نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  (1000   (                                                                    

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

  ( قسمــت سیــزدهـــم )

صِـلَــه ی رَحِــم

( جزء پانزد هــم صفحــه 284 آیه 26 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَ لاَ تُبَذِّرْ تَبْذِیرًا

   تفسیـــر لفظـــی :

و حق خویشاوند را به او بده و مستمند و در راه ‏مانده را [دستگیرى کن]

و ولخرجى و اسراف مکن

تفسیر ادبی و عرفانی :

در این آیت خداوند تبارک و تعالی ،

در باره ی صله ی رَحِــم یا حقّ خویشان ،

 سفارش می فرماید ،

مصطفی(ص) در این مورد فرموده اند :

هرکس صله ی رحـــم کند ، خداوند او را صلـــه کند ،

و هرکس از خویشان ببُرَد ( قطــع رحـــم کند) ،

خـــــداونــــــــــــد از او می بُـــــــرَد !

خداوند جَلَّ و عَلا می فرماید :

من صــاحب رحمت هستم ،

و رَحِـــم را از نــــام خــــــود گرفتم ،

پس هـــــــرکس آن را وصــــــــــل کنــــــد ؛

مـــــن هم او را به خــــــود وصـــــل می کنــــــــم ،

و هرکس قطـــــــــع کند ؛

من هـــــم از او قطــــــــــع کنم

و نیــــــز فرمــــــوده :

زودترین ثــواب هــــــــا صلـــــه ی رحـــــم است ،

کسی از پیامبر(ص) پرسید :

ای رسول خدا ؛ خویشانِ من از من بریدند ،

من هم از آنان ببُرم ؟

پیامبر(ص) فرمودند :

در این صورت خداونــــــد از همه ی شما ها می بُـــرَد !

و تو اگر صلـــه ی رحــــم به جا آوردی و آن ها قطــــع کردند ،

خداونــد با تـــو است و پشت و پنــــــاه تـــــو .

نقـــل کــرده انـــــد که :

مردی بود اسراف کار ، و در کارها زیاده روی داشت ،

لیکن پیوسته صلــــــه ی رحـــــــــم می کرد ،

چون مُـــــرد ، او را در خــــواب دیدند که ؛

پرچمی از نـــــــــور در دست دارد ،

و در میان گـــروهـــــی است که همه ؛

جامــــــــه هــــــــــایی از نــــــــــور در بر دارند ،

و از چهار سمت آنان نـــــــــور است ،

و این آیه را می خوانند ،

وَآتِ ذَا الْقُرْبَى...

پرسیدند : اینـــــــــان کیــــــاننـــــد ؟

گفتند : صلـــــه ی رحـــــــم کننــــــــــــدگان !

پرسیدند تـــــــــو از کجا به این مقــــــــام رسیدی ؟

گفت : از صلــــــه ی رحـــــــم . 

صلـه رَحِـم در آیـات و روایـات

             (کلیک کنید)

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 999  (                                                                    

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

  ( قسمــت دوازدهـــم    )

نیکوتـرین نیکـی هــا

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 284 آیه 23 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَقَضَى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْکِلاَهُمَا

فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا

   تفسیـــر لفظـــی :

و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان کنید

اگر یکى از آن دو یا هر دو در کنار تو به سالخوردگى رسیدند به آنهاحتی] ]اوف مگو

و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنى شایسته بگوى

  تفسیر ادبی و عرفانی :[بخش دوّم]

... وَبِالْوَالِدَیْنِإِحْسَانًا ...

در این آیت خداوند بندگانش را ؛

 به مراعات حقّ پدر و مادر امر فرمود .

در صورتی که آدمی از رعایت حق ،

به جنس خود ناتوان و بی قیــــــد باشد ،

چگونه حقّ خداوند را ادا خواهد کرد ؟

از عالِمی از حقّ پدر و مادر پرسیدند ، گفت :

صدای خود را بر آنها بلند نکنی !

با تلخی و ترشروئی بر آنهـــا ننگــــری !

در نهان و آشکار از تو بیمی نداشتــــه باشند !

مادام که زنـــــــده اند آنان را احتــــــــــرام گزاری ،

و پس از فــــوت ، برای آنهــــــا طلب آمـــــرزش نمــــــائی ،

و نسبت به دوستان آنها خدمت گزار باشی !

مصطفی (ص) فرمودند :

نیکوترین نیکوئی ها آن است که ،

انسان ، دوستــــان پــــــدر را دوست بدارد ،

و پیوستــــــــه جویـــــــای حــــال آنـــــــــان باشد ،

نوشتـــــــه انـــــد که :

رسول الله (ص) بعد از فوت خدیجــــه (س) ؛

هر وقت گوسفندی را ذبــــح می کرد ،

قسمت عمـــــــــــده ی آن را ؛

برای دوستان خدیجــــه (همسرخود) می فرستاد .

ای جوانمــرد ؛ بدان که :

حقّ پدر و مادر نـُــــه  (  9 ( چیـــــــز است :

پنـــــــــج حقّ در زندگانی آنان ،

چهــــار حقّ پس از وفات آنان !

پنــــــج حــــــقّ زنــــــدگانی :

1 ـ به تمامِ دل آنان را دوست داشتن ،

2 ـ به زبان نیکـــــو با آنان سخــــن گفتــــــن ،

3 ـ به تن خدمت شایستــــــه به آنــــان کــــــــردن ،

4 ـ به مـــــــال (درصورت نیاز) به آنان یـــاری کــــــــردن ،

5 ـ فرمان آنان را در آن چه رضـــــــــــای خـــدا باشد انجام دادن .

و امّا چهــــــار حـــــقّ پس از فـــــوت :

1 ـ روح ایشان را خشنــــــود کردن ،

2 ـ‌ از خیرات خویش ایشان را نصیب کردن ،

3 ـ دعــــــا و طلـــــب آمـــــــرزش برای ایشـــــــان ،

4 ـ از آن چه ایشان آزرده می شدند پرهیـــــــــز کردن ،

این است که خداوند تبارک و تعالی در این آیت ؛

رعایتِ حقِّ پدر و مادر را بر فرزندان واجـــب کرد ،

 و کیفیت آن را بیـــــــان فرمود .

از پیامبر بزرگ و نبیِّ اکرم و اعظم (ص) نقل شده که فرمودند :

اَفضَلُ الاَعمال عِندَاللهَ عَزَّ وَ جَلَّ ؛ اَلصَّلوةُ لِوَقتِها ،

ثُمَّ بِــرُّ الوالِدَینَ ، ثُمَّ الجِهادُ فِی سَبِیلِ الله .

بهترین و با فضیلت ترین کارها نزد خداوند عزیز و جلیل ؛ اول ، نمازِ به وقت است ،

بعد نیکی به پدر و مادر ، و سپس جهاد در راه خدا .

می بینیم که رسول الله (ص) ، نیکی به پــــــدر و مـــــادر را

همردیف و همتراز و در بین پرستش خـــــدا و جهــــــاد در راه خـــــــدا قرار داده اند.

.

حقیقتاً اگر بخواهند به این وصیت و سفارش امام راحل عمل کنند ،

به نظر شما دیگر کسی برای اداره امور مملکت باقــــی می مــــــانَد ؟!!!

روحشان شاد و یـادشان گرامـی بـــــاد

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 998  (                                                                      

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

  ( قسمــت یازدهـــم )

سالکان راه عبودیت

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 284 آیه 23 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَقَضَى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْکِلاَهُمَا

فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا

   تفسیـــر لفظـــی :

و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان کنید

اگر یکى از آن دو یا هر دو در کنار تو به سالخوردگى رسیدند به آنهاحتی] ]اوف مگو

و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنى شایسته بگوى

تفسیر ادبی و عرفانی :

خداوند حکیم ، کردگار قدیم ، نیکوکار کریم ،

در این آیت بندگانش را به پرستش خود امر می فرماید ؛

هرکه در میدانِ عبودیت ، در صف خدمت بایستاد ؛

و قَــــــــدَم بر گُل مـــــــــراد نهــــــــــاد ؛

و حضرت عــزّت را کعبـــه ی آمـــــــال خود ساخت ؛

خداوند نیز اهل مملکت را به خدمت او بدارد ،

و در دو جهان کار وی بی وی بسازد ،

که مصطفی (ص) فرمودند :

هرکه با خـــــدا باشد ، خــــــدا با او است .

بدان ای جوانمـــــــرد که ؛

سالکان راه عبودیت سه گروهند :

یکی عابـــــد ، که نفسِ وی مقهــور از ترس کیفر است ،

دیگــــری عــــارف ، که دل او مقهـــــــور سطوت قـــــربت است ،

سوم حبیب (دوست خدا) ، که جان وی مقهــور کشف حقیقت است .

هرگاه عابــد بخواهد بنــد مجــاهـــدت از روزگار خود بردارد ؛

ناگاه در نامـــــه ی عتــــــــــــاب حــــــقّ نگـــــــرد ،

و ســرافکنــــــده و شــــــــرم زده شـــود !

و به زبــان نـدامت عـــــــذر خواهد !

و هرگاه عارف بخواهد شــــادی و بسطت را ؛

 به حکـــــــم قــربت ظاهـــــــــر ســـازد ،

ناگاه سلطان هیبت ِ حق پیدا گردد ،

و در گودالِ دهشت افتــــــد !

گاهی نظاره ی جـــلال کند ؛ از هیبت بگــدازَد ،

و همــــه حیـــــرت بر حیــــــرت بینـــــــد !

گاهی نظــــــاره ی جمـــــــــال کند ،

از شــــــادی و طَـــــرَب بنازد ،

و همه نور و سرور بیند !

و با زبان حال گوید :

با طلعت تــــو شب نبوَد نیـــز به گیتــی

با دولت تـــــــو غـــــم نبوَد نیــز به عالَم

چشمی که تـــو را دید شد از درد معافا

جانی که تو را یافت شد از مرگ مسلّم

بزرگی نقـــــل کــــــرده :

زمانی با عارفی بزرگوار در سفر بودم ، به منزلی فرود آمدیم تا شب را بیاسائیم ، در وقت ، شیــــــــری بیامد و نزد ما بخفت ! من از بیـــــم برخاستم و بر درختی شدم ، و تا بامداد بر شاخه ی آن درخت می بودم ، ولی عارف از شیر نهراسید و تا صبح همچنان خفته بود ! روز دیگر به منزلی دیگر فرود آمدیم ، شبانگاه به هنگام خواب پشّــــــه ای بر عارف نشست ، و تا بامداد از آزار آن پشّه آرام نداشت ! او را گفتم : ای شیخ ؛ دوش از شیر با آن عظمت باک نداشتی و نیندیشیدی ! امشب از پشّه ای به این ضعیفی چرا می نالی ؟ عارف گفت : دوش ما را از خود فراگرفته بودن ، و از خود ربوده ، و رقــــــمِ نیستی بر صفــــــــات ما کشیده ، از خود بی خود گشته ، به حقّ قائم شده بودم ! ولی امشب ما را به ما باز دادند تا پشّه ای به این ضعیفی ما را به ستـــــــوه آوَرَد ! 

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 995 (                                                                       

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

( قسمــت هشتـــم )

رمـز پیـروزی

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 283آیه 13 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَکُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ فِی عُنُقِهِ

وَ نُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ کِتَابًا یَلْقَاهُ مَنشُورًا

   تفسیـــر لفظـــی :

و کارنامه هر انسانى را به گردن او بسته‏ایم

و روز قیامت براى او نامه‏اى که آن را گشاده مى‏بیند بیرون مى‏آوریم

تفسیر ادبی و عرفانی :

هرکس را آن چه ســـــزاوار و شایستـــه ی او است ؛

در گــــــردن بستند ! و آن رقــــم بر وی کشیدند !

یکی را تـــاج سعــــــادت بر فـــرق نهــاده ،

درخت امیـــــــــــدش به بَــــــر آمده ،

شبِ جدائی فـــــــــــرو شده ،

و روزِ وصـــــــل برآمده ،

و به پیــروزی نائـــل آمده !

یکـــــــی را به حکــــمِ شقــــاوت ،

گلیــــمِ ادبـــــــار بر ســــــر کشیـــــده !

به تیـــــــــغِ هجــــران خستــــــه ،

و به میــــــــخِ ردّ وابستــه !

آری ؛ قسمتی است که در ازل رفتـــه ،

نــــــــــــــه افــــــــزوده و نـــه کاستــــــــه ،

چه توان کرد ؟ قاضی در ازل چنین خواستــــه ! (1)

بیچـــــــاره آدمی ؛ که از ازل خویش خبـــــــر ندارد ،

از ابــــــــد خـــویش غافــــــــــــل نشینـــــــد ،

و میــــــان بــــــــوده و بـــــــــودنـــی ؛

او را خــــواب غفلــــــت گیـــرد !

و آن گاه از خواب غفلت بیـــــدار گردد که ؛

نامه ی کردار او به دست وی دهند ،

زبـــــانِ صاحبش ؛ قلــــــم ،

آب دهانش ؛ مـــــداد ،

اعضاء و مفصــــل هایش ؛ کاغـــذ ،

و از ابتــــدا تا انتهـــایش امــلاء کرده ی او ،

و فرشتــگان و دبیــــــران ؛ گــواهــــــــــانِ بر او !

یک حرف در آن زیــادت و نقصــان نیست !

آن گاه با وی گــوینـــــــــــــد :

اقْرَأْ کَتَابَکَ کَفَى بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیبًا (14)

نامه‏ات را بخوان ، کافى است که امروز خودت حسابرس خود باشى

جز سر کوی تو ای دوست ندارم جائی

------------------------------------------------------------------------------

(1) : ناگفته نمانَد که خداوند هرکس را با رعایت استحقاق ، و به ملاحظه ی سزاواری و شایستگی ، او را رهبری می کند ! نه آن که هرکس را که خواست ؛ بی سبب گمراه کند ! و در لوحِ ازل همه را چنین مقدّر فرموده !

و طبق همین آیات ؛ آن چه سزاوار و شایسته ی عمل هرکس در دنیا است ، در آن جا به حکم عدالت ثبت شده است ، هرچند در آیات قرآن و در احادیث و اخبار ، بسیار دیده شده که مقدّرات آدمی پیش از تولد ؛ در لوحِ محفوظ ازلی ثبت شده ، و خوش بخت و بدبخت در شکم مادر خوش بخت یا بدبخت است ! که منظور ؛ اثــرِ ذاتی است ! و ظاهر اینها حکایت از عدم اختیار انسان در کارها دارد ، لیکن چندین آیت و حدیث دیگر در خلال همین تفسیر (ادبی عرفانی) دیده می شود که روشن می کند و می رساند که آدمی بر حسب نوع ذات و جنس و سرشت خود و بر اثر کارهایی که به مقتضای آن صفات انجام می دهد ؛ خوش بخت یا بدبخت ( سعید یا شقی ، مؤمن یا کافر ) است ، و این معنا در ازل ثابت است ، و پاداش و کیفر او هم تابــــع عمل او است ! 

نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 997   (                                                                    

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 ) 

(  قسمــت دهـــم )

صِـدقِ در احـوال

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 284 آیه 21 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

انظُرْ کَیْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَ لَلْآخِرَةُ أَکْبَرُ دَرَجَاتٍ وَ أَکْبَرُ تَفْضِیلًا

   تفسیـــر لفظـــی :

ببین چگونه بعضى از آنان را بر بعضى دیگر برترى داده‏ایم

و قطعا درجات آخرت و برترى آن بزرگتر و بیشتر است

تفسیر ادبی و عرفانی :

                                              ای محمّـد ؛

با شگفت نگر که ما چگونه این مردم را آفریدیم !

که در صورت ، با هم مساوی ،

و در معنی مختلف ،

و در حقیقت آدمیّت با هم متفاضلند !

از آن جا یکسانی در صورت ظاهر است که ؛

همه ی مردم با هم مساویند ، مانند دندانه های شانه !

و آن جا که از حیث معنی و حقیقت ، مختلف و متفاوتند ؛

آن که مردم معدن هایی هستند مانند معادن زر و سیم ؛

کافر هرگز چون مؤمن نبـوَد ،

کــــه فرمـــــــــود :

مسلمانان هم سان فاجران نیستند !

هرگز مصلح همانند مفسد نیست !

کــــه فرمـــــــــود :

دارندگان عمل صالح و کار نیک زمین را ؛

نمی توان با تبهکاران یکسان داشت ! (1)

که گفتـــــــه انـــــــد :

ندائی هرگز چون ندای مخلص نبُـوَد ،

و مخلص ؛ چون عـــارف ، صــــــادق نبوَد ،

اخلاص در عمـــــــل ؛ صفت عابـــــــدان است ،

و صــــــــدق در احــــــوال ؛ صفت عارفـــــان است ،

عابـــــــد در آرزوی بهشت است و حـــــــــور و قصـــــور ،

و عـــــــارف در دریـــای عیـــــــان و مشاهدت غرقـه ی نـــور !

وَلَلْآخِرَةُ أَکْبَرُ دَرَجَاتٍ وَأَکْبَرُ تَفْضِیلًا

درجات آخرت، بـرتــــــر ؛

و تفــــاضــــــل در آن جهـــان ،

عظیــــــــم تــر و بزرگتـــــــــر است ،

که مصطفی(ص) فرمودند :

شما مردمان درجات علّیین را ،

مانند ستارگان آسمان که می بینید خواهد دیــــــد .

------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 

( 1 ) : از این آیه چنین مستفاد میشود که تفضیل بعضی بندگان بر دیگری از طرف خداوند ، بی دلیل و بی سبب و بی علت نیست ، بلکه از تشبیه به معدن زر و سیم در حدیث نبوی (ص) به خوبی فهمیده می شود که جنس پاک و گوهر نفیس ، گران بها است ، و جنس ناپاک و نامرغوب ، کم بها و کم ارزش است

همه مشکلات مــــــا

ناشی از غیبت طولانی مولایمان

محبــوب دل هـا و منجی انســـان هـا

حضرت حجـة ابن الحســــن المهــــدی(عـــج) است

پس برای تعجیــــل در فـــرج مبارکشان زیـــاد دعا کنیم

برای سلامتی و خشنودی امـــام و مقتــــدا و مولایمان

 قائـم آل محمّـــــد (ص)

و برای تعجیل در فـــرج مبــــارکشان

دو رکعت نماز مخصوص و یکصد صلوات