*** نـذر آقـا ***
کلام عشق
نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید(437)
ســوره 2 : بقـــره ( مدنی ـ 286 آیه دارد ـ جزء اول ـ صفحه 1 )
( قسمت چهـل و هشتــم)
قبلـه جـــان
( جزء دوم صفحه 22 )
بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــمِ
144 ـ قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاء
فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَـــةً تَـرْضَــاهَــــا
فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ حَیْثُ مَا کُنتُمْ
فَوَلُّواْ وُجُوِهَکُمْ شَطْرَهُ وَ إِنَّ الَّذِینَ أُوْتُواْ الْکِتَابَ لَیَعْلَمُونَ
أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَ مَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ
خداوند فرمود : ای محمّد ؛
گشتن روی تو در آسمان می بینم ، پس تو را به آن قبله ای که می پسندی می گردانم ،
پس روی خود را به سوی مسجد الحرام برگردان ، و شما امت محمّد هرجا که باشید ،
هنگام نماز روی خود را به سوی آن ( مسجد الحرام ) بگردانید ، و کسانی را هم که کتاب آسمانی دارند ،
به خوبی می دانند که این گردانیدن قبله حق و راست از سوی خداوند ایشان است ،
و خدا از آن چه می کنید غافل نیست !
مفسران نوشته اند :
روز دوشنبه نیمه ماه رجب سال دوم هجری ، 17 ماه از ورود پیامبر (ص) به مدینه گذشته بود که هنگام نماز صبح ( برخی هم نوشته اند هنگام نماز ظهر « و شاید این صحیح تر باشد » ) این آیه نازل و قبله مسلمانان از مسجد الاقصی به خانه کعبه تغییر یافت ،
و این قبله از عهد نوح تا عهد ابراهیم قبله آنان بوده و پیش از آن هم قبله فرشتگان بوده ، و چون محل خانه کعبه قبله است ، اگر سنگی از آن بردارند یا جای دیگر برند ، جای قبله تغییر نمی کند ،
و البته نماز گزاردن بدون رو به سوی کعبه درست نیست ، چه در وقت نماز در سفر یا نماز ترس که جهت یابی مشکل است ، و البته مقصود جهت و سمت کعبه است نه عین آن ،
و مردم مشرق زمین جهت قبله را از قطب شمال می یابند ، بدین گونه که ستاره جدی را پشت شانه راست قرار می دهند و روی آن ها به سوی قبله است .
چون خداوند کریم باشد و بنده عزیز ،
بنده را بر شرط ادب دارد ،
و راه عمل بر وی نماید ،
و توفیق عمل دهد ،
آن گاه وی را به آن عمل پاداش دهد ،
و در آن حرمت داشت بستاید ،
همچنین محمّد (ص) را خبر داد ؛
که تــو بر دیدار مائی ،
و در مشاهده عزت مائی ،
نگر تا حرمت حضرت بشناسی !
و به ادب سئوال کنی !
لاجرم چون در دل وی حدیث قبله بود ،
به حکم ادب اظهار نکرد ،
و آن آرزو در دل می داشت ،
تا از حضرت عـــزّت خطاب آمد که :
آرزوی تــــــو را بدانستیم ،
و حسن ادب در ترک سئوال از تــــــو پسندیدیم ،
و آن چه رضای تــــــو در آن است ،
از کار قبله ، تــــــو را کرامت کردیم ،
ای محمّــــد ؛
در عالم همه بندگان در طلب رضای مایند ،
و ما در طلب رضای تــــــو !
همه در جستجوی مایند ،
و ما خواننده تــــــو !
همه در آرزوی نواخت مایند ،
و ما نوازنده تــــــو !
اکنون خـــود را قبله نفس دان،
و مــــا را قبلـــه جــــــــان !
بر اثر آن نــواخت ها و کرامت ها
از حضرت احدیت به مقام نبوت محمّد ،
زبان حالـــش ایــن است :
یک ره که دلت به مهر مــا یـازان است
هجران تــو را کشیـدن هم آسان است
شبلی گفت :قبله سه است ؛
قبله عام = کعبه
قبله خاص = عرش خداوند
قبله خاص خاص = دل مریدان و جان عارفان
گفتم کجات جویم ای ماه دل ستــان
گفتا قرارگاه منت جان دوستــان !
میلاد حضرت علی ابن الحسین ( علی اکبر) علیه السلام مبارک
جریان تغییر قبله و بنای مسجد قبلتین یا ذوقبلتین :
مسجد قبلتین که در شمال غربی شهر مدینه واقع گردیده ، دارای دو محراب است، البته در دو جهت مخالف ( با اختلافی حدود 180 درجه ) از یکدیگر .
در این مسجد حادثه مهمی رخ داده که از زمان صدر اسلام به مسجد قبلتین (دو قبله‌ای) معروف گردیده و هم اکنون نیز بدین نام معروف است.
علت نام گذاری این مسجد از این قرار است که در روز دوشنبه، پانزدهم ماه رجب، سال دوم هجرت، پیامبـر اکـرم(ص) به همراه تنی چند از اصحاب به منظور تسلیت گویی به مادری مسلمان به نام « اُمّ بشر» که فرزندش را از دست داده بود به طرف قبیله « بنی‌سَلمه » حرکت می‌کنند.
خانه‌های این قبیله در قسمت شمال غربی شهر مدینه قرار دارد، « اُمّ بشر» به افتخار رسول خدا گوسفندی ذبح کرد و طعامی تهیه نمود. چون هنگام ظهر فرا رسید، پیامبر (ص) با همراهان به نماز ایستادند…. [قبله اول مسلمانان بیت‌المقدس بود و پیامبر اکرم(ص) از زمان بعثت بمدت پانزده سال (سیزده سال در مکّه و دو سال در مدینه) به سوی بیت المقدس نماز می‌گزاردند] متأسفانه یهودیان مدینه و اطراف آن به پیامبر(ص) و مسلمانان طعنه می‌زدند و می‌گفتند: دین شما دین کامل ( و مستقل ) نیست، زیرا قبله شما همان قبله ما یهودیان است!پیامبر (ص) از گفته آنان آزرده خاطر شدند و همــواره منتظــر امـر و دستور الهی بودند تا به گونه‌ای از طعنه‌های یهودیان رهایی یابند، و اسلام، این دین ابدی و جاودانه از یک قبله مستقل بهره‌مند شود .آری، انتظار به پایان رسید، هنگامی که پیامبر اکرم (ص) و همراهان در خانه اُم بشر مشغول نماز ظهر بودند، جبرئیل بر ایشان نازل و خبر جابجایی قبله را ابلاغ کرد :
قَـدْ نَـری تَقَـلُّـبَ وَجْهِکَ فِی السَّماءِ فَلَـنُــوَلِّینَّکَ قِـبْـلَـةً تَرْضــاهــا
فَـوَلِّ وَجْهَکَ شَطْـــرَ الْمَسْجِـــدِ الْحَــــرامِ…
ترجمه : نگریستن تو را به اطراف آسمان می‌بینیم. تو را به جانب قبله‌ای که می‌پسندی می‌گردانیم، پس روی به سوی مسجدالحرام کن…»
(توضیح اینکه : بیت‌المقدس و فلسطین نسبت به شهر مدینه، به لحاظ جغرافیایی در شمال این شهر می‌باشد و مکه مکرمه در سمت جنوب و به فاصله 420 کیلومتری مدینه قرارد دارد.)
پیامبر (ص) بی‌درنگ به سمت جنوب روی گردانید و نماز‌گزاران نیز چنین کردند و پشت سر پیامبر(ص) قـرار گرفتند و باقیمانده نماز را به جانب مسجدالحرام ( قبله جدید ) به پایان بردند. خبر این حادثه مهم در سراسر مدینه و اطراف و نواحی آن پخش شد و مسلمانان از آن پس به سوی قبله جدید (مسجدالحرام ) نماز گزاردند.
قبیله بنی‌سلمه، از « اُم بشر» درخواست کردند تا خانه‌اش را بفروشد و به پاس بزرگداشت این واقعه عظیم،مسجدی بنام مسجد قبلتین در آن محل احداث شود. اُمّ بشر گفت: من خانه‌ام را نمی‌فروشم، بلکه آن را هدیه می‌کنم تا در آن مسجد بسازید، و آنان اولین بنای مسجدقبلتین را برپا کردند.
مسجد قبلتین در شمال غربی مدینه در فاصله 3/5 کیلومتری مسجد النبی قرار دارد.
پس از گذشت قرن ها و تجدید بنای متعدد، هم اکنون مسجد قبلتین با دو گنبد، دو مناره بسیار زیبا و با دو محــــراب زیبـــا ( محرابی زیبا به سوی مسجدالحرام ، و جایگاه محــراب سابق به طرف بیت المقدس) چشمان بینندگان را خیره می‌کند و خاطره عطرآگین صدر اسلام را در اذهان باز‌دید کنندگان خود زنده می‌نماید.
موضوع :
نظر ()