نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید (722 ) 

ســوره 7 : اعـــراف ( مکّی ـ 205 آیه دارد ـ جزء هشتم ـ صفحه 151 )

( قسمــت هیجدهـم )

مِهــر و دیــدار

 ( جزء هشتــم صفحه 157 آیه 54 )

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم 

إِنَّ رَبَّکُمُ اللهُ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فی سِتَّةِ أَیّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ

یُغْشِیالَّیْلَ النَّهارَ یَطْلُبُهُ حَثیثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّراتٍ بِأَمْرِهِ

أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُتَبارَکَ اللهُ رَبُّ الْعالَمینَ

تفسیـــر لفظـــی :

پروردگار شما ، خداوندى است که آسمان ها و زمین را در شش روز [شش دوران ] آفرید ،

سپس بر عرش (قدرت) قرار گرفت (و به تدبیر جهان پرداخت) ، با (پرده تاریکِ) شب ،

روز را مى پوشاند ، و شب به سرعت ، در پى روز مى آید ، و خورشید و ماه و ستارگان را آفرید ،

که مسخّر فرمان او هستند . آگاه باشید که آفرینش و تدبیر (جهان) ، از آن او (و به فرمان او) است !

پر برکت و بى زوال است خداوندى که پروردگار جهانیان است.

تفسیر ادبی و عرفانی :  

رَبّ نام پروردگار جهانیان است

که پاک است و بی همتا ،

و داور بی چون چرا ،

و نیالوده به هیچ ناسزا ،

پیدا است خود را به درستی ،

پیدا است خود را به هستی ،

پیدا است دل را به دوستی ،

اول ربّ گفت که نصیب همه ی مردم است ،

سپس الله گفت که نصیب عارفان و صدّیقان است ،

ربّ ؛ آرام دهنده ی دل نیک مردان ،

الله ؛ تصــــــاحب کننــــــــــده ی جـــــــــــان عارفان ،

ربّ ؛ دهنده ی نعمت به خواهندگان ،

الله ؛ دهنــــــــــــــده ی مهـــــر به دل دوستـــــــــان ،

ربّ ؛ نعمت دیــــدار بر مؤمنان ریزد ،

الله ؛ دیـــدار عارفـــان را با چـــــــــــــــراغ درافروزد .

گویند : مهــــر و دیــــــــــدار زمانی به هم رسیدند ؛

مهـــــــــر ، دیــــــــــدار را گفت :

تو چون نـــــــــوری که جهان افروزی ،

دیـــــــدار ، مهــــــــــر را گفت :

تو چون آتشــــــی که عالم ســــــــوزی ،

دیـــــــدار  گفت :

من چون جلـــــــــوه کنم غمان از دل برکنم ،

مهــــــــــر گفت :

من دلی را که برو رخت افکنـــــــــم غارت کنم ،

دیـــــــدار  گفت :

من تحفــــه ی مؤمنـــــانم ،

مهــــــــــر گفت :

من شورنـــــده ی جهـــــــــانم .

دیـــــــدار  بهره ی کسی است که

او را به صنـــــایــــــــع بشناسد ،

نه از صنــــایــــع به او پی ببرد !

مسکین کسی است که او را به صنایع شناخت !

بیچــــــــاره او که خـــدا را از بهـــر نعمت دوست داشت ،

بیهــــــــــوده او که وی را به جهـــــد خـــــود جستجـــو کرد !

کسی که خدا را به صنایع شناسد او را به بیـــم و طمـــع پَرَستَد ،

کسی که او را برای نعمــــــت دوست دارد ، روز محنـــــــت برگــــردد ،

او که به خویشتن جوید ، نایافتــــــــــه ، یافتــــــــــه پندارد !

اما عــــــــــــــارف او را به نـــــــــــــــور او شناسد ،

از شعـــــــــاع وجــــــــود او عبـــارت نتواند ،

در آتش مهــــــر می سوزد و از نــــــــــاز باز نمی پردازد !

عرش خـــــــــــدا بر آسمــــان معلوم است ،

و عرش او بر زمیـــــــن ، دل دوستان است ،

عرش آسمان را فرشتگان بر می دارند ،

و عرش زمین را خداوند خـــــود برداشتـــه ،

و به فرشتگان باز نگذاشته !

عرش آسمان ، منظـــور فرشتــــگان است ،

و عرش زمیــــــــن ، منظور خـــــدای جهــــان است .