منوی اصلی
مطالب پیشین
تدبر در قرآن
آیه قرآن
لینک دوستان
خبرنامه
 
آمار وبلاگ
  • کل بازدید: 1988112
  • بازدید امروز: 132
  • بازدید دیروز: 220
  • تعداد کل پست ها: 1283
  • ****
درباره
محمّـد تــرابـی[962]

روح بلند مدیر وبلاگ خادم قرآن محمد ترابی در اسفند ۱۳۹۸ در ۶۷ سالگی به سوی معشوق شتافت. روحش شاد و یادش گرامی باد. اللهم صلی علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
آرشیو مطالب
*

حدیث

*
لوگوی دوستان
دانشنامه سوره ها
سوره قرآن
کاربردی



نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 840 )                                                                            


ســوره 10 : یونُس ( مـکّــی ـ 109 آیه دارد ـ جزء یازدهم ـ صفحه 208 )


  ( قسمــت  بیست و سوّم )


روزگارِ رحمــت


 

جزء یازد هــم صفحــه 218 آیه 88 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم  

وَ قَالَ مُوسَى رَبَّنَا إِنَّکَ آتَیْتَ فِرْعَوْنَ وَ مَلأهُ زِینَةً وَ أَمْوَالًا فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا رَبَّنَا لِیُضِلُّواْ عَن سَبِیلِکَ

رَبَّنَا اطْمِسْ عَلَى أَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَلاَ یُؤْمِنُواْ حَتَّى یَرَوُاْ الْعَذَابَ الأَلِیمَ


  تفسیـــر لفظـــی :

 

و موسى گفت پروردگارا تو به فرعون و اشرافش در زندگى دنیا زیور و اموال داده‏ اى ،

پروردگارا تا [خلق را] از راه تو گمراه کنند ، پروردگارا اموالشان رانابود کن و آنان را دل‏ سخت گردان

که ایمان نیاورند تا عذاب دردناک راببینند
آر اس اس


Slide 3

 

 تفسیر ادبی و عرفانی :

 

کار موسی کلیم در بدایت شبانی بود ،

تا به مقــــام کلیمــــــــی رسید ،

و چندین معجزه در دست و عصای او آشکار ساخت ،

لکن عهد موسی عهــــــد عـــــدل بود !

و روزگار وی روزگار قهــــــــــر !

این بود که چون از قبول دعوت خویش از قوم خود نا امید شد ؛

به درگاه خداوند به حق نالید ، و برایشان دعای بد (نفرین) کرد !

و گفت : خداونــــــــدا ؛

اموال آنها را جملگی دگرگون کن ،

خداونـــــد دعــــای او را اجــــابت کرد ،

و عـــدل خویش را به ایشان نمود ،

و حکم قهــــر بر ایشان براند .

بر وفق دعای موسی ،

ایشان ایمـــــان نیاوردند مگر به وقت دیدن عذاب ،

لکن ایمان آنهـــــــــا ســـــــــودی نداشت ،

چنان که جبرئیل به فرعــــون گفت :

حالا ایمــــــــان می آوری ؟

نوبت عهد که به مصطفی (ص) رسید ؛

عهد فضــــل بود و روزگارِ رحمت ،

با آن که آن همه رنــــــج از قریش کشید ،

دندان مبارکش را شکستنــــــد ،

و اهانت هــــــــا کردند ،

باز دست شفقت و رأفــــت بر سر آنان کشید !

و دست ترحّـــــم و شفـــــاعت بگشود !

اگر موسی در عهد عدل در حق قوم خود نفرین کرد ،

مصطفی (ص) در عهــــــد فضــــــــل گفت :


خداونـــــــدا ؛

قوم من نادانند ! آنان را راهنمائی کن !


خداونـــــــدا ؛

راهشان نمــــــــای که می ندانند ،

عذر ایشان می خواهم که مرا می نشناسند !

(یعنی مقـــــام پیامبر (ص) را نشناسنــــد )

خداوند دانست که دل وی تنــــــگ است ،

و رنــــج دل او به غــایـــــت رسیـــده ،

لذا از درگاه عزت خویش ،

و به کمال لطف خویش ،

دل مجروح وی را مرهم نهاد و او را تسلّی داد .

دریـغ و افســوس

 

ای دریغــــــــا !

 

که آن مهـتـرعــالــم بدین عالـم درآمد و رفت


و کسی قــدر  وی را نشناخت!!


ای دریغـــــــا!

 

که آن خورشید جمال در میان ابر نهان گشت


و کسی به حـقیقــت او پی نَبُــــرد !


اَلّلهُمّ َصَلّ ِعَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ  وَ عَجِّل فَرَجَهُم

 

جــام جــــم


بــــــا گلــــرخان بگوییــــــد مــا را به خـود پذیرند

از عــــــــــاشقان بی دل ، همـواره دست گیـرند

دردى است در دلِ مــــا ، درمــــــــان نمى پذیرد

دستى به عاشقــــان ده ، کـز شـوقِ دل بمیـرند

پـــــا نه بــــه محفــلِ مـــــا ، تــاراج کــن دل مــــا

بنگـــــــر به بــــاطل مـــــا ، کـز آب و گِل خمیـــرند

ســـوداگرانِ مرگیــــم ، یــاران شــاخ و برگیــــم

رنـــــدان پــا بـرهنــــه ، بر حــــال مــــا بصیـــــرند

پاکنـــــد مى‏ فروشـــان ، مستـــانِ دل‏ خروشان

 بــــربسته چشم و گوشان،  پیران سر به زیرند

بــردار جــــــام مى را ، جــــــم را گذار و کى را

فـــــرزند مـــــاه و دى را ، کاینان چو ما اسیرند

 

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 99 ]



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 837 )                                                                                


ســوره 10 : یونُس ( مـکّــی ـ 109 آیه دارد ـ جزء یازدهم ـ صفحه 208 )


    ( قسمــت  بیستـــم )


ایمـان و تـوکّـل


 

جزء یازد هــم صفحــه 218 آیه 84 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم  

وَقَالَ مُوسَى یَا قَوْمِ إِن کُنتُمْ آمَنتُم بِاللّهِ فَعَلَیْهِ تَوَکَّلُواْ إِن کُنتُم مُّسْلِمِینَ


 تفسیـــر لفظـــی :

 

و موسى گفت اى قوم من اگر به خدا ایمان آورده ‏اید و اگر اهل تسلیم اید بر او توکل کنید


 تفسیر ادبی و عرفانی :  

 

این آیت اشارت به این دارد که :

ایمــان ؛ تنها نه گفتــــار است !

که عمــــــل ؛ در آن ناچـــــار است ،

اعمــــــــــــــــال ؛ در اقـــوال پیوستــــــــه ،

و احـــــــــــوال ؛ در اعمـــــــــــــال بستــــــــــه ،

 

اقـــــوال ؛ صفت زبـــان است ،

و اعمــــــــــــــــال ؛ حـــرکـــت ارکان ،

و احوال ؛ عقیده ی پاک از میان جان است ،

و توکّــــــــــل ؛ عبــــــــــارت از جملــه ی آن است .



موسی (ع) قوم خود را گفت :

اگر خواهید به خـــــدا مؤمن باشید ؛

بر خــــــــــــدا توکّل کنید ،

دست تسلیم از آستان رضــــا بیرون کنید ،

و بر روی اغیــــــــــار باز زنید ،

و به حقیقت دانید که ؛

به دست کسی هیـــــــچ نیست ،

و از حیلـــــــــــت ؛ ســـــود نـــــــــــــه !

قــــوم جواب دادند ؛

ما دست توکل و اعتماد در ضمان خداوند زدیم !

و او را کارســـاز و وکیــــل خود پسندیدیم ،

و مرادها فدای مــــــــراد او کردیم ،

و کار به وی سپــــــــــردیم .


[ و البته این سخن را از روی صدق و راستی نگفتند ! چرا که در غیاب چهل روزه ی موسی (ع) به پرستش گوساله روی آوردند ، به خدا اعتماد نکردند ! چرا که از خوردن منّ و سلوی سر باز زدند و از موسی پیاز و عدس و خیار و ... خواستند ، به خدا ایمان و توکل نداشتند ! چرا که به موسی گفتند : تو و خدایت برو با دشمن بجنگ ! ما اینجا هستیم ! و اینک نیز مدعیان پیروی از موسی (ع) با کمال شقاوت و بیرحمی مرد م را می کشنــــد و خانه ها را خراب می کنند ، و در زمین خـــــدا فســـــــاد می کنند !!! ]

 

کتاب عمــــر

 

پیـــــــــــرى رسید و عهـــــــــد جـــوانى تباه شد                   

 ایّام زنــــدگى ، همــــــه صــرف گنــــــاه شد

بیــــــــــراهه رفتـــــه پشت به مقصد ، همــى روم               

عمــــرى دراز، صـرف در این کـوره راه شد

وارستگــــان ، به دوست پنـــــــــاهنده گشتـــــه ‏اند             

 وابسته ‏اى چو من به جهـان ، بى پنـــــاه شد

خودخواهى است و خود سرى و خود پسندى است         

حاصل ز عـــمرِ آن که خـودش ، قبله‏ گاه شد

دلــــــدادگان ، کــــــه روى سفیدنـــــــــــد پیش یـــار             

 رنــــج مـــــرا ندیده کـــــه رویــــم سیـاه شد

افســـــوس بـــــر گذشتــــــه، بر آینده صد فسوس           

 آن راکـــه بستــه در رسن مـــال و جاه شد

از نـــــــورْ رو به ظلمتــــــم ؛ اى دوست ، دست گیر            

 آن راکـــه رو سیه بــه سراشیب چـــاه شد

 

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 93 ]

 



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 836 )                                                                                 


ســوره 10 : یونُس ( مـکّــی ـ 109 آیه دارد ـ جزء یازدهم ـ صفحه 208 )


  ( قسمــت  نــوزدهـــم )


سنّـت الهــی

 

جزء یازد هــم صفحــه 217 آیه 71 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم  

وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ إِن  کَانَ کَبُرَ عَلَیْکُم مَّقَامِی وَ تَذْکِیرِی بِآیَاتِ اللّهِ

فَعَلَى  اللّهِ تَوَکَّلْتُ فَأَجْمِعُواْ أَمْرَکُمْ وَ شُرَکَاءکُمْ ثُمَّ لاَ  یَکُنْ أَمْرُکُمْ عَلَیْکُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُواْ إِلَیَّ وَلاَتُنظِرُونِ


 تفسیـــر لفظـــی :

 

و خبر نوح را بر آنان بخوان آنگاه که به قوم خود گفت اى قوم من اگر ماندنمن [در میان شما]

و اندرز دادن من به آیات خدا بر شما گران آمده است بدانید که من بر خدا توکل کرده‏ ام

پس [در] کارتان با شریکان خود همداستانشوید تا کارتان بر شما پوشیده نماند

سپس در باره من تصمیم بگیرید و مهلتم ندهید


 تفسیر ادبی و عرفانی :

 

مثال ربّانی از حضرت سبحانی آن است که :

بلا از درگاه ما ، خلعت دوستان است ،

و جرعه ی محنت از جام محبت ما نوشیدن ؛

پیشــــه جـــوان مــــــــــردان است ،

که ؛ هر کس نهاد او نشانه ی تیـــر بــلای مـــا را نشاید ؛

طلعت او محبت و جمال ما را هم نشاید ،

عادت خلق چنان است که ؛

هرکس را به دوستی اختیار کنند ؛

همه راحت و آسایش آن دوست خواهند ،

ولی سنّـــت الهـــــــــــی بر خـــــــلاف این است ،

که او هرکس را به دوستی بپسندد ،

شربت محنت با خلعت محبت بر او فرستد !


 

نگر در حال نــــوح نبیّ ،

که از امّت خویش چه رنج ها و چه محنت ها دید ،

و در دعوت ایشان ، بار بلا و عنا ، چون کشید ؟

سال ها آنان را شب و روز دعوت کرد ،

هر روز او را چنان بزدند که بی هوش گشتی !

و او گفت :

شما هرچه خواهید کنید ،

و هر کَیــــد که توانیــد سازیــــد ،

که من به خدای خویش پشت باز نهادم ،

و او را کارســـــاز خــود می دانم ،

و با مهر و محبّــت او آرمیدم ،

و از دیگران پروا ندارم ،

توکل من بر خــــــدا است ،

و هرکس به خداپشتی دارد ، او را بسنده است ،

و دیگــــــری او را می نباید .

 

خداوند تبارک و تعالی در شب معراج به محمّد (ص) فرمود :

عجب از کسی که به من ایمــان دارد و چگونه به دیگری تکیـه دارد !

کسی که یاد ما در دل دارد ، با یاد دیگران چگونه پردازد ؟

او که مهـــــــر مـــــــا به جـــان دارد ؛

گر جان بر سر آن کند شاید . (شایسته باشد)

 

نوشتــــه انـــــد :

عارفی بزرگوار مریــدی را نزد بوعلی سیاه فرستاد ؛

که باز گوی در توکّل تا کجــا رفتـــــه ای ؟

جــــــواب داد :

بوعلی مردی بی کار است و توکل نشناسد !

اما در این بی کاری چنان مشغول شده ؛

که پـــروای خلــــــــق نمی دارد ،

که کمــــال تحقیــــــــق عبــــودیــــــــــت ؛

در عین تقصیر دیدن نه کار هر بیکار و تردامنی است !

 

باید به خود کافــر شوی اگر خواهی به حق مسلمــان باشی




موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 835 )                                                                                  

 

ســوره 10 : یونُس ( مـکّــی ـ 109 آیه دارد ـ جزء یازدهم ـ صفحه 208 )


  ( قسمــت  هیجــدهـــم )


غوّاصـان گـوهـر حکمـت


 

جزء یازد هــم صفحــه 216 آیه 62 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم  

 

أَلا إِنَّ أَوْلِیَاء اللّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ

 تفسیـــر لفظـــی :

 

آگاه باشید که بر دوستان خدا نه بیمى است و نه آنان اندوهگین مى ‏شوند


اربعین

کاش مانند ملک بال و پری بود مرا

همچو سیمرغ به آنجا سفری بود مرا

سر یاران سر نی دیدم و با خود گفتم

بین هفتاد و دو سر کاش سری بود مرا

 

 تفسیر ادبی و عرفانی :  

 

اولیــــاء خــــدا در دریای دانش های حقیقت ،

غوّاصـــــــان گــوهــــــــــر حکمت انـــــــــد ،

و در آسمانِ فطرت ، خورشیـدِ ارادت انـــــد ،

و مستقــــرّ عهــد دولت ،

و مقبول حضرت الاهیت ،

و صـدف اســــــــرار ربوبیّـــــــــت ،

و عنوان شریعت و برهـــان حقیقت انــــد ،

نسب حضرت مصطفی (ص) در عالم حقایق ،

به ایشــــان زنـــــــــــده ،

و مَنهَجِ صدق به ثُبات قدم ایشان معمور ،

ظاهرشان به احکام شـــرع آراستـــــــه ،

و باطنشان به گوهـــر فقـــر افروختــــه ،

آثار نظرشان به هر خارستان خذلان که رسد ؛

گلستــــــان دیــــــــن برآید ،

و برکات انفــــــاس آنان ،

به هر شورستان اِدبار که تابد ؛

بویِ گلِ خوش بویِ عشــــــق دهد ،

اگر به عاصی نظر کنند ، مطیــــــــــع گردد ،

اگر به ترسائی دیده باز کنند ، مقبول درگاه عزت شود !

 

چنان که گفتــــــه اند :

وقتی عارفی بزرگوار بیمـــــــار گشت ،

به خلیفه ی وقت خبر رسید ،

خلیفه ، طبیبی ترسا که سخت حاذق بود ،

به بالینش فرستاد تا درمانش کند ،

طبیب شیخ را گفت :

اگر تو را از پوست و گوشت خودم دارو باید ، دریغ نکنم ،

عارف گفت :

داروی من کمتر از این است !

طبیب گفت :

داروی تـــو چیست ؟

عارف گفت :

زنّارت قطع کن من عافیت یابم ،

طبیب ترسا گفت :

شرط جوان مردی نباشد که دعوی کردم و به سر نبرم !

اگر شفای تو در قطع زنّار ما است ،

آسان کاری است ، و زنّــــــار را برید !

عارف شفا یافت و از جای خود برخاست !

خبر به خلیفه رسید ،

او را از این خبر خوش آمد و گفت :

پنداشتم که طبیبی بر بیمار می فرستم ،

خود ندانستم که بیماری بر طبیب می فرستم !

 

(64) لَهُمُ الْبُشْرَى فِی الْحَیاةِ الدُّنْیَا وَفِی الآخِرَةِ

 لاَ تَبْدِیلَ لِکَلِمَاتِ اللّهِ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ


در زندگى دنیا و در آخرت مژده براى آنان است ،

وعده‏ هاى خدا را تبدیلى نیست این همان کامیابى بزرگ است

 

اولیـــــاء را در زندگانی دنیا و در آخرت بشارت باد ،

که مــــردان حــــقّ اند ،

و علامت ولیّ آن است که ؛

سر تا پای وی عین حرمت باشد ،

چشمش به حرمت بیارایند ،

تا به ناشایست ننگرد ،

زبانش به ادب بنــــــــد کنند ،

تا بیهوده سخن نگوید ،

قدم او را بندحقیقت برنهند ،

تا به هر کوی و برزن و هر مجلس و محفلی برنشود ،

خوی او را بند شریعت برنهند ،

تا جز حــــــــلال به خود راه ندهد ،

اعضاء و جوارح او را در بندِ بندگی کشند ،

تا جز کمر بندگی حق بر میان نبندد .



 

در دنیـــــا به خدمت آراستـــــه ،

و در عقبی به نعمت و رؤیت شایستــه ،

در دنیــــــــا شنـــاخت و محبت ،

و در عقبی نواخت و مشاهدت ،

در دنیــــــاصفــــا و وفـــــا دیـــــــــده ،

و در عقبی به لقـــــــــاء و رضــــــا رسیده است .

 

 

اربعین ثارالله گرامی باد



موضوع :


نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 834 )                                                                                  


ســوره 10 : یونُس ( مـکّــی ـ 109 آیه دارد ـ جزء یازدهم ـ صفحه 208 )


  ( قسمــت  هفــدهـــم )


مــژده ی وصـــل



 

جزء یازد هــم صفحــه 215 آیه 58 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم  

قُلْ بِفَضْلِ اللّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِکَ فَلْیَفْرَحُواْ هُوَ خَیْرٌ مِّمَّا یَجْمَعُونَ   


 تفسیـــر لفظـــی :

 

بگو به فضل و رحمت‏ خداست که [مؤمنان] باید شاد شوند

و این از هر چه گرد مى‏ آورند بهتر است


 تفسیر ادبی و عرفانی :  

 

ای محمّــد ؛ مؤمنـــان را بشـــــــارت ده ،

و بگو : به فضـــل من شاد باشیــــد ،

به قــرآن و به محمّـــد بنـــازیـــد ،

که شما را به آن ها گـــــرامی داشتـــم ،

به یـــــــــاد من اُنــس گیـــریـــــــد ،

به وعـــده ی من چشم دارید ،

بر درگاه من خــــوی کنید ،

با ذکر من آرام گیرید ،

عهد من را به جان پذیرید ،

به مهـــــــر مـــــن بنـــــــازیـــــد .

بنده ی شـــــــــاد من آن است که :

به من شـــــــــاد است ،

و او را دو شـــــــادی است :

امـــــــروز شــــــــاد است بــــــــه من ،

و فــــــردا شـــــــــاد است بــــــــــــا مـــن .


روی ما شـــاد است تا تو حاضری ، با روی تو


جان ما خوش باد چون غایب شوی ، با یاد تو


 

 

نوشتـــه انــــــــد :

بنی اسرائیــل را زاهــــدی بود ؛

که هفتـــــــاد سال در صومعـه نشستـه ،

و خــــــــدای را عبــــــــــادت کــــرده بـــــود ،

روزی به پیامبــــــــرِ آن روزگار وحی آمـــــد که :

زاهــد را گوی ؛ نیکو روزگار به ســر آوردی ،

و عمـــری در عبــــــادت من گذاشتی ،

تو را وعده دادم که به فضل و رحمت خویش بیامرزم ،

زاهــــــــــد گفت :

مرا به فضل خودش به بهشت می رساند ،

پس هفتاد سال عبادت من کجـــا به حساب آید ؟

و از آن ؛ چــــــــــه آیـــــــــد ؟

همان ساعت خداوند بر دندان او دردی سخت پدید آورد ،

که از نهـــــــاد او فریــــــــــــاد برآمد ،

نزد پیغمبر شد و زاری کرد و شفا خواست ،

وحی آمـــــد که زاهـــــــد را گــــــــــوی ؛

عبادت هفتاد ساله خواهم تا تو را شفـــا دهم !

زاهد گفت : رضــــــا دادم ، و اینـــــک شفــــــا خواهم ،

فـــــــــــردا تــــــــــو خـــــود دانی ،

خواه مرا به دوزخ فرست و خواه به بهشت ،

وحی آمد که تمام عبـــــــادت هفتـــــــاد ساله ،

در مقابل شفای درد دندان افتاد ،

و چیزی نماند جز فضل و رحمت من !

این است که از خــــدای می خواهیم :

تا با فضل خود با ما رفتار کند نه با عدلش !

اِلهَنا عامِلنا بِفَضلِکَ وَ لا تُعامِلنا بِعَدلِکَ یا کَریــــم


 

مــژده ی وصـــل

 

گــــــــره از زلف خم اندر خم دلبــر ، وا شد

زاهــــــــد پیـــر چو عشّاق جوان رسوا شد

قطــــــــــــره بـــاده ز جــام کرمت نوشیــدم

جانــــــــم از موج غمت ، همقدم دریـــا شد

قصـــــه دوست رهـــا کن که در اندیشه او

آتشى ریخت به جانـــم که روان فرسا شد

مــــــــــــژده وصـــل به رندان خرابات رسید

ناگهـــــــان غلغله و رقص و طرب بر پــا شد

آتشى را که ز عشقش ، به دل و جانـــم زد   

جـــانم از خویش گذر کرد و خلیـــل آسا شد

 

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 88 ]

 



موضوع :


   1   2   3      >
طول ناحیه در قالب بزرگتر از حد مجاز


* *