*** نـذر آقـا ***
کلام عشق
نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 885 )
ســوره 12 : یوسـف ( مـکّــی ـ 111 آیه دارد ـ جزء دوازدهم ـ صفحه 235 )
( قسمــت بیست و هشتــــم )
شکایت به خدا ، نه از خدا
جزء سیزد هــم صفحــه 245 آیه 86 )
بسم الله الرحمن الرحیم
قَالَ إِنَّمَا أَشْکُو بَثِّی وَحُزْنِی إِلَى اللّهِ وَأَعْلَمُ مِنَ اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ
تفسیـــر لفظـــی :
گفت من شکایت غم و اندوه خود را پیش خدا مى برم
از [عنایت] خدا چیزى مى دانم که شما نمى دانید
تفسیر ادبی و عرفانی :
یعقوب شکایت به خــــــــدا کرد نه شکایت از خــــدا !
هرکس شکایت به خـــدا کنــد ؛ خـــدا به داد او می رسد !
ولی هرکه شکایت از خــــدا کنـد ؛ از خـــداجــــــدا می شود !
یعقوب گفت :
درد خود را به خـــــــــدا بــردارم ،
و از او به کـــــــس ننــــــــالــــــــم !
که من می دانم او دردها را شفا دهنده ،
و حاجت ها را برآورنــــده ( قاضیَ الحاجات )
و مهمّات را کفایت دهنده است ( کافِیَ المُهِمّات )
آن گاه زبان به زاری و تضرع گشود و گفت :
خــدایــــــــا ؛
به هر صفت که هستم ؛ بر خواست تو موقوفم ،
و به هر نــــام که مرا خوانند ؛ به بندگیِ تو معروفم .
تا جان دارم غـــم تــــو را غم خــــوارم
بی جان غم عشق تو به کس نسپارم
پیــــر مى فروش
عهـدى که بستـــه بودم با پیــــر مى فروش
در ســـال قبل ، تــــــازه نمودم دوباره دوش
افسوس آیــــدم که در این فصــل نـو بهـــــار
یاران تمام ، طـــــرف گلستـان و من خمـوش
من نیـز با یـــکى دو گُلنـــــــدام سیـــــم تـن
بیرون روم به جانب صحرا ، به عیش و نوش
حیف است این لطیفــه ی عمـــر خــداى داد
ضـــــــایع کنــــم به دلــق ریایىّ و دیگجـوش
دستى به دامـــــن بت مـــه طلعتـــى زنـــم
اکنون که حاصلم نشد از شیـخ خرقــه پوش
از قیـــل و قــال مدرســــه ام ، حاصلى نشد
جـــــز حرف دلخراش پس از آن همه خروش
حالـــى به کنج میکــده ، با دلبــــــرى لطیف
بنشینم و ببندم از این خلق ، چشم و گوش
دیگـــر حدیث از لب "هندى" تو نشنَـــــــوى
جــــزصحبت صفاى مى و حرف مىفروش
[ دیوان امام خمینی (ره) ص 131 ]
أَمَّنْ یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ
وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قَلیلاً ما تَذَکَّرُونَ
آیا کسی که دعای مضطر را اجابت می کند ؟و گرفتاری را بر طرف می سازد ؟
و شما را خلفای زمین قرار می دهد، آیا معبودی با خداست؟ کمتر متذکر می شوید.
( آیه 62 سوره مبارکه ی نمل )
در آن هنگام که تمام درهاى عالم اسباب به روى انسان بسته مى شود
و کارد به استخوانش مى رسد،
و از هر نظر درمانده و مضطر مى گردد،
تنها کسى که مى تواند قفل مشکلات را بگشاید،
و بن بست ها را بر طرف سازد،
و نور امید در دل ها بپاشد،
و درهاى رحمت به روى انسان های درمانده بگشاید،
تنها ذات پاک او است و نه غیر او .
... در بعضى از روایات این آیه ؛
تفسیر به قیام حضرت مهدى (صلوات اللَّه و سلامه علیه) شده است.
در روایتى از امام باقر علیه السلام مى خوانیم که فرمودند :
به خدا سوگند گویا من مهدى (ع) را مى بینم
که پشت به حجر الاسود زده و خدا را به حق خود مى خواند ...
سپس فرمود : به خدا سوگند ؛
مضطر در کتاب‌اللَّه در آیه أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ ... او است.
در حدیث دیگرى از امام صادق علیه السلام چنین آمده :
این آیه در مورد مهدى از آل محمد (ع) نازل شده است ،
به خدا سوگند مضطر او است،
هنگامى که در مقام ابراهیم دو رکعت نماز بجا مى آورد
و دست به درگاه خداوند متعال بر مى دارد
دعاى او را اجابت مى کند،
ناراحتى ها را بر طرف مى سازد،
و او را خلیفه روى زمین قرار مى دهد .
بدون شک منظور از این تفسیر
(همانگونه که نظائر آن را فراوان دیده ایم)
منحصر ساختن مفهوم آیه به وجود مبارک حضرت مهدى (عج) نیست ،
بلکه آیه مفهوم گسترده اى دارد
که یکى از مصداق هاى روشن آن
وجود امام مهدى (علیه السلام) است که ؛
در آن زمان که همه جا را فساد گرفته باشد ،
درها بسته شده ، کارد به استخوان رسیده ،
بشریت در بن بست سختى قرار گرفته ،
و حالت اضطرار در کل عالم نمایان است ؛
در آن هنگام در مقدس ترین نقطه روى زمین
دست به دعا برمى دارد
تقاضاى کشف سوء مى کند
و خداوند این دعا را
سر آغاز انقلاب مقدس جهانى او قرار مى دهد
و به مصداق : « وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ »
او و یارانش را خلفاى روى زمین قرار می دهد.
(برگرفته از تفسیر نمونه ، ج 15، ص: 518-522)
موضوع :
نظر ()