نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 697 ) 

 ســوره 5 : انعـــام ( مکّی ـ 165 آیه دارد ـ جزء هفتم ـ صفحه 128 )

  ( قسمــت چهــل و پنجــــم )

اسبـــاب وجـــود

 ( جزء هشتــم صفحه 149 آیه 152) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْیَتِیمِ إِلاَّ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّى  یَبْلُغَ أَشُدَّهُ

وَأَوْفُواْ الْکَیْلَ وَالْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ لاَ نُکَلِّفُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُواْ

وَلَوْ کَانَ ذَا قُرْبَى وَ بِعَهْدِ اللّهِ أَوْفُواْ ذَلِکُمْ وَصَّاکُم بِهِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ

تفسیر لفظی :

و به مال یتیم جز به نحوى [هر چه نیکوتر] نزدیک مشوید تا به حد رشد خود برسد

و پیمانه و ترازو را به عدالت تمام بپیمایید هیچ کس را جز به قدر توانش تکلیف نمى‏ کنیم

و چون [به داورى یا شهادت] سخن گویید دادگرى کنید هرچند [در باره] خویشاوند [شما] باشد

و به پیمان خدا وفا کنید این هاست که [خدا] شما را به آن سفارش کرده است باشد که پند گیرید

تفسیر ادبی و عرفانی :

خداوند پس از آن که محرمات و فواحش را برشمرد ،

و از آن حَــــذَر داد و به اخلاق پسندیده و طاعت خود امـــر فرمود.

و تأکیـــد کـــرد که ؛

عقوق پــــدر و مــــادر را بگذارید ، و عـــاق نشوید ،

و فرزندان را از ناداری مکُشیــــد ،

و روزی گمار را در ضمان استوار دانید ،

و در نهان و آشکار گِرد خیـــــانت مگردید ،

و آبــــروی خویش مریزید ،

و از خوردن مال یتیــــــم پرهیز کنید ،

و با چشم ارفاق و تکریم و شفقت بدو بنگرید ،

و در معاملات خَلق بر انصــــاف روید ،

و از مظالـــــم و تبعات دور باشید ،

و پیمانه و ترازو راست دارید ،

تا در رستاخیـــــــز در مقــــام تـــــرازو نجـــــــات یابید ،

این است سفارش خداونـــــد به بنــــــــدگان ،

آن را نیوشید و به کار بندید تا برهید .

احسان به پدر و مــادر :

احسان به پدر و مــادر بعد از توحیــــد آمـــد !

از آن سبب و علت که :

 آدمی ابتدا به ایجاد حق تعالی به وجود آمد ،

و سپس به تربیت پدر و مادر واگذاشته شد ،

که در حقیقت برای وجود آدمی دو سبب است :

                          اول سبـــب ایجــــاد ،

دوم سبـــب تربیــت ،

و چون بنده را بیافرید بر خود رحمت نوشت از بهر وی ،

و در برابر آن نعمت توحیـــــد قرار داد ،

و شُکر نعمت بر وی واجب کرد ،

و احسان با پـــدر و مــــادر را بزرگ شمرد ،

پس این که ربّ عزّت فرمود :

مرا و پدر و مادر را سپاس گزارید و به آن ها نیکوئی کنید ،

از آن جهت است که برای مردم تنبیه و تنبّه باشد ،

تا بدانند که خداوند سبب اول ایجــــاد و وجود آدمی است ،

و پـــدر و مـــادر سبب آخـــــــــر !

این دیده ی من همه جمـــالت خواهـــد

طبـــع دل مــن بـوی وصـــالت خواهـــد

بخشای بر آن کسی که اندر شب و روز

در خواب و خیـــال ، روی ماهت خواهــد