نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 692 )
ســوره 5 : انعـــام ( مکّی ـ 165 آیه دارد ـ جزء هفتم ـ صفحه 128 )
( قسمــت چهلـــم )
نـــدای کــرامـت
( جزء هشتــم صفحه 144 آیه 128 )
بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم
وَ یَوْمَ یِحْشُرُهُمْ جَمِیعًا یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَکْثَرْتُم مِّنَ الإِنسِ وَ قَالَ أَوْلِیَآؤُهُم مِّنَ الإِنسِ
رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَ بَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِیَ أَجَّلْتَ لَنَا قَالَ النَّارُ مَثْوَاکُمْ
خَالِدِینَ فِیهَا إِلاَّ مَا شَاء اللّهُ إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلیمٌ
تفسیر لفظی :
و [یاد کن] روزى را که همه آنان را گرد مى آورد [و مىفرماید] :
اى گروه جنیان ؛ از آدمیان [پیروان] فراوان یافتید ، و هواخواهان آنها
از [نوع] انسان مى گویند : پروردگارا برخى از ما از برخى دیگر بهره بردارى کرد
و به پایانى که براى ما معین کردى رسیدیم ، [خدا] مى فرماید : جایگاه شما آتش
است که در آن ماندگار خواهید بود مگر آن چه را خدا بخواهد [که خود تخفیف دهد] ،
آرى پروردگار تو حکیم داناست
تفسیر ادبی و عرفانی :
این آیت اشـارت است به اظهـــــار سیــــــاست و عـزّت ،
و خطاب هیبت به اهل شقاوت در روز رستاخیز و روز عظمت ،
روزی که آتش نومیـــــــــدی در خرمــن های خلایق زنند ،
و اعمال و احوال ایشان به بــاد بی نیازی بردهند ،
و اعمـــــال آنـــان هبــــــاءً منثــــوراً شود ،
ظالمان و ستمگران خیمه ی اندوه و ندامت زنند ،
و گردن همه ی جبّــــاران و متمـــــرّدان فرو شکنند ،
و کارهای خبیث آنان را مانند غُلی بر گــــردن آنان نهند ،
و آنان را بیــــــارند و در ســــــرا پـــــرده ی آتشیـــن بدارند ،
در آن روز بر قدر مایه ی هرکسی با او معاملت کنند ،
گروهی را ندای بُـردابُـرد از پیش می زنند ،
و گروهـــی را آواز گیـراگیــر از قفـــــــا می زنند .
گروهی را چون دُرّ از میـــــــــان صــــــدف می افروزند ،
و گروهی را به خطاب « نترسید و دلتنگ نباشید » می نوازند ،
گروهی را با تازیـــانــــــــه ی « ساکت شوید دور شوید » براننـــد ،
گروهی را با خطاب عتـــاب آمیـــــــز و سیاست شعـــارِ :
« ای گروه جنّ و انس ؛ آیا پیامبران به شما نیامدند و پیغام مرا نیاوردند ؟ »
تنبیه و سیاست کنند ،
و گروهی را با نــــدای کـــــرامـــتِ :
« ای بندگان من ؛ امروز بر شما ترس و دلتنگی نیست »
مورد لطف و مرحمت قرار دهند .
گرچه از هر دو جهــــــان هیچ نشد حاصـــل ما
غـــم نباشد چـو بُـــوَد مهـــــــر تــو انــدر دل ما
حاصـل کَون و مکان جملـــه ز عکس رخ توست
پس همین بس که همه کَون و مکان حاصل ما
جمله اســــرار نهــــان است درون لب دوست
لب گشــــا پــــــرده برانــــداز از این مشکل ما
یا بِکُش یا بِرَهــــــان زین قفس تَنـــــــــگ مرا
یا برون ســـــــــاز ز دل این هــــــــوس باطل
لایق طَــــــــوف حریـــــم تــــــــــو نبودیم اگر
از چه رو پس ز محبّــت بسرشتــــی گِل ما ؟
(دیوان امام خمینی ص 45 )
موضوع :