو خود جهانی دگری

گـــوینـــد :

در دوستی هـــم فــراق است هم وصــــــال ،

در عـهــد ازل کـه دوسـتی قسـمـت می کـردند ، 

ناله درد فــراق از خــانـــه بوجهـــل برآمـــد ،

و تابــش نــــور خـورشـیـــد وصــال از حـجــره محـمــد(ص) بتافـت ،

از آن فــراق در دل بیــگانــگان دوزخی آفـریدنــد ،

و از این وصـال در سینـــه ی دوستـــان ، بهشتـــی اثبـات کــردند،

زان پـس که خــورشیـد وصـال بر آن مهـتـــر عالم تـافــت،

عــالــمــیــــان در راه وی متحیــــر شـدنــد،

پیغــمبـــران را آرزوی جـمــال و اِتبــاع وی خـــواست :

مــوسی کلـیـم گـوید : 

بارخــدایا ؛ مرا از امت وی گردان !

عـیسی روح الله گوید :

بارخــدایا ؛ مرا صاحب درگاه وی گردان !

ابراهـیــم خـلیـــل گوید :

بارخـدایا ؛ ذکر من به زبــان امــت وی روان کن !

و از ایــن عجیب تر آن که :

راه آن مهتر در قـدمگاه او خــود متحـیــر شد !

ایــن چـنـــان کــه مجـنـــون بــه لـیـــلی گـفــت:

اسـبــاب عــلــــم ما در ســر زلـــف تــو گـم شــد !

لـیــلی گفت:

ای مجـنــــون ؛ دعـوی بس بلند نیست ؛

که زلـف مــا ، خــود در ســـر کار ما گــم شــد !

یا چنان که سنائی از قول جوانمردی گفت :

ای هم تـو ز تــو حیران ، آخـر چه مثـال است این ؟

ای شمع نکــو رویـــان ، آخـر چه وصال است این ؟

ای چون تـــو به عالم کم ، آخر چه کمال است این ؟

ای شمــــع و چــراغ مــا ، آخر چه جمال است این ؟

یکی از عارفان بزرگوار در وصف او گوید :

نگـر تا نگوئی که نفس آن بزرگوار همچون نفس دیگران بود !

اگر یک ذره از تابش نفس او به جان و دل همه صدیقان تافتی ،

در عالم قدس همه روان گشتی !

و به نشیمنگاه صدق فـرو آمدی !

(فِی مَقْعَـدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْـتَـدِر)

با این همه ، خودِ محمد(ص) در دعا می فرمود:

خــدایـــا ؛ مـــا را به خودمان وا مگذار !

این پرده نفس از پیش دل مـــــا بردار !

و این بــــادِخودی از مـــــا فـرو نــــه !

که این حجاب راه حقیقت مـــا است !

خطـــاب آمــــــــد :

                ای محمّــد (ص) ؛

ناخواستـــه در کنــــارت نهادیــــــــم ،

مـــا آن بارِ تــو را از تــو فـرو نهـادیم !

اراده ی مــــــــا کار تـــــــو بساخت ،

و عـنـایت مـــا چـراغ تو بیـفــروخت!

از آن که تــو ، نــــه برای خود آمدی 

و نــــه به خــــود آمــــــــدی !

کـــــه تـــو را آوردم !

نه برای خــــود آمــــدی !

که برای رحمت عالمیــــان آمــــدی،

(وَما اَرسَلناکَ اِلاّ رَحمَةً لِلعالَمِینَ)

حضـرت امــام جعـفـر ابن محـمـدالصــادق عـلیـه السـلام فـرمودند:

خـداونــد ناتوانی خلق را از اطاعت خود می دانست ،

پس به آن ها شناسانید که ؛

به انجام وظیفه خدمت چنان که باید موفق نمی شوند !

این بود که از میان جنس بشر و میان خود آن ها ،

کسی را بــــر پـــــــــــا داشت ،

و صـفـت رأفت و رحمت خود را به او ارزانی داشت ،

و او را بعنوان سفیـــر صــــادق بسوی خلق روانه ساخت ،

و اطاعـت او را اطاعـت خود ،

و مرافـقــت او را مرافـقــت خود دانست ،

و فــرمود : هرکس رســــول را اطاعت کنـــــد ،

خــدا را اطاعــــــت کـــــــرده است .

( اَلّلهُمّ َصَلّ ِعَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم ) 

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 816)                                                                        

ســوره 9 : تـوبــه ( مـدنـی ـ 129 آیه دارد ـ جزء دهم ـ صفحه 187 )

    ( قسمــت ســـی و هشتــم )

سفـرِ عشـق

 جزء یازد هــم صفحــه 206 آیه 122 )

این سوره چون با عذاب و تهدید کافران و مشرکان آغاز شده و اعلام برائت و بیزاری از آنها را در بر دارد ، و کافران و مشرکان مشمول عفو بخشش و رحمت خداوند نیستند ، استثنائاً برخلاف تمام سوره های قرآن ، بدون بسم الله الرحمن الرحیم شروع گردیده است .

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم

وَ مَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنفِرُواْ کَآفَّةً فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ

لِّیَتَفَقَّهُواْ فِی الدِّینِ وَ لِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ

 تفسیـــر لفظـــی :

و شایسته نیست مؤمنان همگى [براى جهاد] کوچ کنند پس چرا از هر فرقه‏ اى ازآنان دسته‏ اى کوچ نمى‏ کنند تا [دسته‏ اى بمانند و] در دین آگاهى پیدا کنند و قوم خود را وقتى به سوى آنان بازگشتند بیم دهند باشد که آنان [از کیفرالهى] بترسند

 تفسیر ادبی و عرفانی :

ظاهر آیت ، ترغیب علماء دین است بر تحصیل علوم شریعت ،

و تشویق اصحاب حدیث بر جمع احادیث پیامبـــر (ص) ،

و تـــازه داشتـــــن سنّت مصطفــی (ص) ،

و احیـــــــــاء دیـــن و شریعـت .

مصطفـــــی (ص) فـــــــرمـــــاینـــــــــد :

تازه روی و روشن دل باد کسی که سخن من بشنــــود ،

و گوش دارد ، و الفاظ آن نگاه دارد ، تا بـــاز رساند ،

آن چنان که در آن نیفــــــزاید و نکاهــــــد ،

و امـــانــــت در آن به جــــــای آرد .

علمــای بــــزرگ گفتــــــه اند :

هیچ امانت بدان نرسد که در کتاب و احادیث تصـــرّف نکنی ،

و از ظاهــــــــرِ آن برنگردانی ،

و در آن نیفـــــزائی و از آن نکاهـــی ،

و از تأویل و تصرّف و تکلف بپـــرهیــــــــزی ،

زیرا که تصـــرف و تاویـــل در دین ، زهــر کشنــــده است ،

و آن دین که بر تأویل و تصرف نهند ، باطل است ،

تأویل و تصرف ، کار دشمــــن ،

و اقرار و تسلیــــم ، کار دوست است .

درک تأویل را ضامن ، رأی است

و درک تسلیم را ضامن ، خـــــدا است ،

هرچه از تأویل آید ، بر ماست ،

و آن چه از تسلیم آید ، از خــــدا است .

رحلت عالمان آن است که ؛ به اقطار جهان سفـــر کنند ،

تا مـــردم به روشنــــــائی دانش ایشان ، راه یابد و از دوزخ برهد ،

و رحلت عارفان آن است که ؛ از نفس خود سفر کنند ،

و منـــــازل تقـــــوی را بــــاز برنــــد ، تا به سرِ کــوی محبت رسند ،

و بر بساط مشاهدت ، به محل قرب ، در حضرت احدیت آرام گیرند ،

و هرچه به خاطر ایشان درآید ، یا همت ایشان به وی رسد ؛

سعـــــــــادتمنــدِ جــاویـــــد گـــــــردد .

چنـــان کـــه گــوینـــــد :

عارفی بزرگوار از جائی می گذشت ،

دیده ی او بر گروهی اسیرانِ رومی افتــــاد ،

که پادشاه پیروزمنـــد اســــلام ،

 آنان را به بنــــد بستــه و در قیــد قهـــر کشیـــده !

چون عارف بررگ این صحنه را بدید ؛

و چشمش به آن بی سرمایگان افتاد ؛

با لب اشارتی کرد و گفت :

پادشاها ؛ اینان راه نمی دانند ، راهشان بنمای تا بدانند !

هنوز اشارت تمام نکرده بود که ؛

روزنــــه ی توحیــــد در دل آنان گشوده شد ،

و همگی زنّــــار کیفــــر بگشادند ،

و کمـــر وفـــــای دین در میــــان بستند !

سفرِ عشق

بــــــــــــا دلِ تنگ به ســـوى تو سفر باید کرد

ازســـــــــــر خویش به بتخانــــه گذر باید کرد

پیــــــــر مـــا گفت: ز میخانه شفــا باید جست

 ازشفـــــــــــا جستنِ هر خانـه حـذر باید کرد

آنکــــه از جلوه رخسار چو ماهت، پیش است

بى‏گمـــــــــــــــان معجزه شقِّ قمــر باید کرد

گــــــــــــــر درِ میکـــده را پیـر به عشاق گشود

  پس ازآن آرزوى فتــــــــــــح و ظفـر بایــد کرد

گـــــر دل از نشئه مى، دعوى سـردارى داشت

 بهخــــــــود آییــد که احساس خطـــر باید کرد

مـــژده اى دوست که رندى سر خُـم را بگشود

بـادهنــــــوشان لب از این مائــده ، تـر باید کرد

در رهِ جستن آتشکـــــــــــــــده سر بـایـد باخت

 به جفـــــــــــا کارى او سینــه ، سپــر بایـد کرد

ســـــر خُـــــــم بـاد سلامت که به دیـدار رخش

 مستِســــــــــــاغر زده را نیــز خبـــر باید کرد

طــــرّه گیسوى دلدار به هر کــوى و درى است

پس بههر کوى و در ، از شوق سفـــر باید کرد

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 79 ]

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 815 ) 

ســوره 9 : تـوبــه ( مـدنـی ـ 129 آیه دارد ـ جزء دهم ـ صفحه 187 )  

  ( قسمــت ســـی و هفتــم )

کلبـه ی وُجُــود

 جزء یازد هــم صفحــه 206 آیه 119 )

این سوره چون با عذاب و تهدید کافران و مشرکان آغاز شده و اعلام برائت و بیزاری از آنها را در بر دارد ، و کافران و مشرکان مشمول عفو بخشش و رحمت خداوند نیستند ، استثنائاً برخلاف تمام سوره های قرآن ، بدون بسم الله الرحمن الرحیم شروع گردیده است .

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَ کُونُواْ مَعَ الصَّادِقِینَ

 تفسیـــر لفظـــی :

اى کسانى که ایمان آورده ‏اید از خدا پروا کنید و با راستان باشید

 تفسیر ادبی و عرفانی :

این آیت هم فرمـان است ، هم تشریف ، هم تهنیت ،

فــرمــــان خــــدا ، تشریف بُشـــرا ، تهنیت زیبـــــــا ،

فرمانی مهــربار ، تشریفی دلـدار ، تهنیتی بزرگــوار ،

تا بنــــده را به خــــود نزدیـــــک کنــــد ،

تشریف می دهد تا رهی دل بر مهــــر او بندد ،

 از حـــق برخــوردار شود آن که دلی زنـــده دارد ،

یادگار ، کسی پذیـــرد که از حـــــق ، تشریفی دارد ،

و با جهـان و جهانیـــــان ، روزگار ، بیــــگانـــه وار گذرانَد .

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ ....

در صدر آیه ، ندای کرامت است و نواخت بی نهایت ،

ندای حق را هفت اندام بنده گوش است ،

و در تجلی وی غمهای دوگیتی فراموش است ،

ندای کرامت فرا پیش داشت تا به سماع آن کرامت ،

کشیــــــدنِ بــــــارِ حکــــم ، بر بنــــده آســــــان شــــود ،

حکــــــم چیست ؟

... اتَّقُواْ اللّهَ وَ کُونُواْ مَعَ الصَّادِقِینَ

به تقـــــــــوی فـــرمــــان می دهد ،

در تقـــــــــوی ، صدق و راستی می فرماید ،

چـــــــه :

تقـــــــــوی ، مــــایـــــــه اســــلام است ،

و صــــــدق کمــــــــال ایمـــــــــان ،

تقـــــــــوی ، بدایتِ آشنائی است ،

و صـــــــدق ، نشـــــــان دوست داری ،

تقـــــــــوی ، سرمــایـــــــه عابــــدان است ،

و صـــــــدق ، نـــــور معــــــرفــــت را نشـــــان !

تقـــــــــوی ، ره روان عالـــــم شریعت است ،

و صـــــــدق ، ورد زدگان عالــــم حقیقت ،

کسی که صـاحـب تقـــــــــوی گردد ؛

و جمــــال صـــــــدق ، او را روی نمــایــد ؛

نشانش آن است که ؛

کلبـــه ی وجـــود خــــود را آتـش در زنــد !

و کشتیِ خلقیّت را به دریــای نیستی فرو نهـــد !

فرزنـــدان را یتیــــــــــم کند !

خویشـــان و نزدیکان را بدرود گوید ،

باطنِ خود را از عادت و رسوم ، طهـــارت دهد ،

و ظاهــر بر نــــــورِ شـــــرع آراستـــه ،

و سراسر از دوستیِ حق ممتلی گشتــــه ،

و دل را از محبت دنیــــــــا ،

و سر را از طمع عقبی خالی کرده ،

نه دنیـــا و نه اهــل دنیـــــا را با او پیوندی ،

نه با عقبــــی او را آرامــــــــی !

[ رسیدن به این مقــــام ، کار هرکس نیست ! مَـــرد عمل و اخلاص می خواهد ، و تا نور خدائی و استعداد رُوحانی نباشد ، رسیدن به این مقــام ، با ریاضت و ترک اجتماع ، و عدم معاشرت با مردم و گوشه گیری به دست نیاید ! ]

[ این مقــــام ، خــــــــاصِّ اولیــــاءالله است ، پیامبران و ائمه معصومین (ع) را مخصوص است ، و نیـــــز آنان که همچون یاران اباعبدالله الحسین علیه السلام دست از جهان شستــه ، همسر و فرزندان را گذاشتـــه ، و سر بر کف ، تن را به نیستی داده ، دنیـــا و عقبـــی را نهـــاده ، لقـــای دوست و محبــوب و معبــود خویش را جستند ! ]

از دو گیتــی یـاد کردن بی عمـل بــاور مکن

راه و رسـم عاشقی را بی عمل بــاور مکن

گر همی دعوی کنی بر مرد بودن بد مباش

نیــک بودی ، از برای چنـد و چونی بـد مکن

اخگــــر غـــــم

آن که مــــــا را جفت با غــــم کرد ، بنشانید فرد 

دیــدی‌ آخــــر پرسشی‌ از حــــال زار مـــــا نکرد ؟

بر غــــــمِ پنهــــانْ ، اگر خواهی‌ گواهی‌ آشکار

اشک سُرخم را ، روان بنگر تــــو بر رخسار زرد 

آتش دل را ، فـــرو بنشـــانــم ار با آب چشـــم

بر دو عالم اخگــــر غـــــم می‌زنــم با آه ســرد 

گر نه خود رخسار زیبــــای‌ تــــو دید اندر چمن

گرد باد اندر رخ گل می‌فشانَــد از چــه گَـــرد ؟

می‌ نیــــارم ز آستـــانت روی‌ خود برداشتـــن

گر دوصد بارم ز کوی‌ خویشتن‌سازی‌ تو طـرد

بشنــوم گر با من بی دل تــو را باشد ستیـــز

جان به کف بگرفتـــه بشتابم به میدان نبـــرد

«هندی‌» این بسرود ، هر چنــد اوستـادی‌ گفتـه است :

« مَـرد این میــدان نَیَــــم من ، گر تو خواهی‌ بود مَــرد »

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 78 ]

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 814 )  

ســوره 9 : تـوبــه ( مـدنـی ـ 129 آیه دارد ـ جزء دهم ـ صفحه 187 )  

  ( قسمــت ســـی و ششــم )

 بی تو به سر  نمی شود

 جزء یازد هــم صفحــه 205 آیه 112 )

این سوره چون با عذاب و تهدید کافران و مشرکان آغاز شده و اعلام برائت و بیزاری از آنها را در بر دارد ، و کافران و مشرکان مشمول عفو بخشش و رحمت خداوند نیستند ، استثنائاً برخلاف تمام سوره های قرآن ، بدون بسم الله الرحمن الرحیم شروع گردیده است .

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم

التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ  السَّاجِدونَ الآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ

وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنکَرِ  وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللّهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ

تفسیـــر لفظـــی :

[ آن مؤمنان ] همان توبه‏ کنندگان ، پرستندگان ، سپاسگزاران ، روزه‏ داران، رکوع‏ کنندگان ،

سجده ‏کنندگان ، وادارندگان به کارهاى پسندیده ، بازدارندگان از کارهاى ناپسند ،

و پاسداران مقررات خدایند و مؤمنان را بشارت ده

تفسیر ادبی و عرفانی :

این آیت توصیف صفت مؤمنان است ،

و سیــــــرت آشنایـان و آئیــــن دوستــان ،

پسینیـــانِ این گیتی ، پیشـــــــوایانِ آن گیتی ،

گـــواهـــــــــان انبیـــــــاء و شفیعـــــــان خلــــــــق ،

سادات دنیــا و دوست داران دین و دوست داشتگان حق ،

طبقات ایشان در این آیت به نظام پسندیده یاد کرد ؛

و ایشان را بر آن صفــــــــات ستـــــــــود ،

و بدان گـــــواهــــــــی داد ،

و به دون ترین آن ها ابتـــــــــدا کرد ،

تا به بـــرتــــــریــــنِ آن هــــــــا رسیـــــــد !

بدین معنی که : نخست فروتنــان را یاد کرد (تائبان) ،

و از گنـــــاه بــازگشتـــــگان را مقــــــــدّم آورد ،

تا خجــل نماننــــــد ، و امیـــد ، تازه دارند ،

بدین ترتیب :

تائبان : از گناه بازگشتگان ، پشیمانان و عذرخواهان

عابدان : پرستنـــــــدگان ، امــــرگـــزاران ، خدمـت ورزان

حامدان : ستــاینـــــــدگان ، آزادی کننـــدگان ، ثنــــاگویـــان

سائحان : حاجیــان ، جهـــادگران ، روزه داران ، دانش جویــــان

راکعان : فروتنان ، خدمت کاران ، فرمان برداران ، به پیری رسیدگان

ساجدان : نمازگزاران ، روی بر خاک نهندگان ، پیشانی به زمین گذاران

آمران به معروف : مردم را به دین فرمایندگان ، اذان نمـــــازگویان ،

                   خلق را به طاعت خوانان ، پنــــد و اندرز دهندگان .

ناهیــان از منکــر : مردم را از کارهای زشت دور کنندگان ،

         دفع ستم کنندگان ، بدی ها را تذکر دهندگان .

[ با این نظم ، مقام آمران به معروف و ناهیان از منکر را از همه بالاتر قرار داد ،

لـــذا مجــاهـــدان راه خـــدا نیز مشمول همین طبقـــــه خواهند بود ،

به فرموده ی اباعبدالله الحسین علیه السلام هنگام خروج از حجاز :

انی لم اخرج اشرا و لا بطرا و لا ظالما و لا مفسدا ، بل خرجت لطلب الاصلاح فی امة جدی ، ارید ان آمر بالمعروف وانهی عن المنکر و اسیروا بسیرة جدی و ابی ....

جهـــاد و یا دفاع از حق یکی از مصـادیق روشن امر به معروف و نهی از منکر است .

این هاست صفــات مؤمنــان و سیــرت آشنـایـان

و آئین دوستـان و دوست دارانِ حــــق

 و پرستندگانِ حقیقت مطلق .

... وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ

مؤمنان را بشارت ده که ؛

هرچه از ایشان تقصیــر است ؛ بی نیازیِ من برابرِ آن است !

و هرچه از ایشان ناپسنــــد است ؛ مهربانیِ من بر سر آن است !

و هرچـــه رهـــی را امیــــــــد است ؛ فضـــــــل من برتر از آن است !

بشارت باد مؤمنان را که ؛

چون ایشان را می گُــــزیــــدم ، عیب می دیدم ،

لیکن به بی نیـــازیِ خود چنان که بود رهی را خریـــدم .

یکی از بزرگان گوید :

هیچ عبــادتی درست نیست مگر به توبــــــه !

و هیچ توبـــه ای صحیـــح نیست مگر به سپاسگــزاری !

راه توبــــه و سپاسگزاری کامل نیست جز به سیاحت و ریاضت !

و هیچ یک از مقدمات و مقامات حاصل نمیشود ؛

مگر به مداومتِ رکوع و سجود !

و هیچ یک از کارها درست و کامل نمیشود ؛

مگر به امر به معروف و نهی از منکر .

نوشتـــه انــــــــد :

فردا در رستاخیز گروهی از این امت را به ترازوگاه آرند ،

و فرشتـــــــگان که بر ایشان موکل باشنــــد ؛

بــدی هــــای ایشان را شمـــارش گیـــرند و گوینــد :

بار خــدایــــا ؛ اینان بد عهدانند ، بی وفایانند ، فراموش کارانند ،

گناه کارانند ، دلیران بر عصیان و شوخان و گستاخانند !

از سوی ربّ عزّت نــــــدا آید :

از آن جا که کردار ایشان چنــان است ؛

و از آن جا که کَـــرَم ما و عفــــو ما چنین است ؛

اینان تائبان ، عابدان ، حامدان ، روزه داران و نمازگزارانند ،

دوستیِ ما را به جان خواهانند ، و به مهر ما یکتــا گویان ،

در آن وقت آن بیچارگان با حالت عجز و انکسار گویند :

بار الاهــــــا ؛

اگر فــاسقیـــــــم و اگر عابــــد ،

چنان که هستیــــــم ، آنِ تـــــــــو هستیــــم !

و به داشت توئیم ،

بر خواست تو موقوف ،

و به بندگیِ تو معروف ،

از تــــــــو گــــــذر ، نــــه !

و بی تـــــــو به ســــر ، نــــه !

بی همگان به سر شود ، بی تو به سر نمی شود !

بنده گر خوب و اگر بد ، آنِ تــوست

عاشق ار دانا و نادان ، آنِ توست !

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 813 )  

ســوره 9 : تـوبــه ( مـدنـی ـ 129 آیه دارد ـ جزء دهم ـ صفحه 187 )  

  ( قسمــت ســـی و پنجـــــم)

نسیـــمِ ازل

 جزء یازد هــم صفحــه 204 آیه 111 )

این سوره چون با عذاب و تهدید کافران و مشرکان آغاز شده و اعلام برائت و بیزاری از آنها را در بر دارد ، و کافران و مشرکان مشمول عفو بخشش و رحمت خداوند نیستند ، استثنائاً برخلاف تمام سوره های قرآن ، بدون بسم الله الرحمن الرحیم شروع گردیده است .

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم

إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ

فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاةِ وَالإِنجِیلِ وَالْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ

فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ وَ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ

 تفسیـــر لفظـــی :

در حقیقت‏ خدا از مؤمنان جان و مالشان را به [بهاى] این که بهشت براى آنان باشد خریده است همان کسانى که در راه خدا مى‏ جنگند و مى‏ کشند و کشته مى‏ شوند [این] به عنوان وعده حقى در تورات و انجیل و قرآن بر عهده اوست وچه کسى از خدا به عهد خویش وفادارتر است پس به این معامله‏ اى که با او کرده ‏اید شادمان باشید و این همان کامیابى بزرگ است.

 تفسیر ادبی و عرفانی : [ بخش سوم ]

... فَاسْتَبْشِرُواْبِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ ...

این باز تشریف دیگر و تخصیص دیگر است ،

می فرماید :

                   شاد شوید بندگان من ،

نبازید در معاملتی که کردید با من ،

رامش کنید به نام من ، بیاسائید به نشان من ،

کسی که بیعی کند ، همه شادی او به بهـــای مبیــــع بُوَد ،

هرچند که ثمن ، نیکوتر و افزون تر باشد شادی وی بیشتر ،

خداوند نفرمود به بهائی که یافتید شادی کنید ،

بلکه فرمود : به معاملتی که با من کردید شادی کنید ،

چه غم دارد آن که وی را دارد ؟

که را شاید آن که قرب وی را نشاید ؟

در زبور داود (ع) آمده است :

                          ای پســــــر آدم ؛

چرا جز من دوست گیری ؟

که سزاوارِ دوستی ، منم !

چرا نه با من معاملت منی ؟

که جــواد و مُفضِل ، منم !

چرا با من بازار نگیری ؟

که بخشنده افزون بخش ، منم !

ای بازرگانــــــــان ؛

سود دنیا فانی است و سود من باقی !

آن چه نزد شماست تباه شدنی ،

و آن چه نزد من است ماندنی !

خداوند ، بیعی که در ازل ، خود کرد و ما نکردیم ،

به نام ما باز کرد و به ما باز خواند که ؛

آن بیع که شما کردید ، من کردم ،

چنان که به مصطفی (ص) فرمود :

وَ ما رَمَیتَ اِذ رَمَیتَ وَ لکِنَّ اللهَ رَمی ،

که اشاره به نقطه ی جمع و تحقیق تفرید است .

نسیمِ ازل دمیده ، و برق یگانگی درخشیده ،

و رهی را از دست آب و خاک ربوده ،

دو گانگی با عدم و حقیقت صافی شد ،

( من ) بودن عاریت گشتــــــه :

آشوب جهان همه حدیث من و تو

بگذار مــرا همه جهــان گلشن تو

بزرگی از بزرگان ادب و عرفان گوید :

گوهری میان راه ، بر خاک افتاده ،

جهان از ارزش آن نا آگاه !

صاحب دولتی به سر آن رسید ،

ناگاه بی طبــــــــل و کلاه ،

پادشاهی جاوید یافت !

از ارزش آن گوهر ، بر راه چیزی نگاشت ،

نورِ گوهر ، کسی را تابان است که آن را عنایت معلوم است .

درخت مهر کسی کاشت ، و سرای دوستی آراست که ؛

چندین لطف داشت !

روزِ خریداری ، عیب می دید و گفت که رواست !

الهـــی ؛

این همه شادی از تو بهره ی ماست ،

چون تـــــــو ، مولائی که راست ؟

و چون تو ، دوست کجاست ؟

و به آن صفت که از خود گوئی ، جز این نه رواست !

و خود می گوئی ، که این خود ، نشان و آئین فرداست !

این پیغـــــــــام است و خلعـــــت برجاست !

با این وصف ، صبر را چه روی و آرام را چا کجاست ؟

روزی که ســـر از پـــــرده برون خواهی کرد

دانــــم که زمـانـــه را زبـــون خـواهی کـــرد

گر زیب و جمــــال از این فـزون خـواهی کرد

یا رب چه جگرهاست که خون خواهی کرد !

برای سلامتی و خشنودی امـــام و مقتــــدا و مولایمان

 قائـم آل محمّـــــد (ص)

و برای تعجیل در فـــرج مبــــارکشان

دو رکعت نماز مخصوص و یکصد صلوات