نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 780 )  

ســوره 9 : تـوبــه ( مـدنـی ـ 129 آیه دارد ـ جزء دهم ـ صفحه 187 )

( قسمــت اول )

رنــج بی حسـاب

     ( جزء د هــم صفحه 187 آیه 1   ) 

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم 

بَرَاءةٌ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِینَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِکِینَ

 تفسیـــر لفظـــی :

[این آیات] اعلام بیزارى [و عدم تعهد] است از طرف خدا و پیامبرش

نسبت به آن مشرکانى که با ایشان پیمان بسته‏ اید

این سوره چون با وعده ی عذاب و تهدید کافران و مشرکان آغاز شده و اعلام برائت و بیزاری از آنها

را در بر دارد ، و کافران و مشرکان مشمول عفو و بخشش و رحمت خداوند نیستند ،

استثنائاً برخلاف تمام سوره های قرآن ، بدون بسم الله الرحمن الرحیم شروع گردیده است .

 تفسیر ادبی و عرفانی :

این آیت وعید کافران و تهدید مشرکان است ،

و سرانجــــام کفــــــــــر ایشـــــــان ؛

فراق جاودان و حسرت بیکران است .

و اینک برای شان ؛

درخت نومیــــدی به برآمده ،

نالـــــه ی بیـــــــزاری به در آمده ،

اکنــــــون چــــــه ســــــــود دارد زاری ؟

که خـــداونـــــد حکــــم کــــــــرد به بی زاری !

این است فضیحـــــت و رســــــــــــــوائی !

ماتــــــم بیگانگی و مصیبت جــــــدائی !

امــــــروز خستــــه ی زخم جماعت ،

فردا سوختــــه ی آتش عقوبت ،

امـــــــــروز عـــذاب و خزی ،

فردا حسرت و ندامت !

امروز سیــاست ،

و فــــــــردا زقّـــــــوم و حمیـــــــــــم .

فریاد بلند برائت از مشرکین

بیچـــاره آدمی ؛

که پیوسته در غفلت یا فتــرت است ،

ندانـــد که سرانجـــام کار او روی چیست !

روی آشنــــائی است یا بیـــــــگانگی !

بیچاره در غفلت و معصیت می زیَد ،

و این نشان بدبختی است !

حرام می خورد و به خسران دین رضا می دهد ،

و این خود نشان بی زاری است ،

در فرمان شرع سستی ،

و با نهی حق ناپاکی می کند !

و این نشان پلیدی و زشتی است ،

بیچـــاره آدمی ؛

آن گاه بیــــــــدار شــــود ؛

که هرچه بودنی بوده نبــــاشد ،

آن گاه پنـــــــــد گیــــــــرد ؛

که هرچه رسیدنی است به او رسیـــــده ،

نمی داند که : هرچه کِشت ، عاقبت رُستنی است ،

و هرچه روئیــــــد عاقبت درویـــدنی (درو کردنی ) است .

دریـــا و ســــــراب

ما را رهــــا کنید در این رنـــج بی حســاب
با قلـب پـاره پـاره و با سـینـــه ای کبــــاب

عمری گذشت در غم هجران روی دوست
مرغــم درون آتش  و ماهـــی بـــــرون آب

حالی نشد نصیبـــم از این رنـج  و زنـدگی
پیــــری رسید غـرق بطالت پس از شبـاب

از درس و بحث و مدرسه ام حاصلی نشد
کـی می توان رسید به دریا ازین ســـراب

هرچـــه فـرا گرفتــــم و هرچـــه ورق زدم
چیزی نبود غیــــر حجابی پس از حجـــــاب

هان ای عزیز فصل جوانی به هـوش باش
در پیـــری از تـو هیــچ نیاید به غیر خـــواب

این جاهلان کــــه دعوی ارشاد مـــی کنند
در خرقه شان به غیر "منم" تحفه ای میاب

ما عیب و نقص خویش و کمال و جمال غیر
پنهان نمـــوده ایم چو پیــــــری پس خضـــاب

دم بر نیــــار و دفتـــر بیهــوده پــــــــاره کن
تـا کی کلام بی هده  ، گفتــــار نـاصــــواب

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 48 ]