نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 859 )
ســوره 11 : هــود ( مـکّــی ـ 123 آیه دارد ـ جزء دوازدهم ـ صفحه 221)
( قسمــت پانزدهــم )
عـروس دیــن
بـــاغ ارم شیــــــراز
جزء دوازد هــم صفحــه 228 آیه 61 )
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ إِلَى ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ یَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَکُم مِّنْ إِلَهٍ غَیْرُهُ
هُوَ أَنشَأَکُم مِّنَ الأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ إِنَّرَبِّی قَرِیبٌ مُّجِیبٌ
تفسیـــر لفظـــی :
و به سوى [قوم] ثمود برادرشان صالح را [فرستادیم] گفت اى قوم من خدا رابپرستید
براى شما هیچ معبودى جز او نیست او شما را از زمین پدید آورد و درآن شما را استقرار داد
پس از او آمرزش بخواهید آنگاه به درگاه او توبه کنیدکه پروردگارم نزدیک [و] اجابت کننده است
تفسیر ادبی و عرفانی :
خداوند تبارک و تعالی در قصه ی عاد و ثمود ،
اظهار جلال و استغنای ازلی می کند ،
و سیاست جبّاری ، و عظمت قهّاریِ خود را به خلق می نماید ،
تا بدانند که او از جهان و جهانیان بی نیـــــــــاز است ،
نه مُلک او به طاعت مطیعان است ،
و نه عـــزّت او به توحیــــد موحّـــــدان ،
و نه نقصی در جلال او از کفــــــــر کافـــران ،
اگر همه ی عالـــم زنّــــــار بندند ،
درگاه عزّت او را چه زیان ؟
گر جمله کائنـــات کافــر گردند
بر دامن کبریاش ننشیند گردی
باغ دولت آباد یـــــــــزد
ای جوانمـــــــــرد ؛
بدان که آدمی هرچه کوشید به حکم خدا برنیامد ،
کوشش بنـــــــــده به ردّ ازلــی برنیـــــــــامد ،
عبــــــادت او به داغ خـــــــــدای برنیامد ،
ایست ما به ایست برنیامد ،
جهـــد ما به مکــــر نهـــــانی برنیــــامد ،
کفــــــر مـــــا به ناراحتـــی حـــــــق برنیامد ،
مفلس گشتیــــم ، کسی را بر مـــــا رحمت نیامد ،
دنیـــــا به سرآیــــد و اندوه ما به سر نیامد !
خدا شما را آفرید و ساکن زمین کرد ،
تا به نظر عبـــــرت در آن نگرید ،
و کردگار و آفریدگار آن را بشناسید ،
و در این دنیــــا ، کار آخـــــــــرت بســازید ،
نه بدان آفرید تا به یکبارگی روی به دنیــا آرید !
و طاغی و یاغی شــــــوید .
باغ دولت آباد یــــــــــزد
آورده انــــــــد :
جوانی زیبـــــــا ، دست از دنیـــــا بداشته بود ،
یاران بدو گفتند :
چرا از دنیــــا نصیبی برنداری ؟
گفت : اگر کسی از شما شنــــود که ؛
با عجوزی فرتوت وصلت کــرده ام چه گوئید ؟
ناچــــار گوئید : دریغـــــــــــا ! چنیــــن جوانی که ؛
ســـر به چنیـــن پیـــــرزنی فـــــــــرود آورد ،
و جوانی و زیبائی خود را تبــــــاه کرد !
پس بدانید که این دنیــــا عجوزِ گندهِ پیـــر است ،
که تا امروز هـــــزاران هزار شوهــــر را کُشتـــــــــه !
هنوز عُــدّه ی یکی تمـــــام نشده با دیگری پیوستــــه !
و در حجلـــــه ی جلـــــــــوه ی وی آمده !
کسی که خِــرَد دارد چگونه با وی عشقبازی کند ؟
و دل در وی بنــــــــدد ،
آن بیچــــــــاره ی بدبخت که با وی آرام دارد ،
و او را به عــــــروســــی خــــــود می پسنــــــــدد ،
از آن است که عـــروس دیــــــن نزد وی جلـــوه نکرده ،
و جمــــــــال او را هرگز ندیده است .
اگر در قصـــــر مشتــاقـــان تو را یک روز بارستی
تو را با اندوهـــان عشق این جادو چه کارستی ؟
وگر رنگی ز گلــــــزار حدیــث عشــــــــق او بینی
به چشم تو همه گلها که در باغ است خارستی !
عارفی وارسته گویـــد :
یک شب در عالم رؤیا دیدم که در بهشت قدم می زنم ،
درخت هــــــا و چمــــــن زار هـــــا و گل هــــا ،
و مناظری که در زیبائی و نشاط انگیزی ،
هرگز مثل آن را در دنیا نه دیده ام و نه شنیده ام ،
این زیبائی ها و مناظر را اصلاً نمی توانم توصیـــــف کنم ،
روبروی یک ساختمـــــان مجلل و بسیـــــار با شکوه ،
که آن هم در دنیا مانندش را ندیده ام توقف کردم ،
همــراهی که راهنمـــــای مــــــن بود گفت :
داخل شو که این ساختمان از آن توست !
باغ دولت آباد یــــــــــزد
داخــــــــل شــــــــــدم ،
در حیاط ساختمان ، زن جوانی بسیار زیبــا به استقبالم آمد !
گفتم تو کیستی ؟
گفت من حورالعین هستم !
و برای خدمت به تو اینجا هستم !
مـــــــــن از آن تــــــــــو هستـــــــــم !
در ذهنم چنین آمد که او مرا بسیار دوست دارد ،
و من نیــز او را ،
در حیاط ، کنار هم نشستیم و به صحبت پرداختیم ،
گاهی نگاه ما در یکدیگر متوقف می شد ،
از توقف چند لحظه ی آن نگاه به قدری محظوظ شدم که ؛
از شــدّت لـــــــــــــــذّت از خــــواب پـریـــــــدم !
آن شب تا صبح ، دیگر به خواب نرفتم ،
و همانطـــــور در نشئـــه آن لـــــذّت بـــــودم ،
و از آن زمان تا کنون ،
هیــــچ لـذّتی در دنیــــــا مرا کامیــــــاب نمی کنــــد !
این است که گفته اند :
اگـــر لـــــذّت تـَــرکِ لــــــذّت بدانی
دیگر هیـــچ لذّت ، تـو لـذّت نخوانی
موضوع :