نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 977   )                                                                                   

ســوره 16 : نحـــل ( مـکّــی ـ 128 آیه دارد ـ جزء  چهــاردهم ـ صفحه 267 )

( قسمــت بیست و پنجــــــم    )

اسـاسِ سعــادت

میلاد با سعادت سبط اکبـــر ، نورچشم حیـــــدر ، میوه دل زهـــرای اطهــــر ،

ابامحمّـد حضرت امــــــــــام حسن مجتبــــــی علیه السلام مبارک

( جزء چهارد هــم صفحــه 277 آیه 90 )

بسم الله الرحمن الرحیم 

إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَ إِیتَاء ذِی الْقُرْبَى

وَ یَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنکَرِ وَالْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ

   تفسیـــر لفظـــی :

در حقیقت ‏خدا به دادگرى و نیکوکارى و بخشش به خویشاوندان فرمان مى‏ دهد

و ازکار زشت و ناپسند و ستم باز مى‏ دارد به شما اندرز مى‏ دهد باشد که پندگیرید

 تفسیـــر ادبی و عرفانی : [بخش دوم]

خداوند در این آیت سه اصلِ بزرگِ زندگانیِ اجتماعیِ انسان را ؛

به صورت سه امـــــر به معـــــــروف ذکر فرموده :

عــدل و احســان و دست گیـــــریِ خویشان !

عــــــدل ؛ اعتــــــــــدالِ دل است با حـــقّ

احسان ؛ معاملت است بر دیــدارِ حـقّ

و [إِیتَـــــاء ذِی الْقُرْبَى] صـلـــــه ی رَحِــــــــم ،

و دست گیریِ خویشانِ بی بضاعت است .

که هر سه ؛ عاملِ مهم و اساسِ سعــــادت

و آسایشِ جامعــه ی بشری است .

مصطفی (ص) فرمودند :

احسان آن است که ؛ خـــدا را بپرستی چنان که او را می بینی !

و این حدیث شریف ؛

اشارتی است به ملاقاتِ دل با حقّ !

و معــارضــــــه ی سِــــــــــرّ با غیـــب !

و مشــاهــــده ی جــــــــــــــان ،

و شــــــادیِ جـــــــاودان !

بدان گونه که بنده در نــورِ مشاهـــدت غـــــرق ،

و نــــــدایِ لطف به جان وی روان است !

که گفتـــــه انـــــــد :

آن دیـــده که او را دیــــــد ؛ به دیدنِ جــــز او کَی پردازد ؟

و آن جـــان که با او صحبت یافت ؛ با آب و خـــاک چند سازد ؟

و خـــــــو کرده در حضرت مواصلت ؛ مذلت دوری چنـــــد برتابد ؟

والـــــی بر شهــــر خویش ؛ در غربـــت ، عمر چنــــــــد به سر آرد ؟

[ بارگاه امام حسن مجتبی علیه السلام قبل از تخریب توسط آلِ سعودِ یهود ]

نوشتـــــه انـــــــد کـــــــه :

ابراهیمِ ادهم گفت : در همه ی عمـــــر در دنیـــــا سه شادی به دلــــم رسیــد ، و به آن سه شادی ، نفس خویش را مقهور و مغلوب کردم ؛

1 ـ در شهر انطاکیه برهنه پای و برهنه سر می رفتم ، هرکس به من طعنه ای می زد ، یکی گفت ؛ این بنــده ی گریـــزپـــا است که از خداوندِ خویش گریختـه ! مرا آن سخن خوش آمد ، که به حقیقت چنــــــان بودم ! و با خود گفتم : ای بنده ی گریختــــه ی رمیـــــده ؛ کَی باشد که از درِ آشتـــــــی درآئی ؟

2 ـ درکشتی نشستـــــه بودم ؛ مسخره ای (دلقک) در میان آن جماعت بود ؛ که ساعت به ساعت آمدی و بر قفای من سیلی زدی ، که در میان آن مــــردم ؛ مـــرا از همـــــه حقیـــــــرتـــــــر می دیــــد !

3 ـ در شهر مطیـّــــه سر به زانوی غم نهاده و در وادیِ کم و کاستیِ خود افتـــاده ؛ بی حرمتی بیامد و بنــدِ لُنـگِ دَورِ کمــرِ خود را بگشاد و به سوی من ادرار کرد ! و گفت : بگیـــــر ای شیــــخ ، این گلاب است !

در آن حال ؛ نفس من از حقــــــــارت نیست گشت ! و دلِ من بدان شاد شد !

و آن شادی را از بارگاه کبریائی برای خود سعـــــــــادت یافتم !

آری ای جوانمــــرد ؛

بزرگان دین همیشه چنیــن بوده اند ؛

که پیوستــــه در قهــــرِ نفسِ خود کوشیده ،  

عیب های مردم را پوشیده ،

و همواره معایب صفات خود دیده اند ،

بدان گونه که خلق پیوستـــه از ایشان در راحت و آسایش ،

و نفسِ ایشـــــان همیشــــــه در رنـــــــــج و محنــــــــت و ســــــــــوزش !