نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 1068 ) 

آدرس این وبلاگ در تلگرام  َ        

https://telegram.me/adabvaerfan

ســوره 20 : طـه ( مـکّــی ـ 135 آیه دارد ـ جزء  شا نزدهم ـ صفحه 312 )


( قسمــت هشتـــم )


آیات آفاق و اَنفُس


 

 

 ( جزء شانزد هــم صفحــه 313 آیات 22 و 23 )

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَاضْمُمْ یَدَکَ إِلَى جَنَاحِکَ تَخْرُجْ بَیْضَاء مِنْ غَیْرِ سُوءٍ آیَةً أُخْرَى

لِنُرِیَکَ مِنْ آیَاتِنَا الْکُبْرَى


   ترجمــه لفظــی آیــــه شریفـه :

 

و دست ‏خود را به پهلویت ببر ؛ سپید بى ‏گزند بر مى ‏آید

 [این] معجزه ‏اى دیگر است

تا به تو معجزات بزرگ خود را بنمایانیم



 

 نگاهی ادبی و عرفانی به آیــه :

 

معجـــــزه ی عصــــــــای موسی از وجــــــــود او بیرون بود ،

ولی معجـــــزه ی یـــدِ بیضــــــاء در نفـــس او بــــــود !

عصــــا نمایش کاری است از آیــاتِ آفـــــــاق ،

و یــدِ بیضــاء کاری است از آیاتِ اَنفُس !

که خداونــــــد تبارک و تعالی راه توحیــــــد را ،

بر شنـــــــاختِ این آیـــــــات نهـــــــــــاد !


 

پس باید دانست که آیتِ کبری به حقیقت آن است که :

از دیده ی خلق ، پوشده ،

و از تکلّف و تصرّف بنده ، رستـــه !

شرابی از غیب روی نهاده ناخواستـــــه ،

به سِـــــــرّ ِ بنـــــــــــده رسیــــــده ،

و چاشنیِ آن به جـان یافتـه ،

عیشی رُوحـــــــانی ،

با صـــد طبــــلِ پنهـــــانی !

و رستــــــاخیـــــــزِ جــــاودانی !

نَفَسی به صحبت آمیخته ،

جانی در آرزو آویخته ،

دلی به نور یافت غرق گشتـه ،

از غرقی که هست طلب از یافت باز نمی دانَد ،

و از شعاعِ وجودِ عبارت نمی تواند،

در آتشِ مهــــر می سوزد ،

و از نــــاز بـــــاز نمی پردازد ،



الاهی ؛

آنچه ناخواستــــه یافتنــــــی است ،

خواهنــــده ی آن کیست ؟

و آنچه از پــــاداش برتـــــــــر است ،

پرسش در جنــب آن چیست ؟

پس هرچه باران منّت است بهار آن دمی است ،

و هرچه از تعـــــرّض و سئــــــوال است ،

از بنده ، استمدادی است !


خدایــــــا ؛

دانش و کوشش ، محنـــــــــتِ آدمـــــــی است ،

و بهـــــــره ی هر یکی از تـــــــــــــــو ؛

به سزا کردِ ازلی است !


خدایــــــا ؛

آن کس که تــــــو را شنـــاخت ،

جـــان و خان و مان به چه کارش آید ؟

که تــــــو ، هم جـــانی ، و هم خان و مانی !


 

معنای لغوی و اصطلاحی :


آفاق جمع اُفُق و به معنی کران ، ناحیه ، کرانه آسمان ، کنار و بر گرد جهان .

انفس ، جمع نَفْس به معنی ذات : روح و خود است .

در اصطلاح متفکران اسلامی دو واژه آفاق و انفس باتوجه به قرآن

در معنای جهان و انسان یا ظاهر و باطن یا عالم مادیات و مجردات به کار رفته‌ است،

چنانکه عالم آفاقی کنایه از عالم ظاهر و عالم کبیر و عالم اجسام است؛

و عالم انفسی اشاره به عالم باطن و عالم صغیر و عالم ارواح است.



موضوع :