نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 926 )
ســوره 43 : ابراهیــم ( مـکّــی ـ 52 آیه دارد ـ جزء سیـزدهم ـ صفحه 255)
( قسمــت شـــانـــزدهــــم )
ارکان دیـن
جزء سیزد هــم صفحــه 261 آیه 52
بسم الله الرحمن الرحیم
هَذَا بَلاَغٌ لِّلنَّاسِ وَلِیُنذَرُواْ بِهِ وَلِیَعْلَمُواْ أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَلِیَذَّکَّرَ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ
تفسیـــر لفظـــی :
این [قرآن] ابلاغى براى مردم است [تا به وسیله آن هدایت شوند] و بدان بیم یابند
و بدانند که او معبودى یگانه است و تا صاحبان خرد پند گیرند
تفسیر ادبی و عرفانی :
این آیت از جوامـــــــع قــــــــــــرآن است ،
که مصطفی (ص) فرمودند :
به من جامعه های کلمات داده شده ،
و در قــــرآن از این گونه بسیــــــــار است ،
هر آیتـــــی از آن به جــــای کتــابــــــــی است ،
که اگر از آسمــــــان برای امت جز این نیــــامـــــدی ،
ایشــــان را در آن غنــــــــــای وافــــــی بودی ،
و در دیـــنِ ایشــان تمـــــــــــــام بودی ،
نبینی در یک آیت ، که چگونه در آن ، همه گونـــه دانش ها ،
و ارکان دیــــن ، و وجـــوهِ شـــــریعت و حکمــــت ،
و درهای حقیقت در آن جمع کرده !
هم قــرآن را مــــدح است و هم شریعت را ،
هم وعـــــظ را پیغـــــــام است ، و هم تهنیـــــت را ،
هم رحمــــــت را بســــــــط است ، و هــــم حجّــــت را !
این آیت ستــــــایش قــــــــــرآن است ،
و تصدیق قصـــــــه های آن ،
و برداشت قدرت آن ،
و تعظیـــــــــــــمِ منّت بدان ،
و جهانیـــــــــــــان را تهنیت بدان ،
و بــــــــــاز نمودن این نکتــــه است که ؛
از مـــــــــــــــــردم در آن چیــــــــــزی نیست ،
بلکه بـــــــــلاغ است که به مـــردمـــان رسیـــــده ،
کلامی پاک و پیغامی درست ،
از خـــــــــدای جهــــان و جهانیــــان ،
که با آن خلــــــــق را اِنـــــــــــذار دهنـــد ،
و در این انذار ، باز الزامِ حجت به دشمنان است ،
و بنای همه ی تهدید ها است که در قــــــــرآن است ،
و پایــــــه ی همـــــه ی حــدّ هــــــا ،
و همه ی نهیِ منکـــــــر هـــــا که بر مؤمنــــان واجب است ،
و این کــــه بایــــد بداننــــــــد کـــــه ؛
خــــدا ، خـــدای یکتــــــا و یگانــــه و بی همتـــــا است .
و این ؛ باز دلیـــــــــــل است بر این که ؛
ایمـان ، سمعــــــــی است که توحیــد را در بــــــلاغ بست ،
و بــــــــــــــلاغ هـــــــــــــم سمعـــــــــــی است ،
چـــه ؛ که پیغـــــام ، شنیــــــــدنی است .
از این جـــــــا است که گفتــــــه اند :
دیـــــــــن اســـــــلام ، سمعـــــــــــی است ،
که ایمــــــــــان را ، شنیــــــــــدن ، مــایـــــــــه است ،
و عقــــــــــل ، آن را پیـــــــرایــــــــــه است .
نکتــه ی مهــمّ آن کــه ؛
در هر آیت از قرآن که در آن ذکر نامی از نام های خــدا ،
یا صفتی از صفت هـــای آن کردگار یکتــــــا است ،
یا اشــــــــارتــــــــــی فـــــــــــــرا ذات وی ،
یا کلمـــــــه ای از مــــــــــــــــدح او ،
و هرچــــــــه در عالَــــــــــــم پیـــــــــــدا است ؛
از آیـــــــــات و روایــــــــــاتِ قـــــــــدرت او ،
و صنــــــــایــــــع و عجـــــایـــبِ فطــــــــــرتِ او ،
آن ها همه در زیـــر این کلمــــه ی توحیـــــــــد است ،
پس این کلمـــــه ؛ خزینــــه ای است از علـــم ،
و قاعـــــــــده ای است از اصـــول دین ،
تا این که فرمود :
... وَ لِیَذَّکَّرَ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ
تا عاقـــــلان پنــــــــــد گیـــــرنـــــــــد ،
زیـــــــرک دلان ، یادگار ستــــاننـــد ،
که ؛ خردمنــدان و هوشیــاران و زیرک دلان را ،
نــــزد خــداونــــــــد ، مقــــــــــدار است .
و نازیرکان ، نزد آفریدگار ، خـــوار ،
چه ؛ که از خداوند ، کسی پنــــــد پذیرد ؛
کـــــه دل با او دارد ، و از او شـــــــــــــرم دارد ،
و به خداوند کسی گِــرَوَد ؛
که نیـــــاز خـــــــــود به او دانــــد ،
و مهــــــــــر خــــــــــود را بر او نهـــــــــــد ،
که وی را شناسد و او را پیش چشم خویش دارد .
موضوع :