نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید (656 ) 

ســوره 5 : انعـــام ( مکّی  ـ 165 آیه دارد ـ جزء هفتم ـ صفحه 128 )


    ( قسمــت چهــارم )


آفــــــاقِ فقـــــر


 

 ( جزء هفتــم صفحه 128 ـ آیه 2   ) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

هُوَ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن طِینٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُّسمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ

 

تفسیر لفظی :

اوست کسى که شما را از گِل آفرید ، آنگاه مدتى را [براى شما عمر] مقرر داشت ،

و اجل حتمى نزد اوست ، با این همه [بعضى از] شما [در قدرت او] تردید مى‏ کنید

 

تفسیر ادبی و عرفانی :

 

این آیت اشارت است به این که ؛ 

آدم از دو چیــــز آفـــریــــده شده :

طینت و رُوحانیت ،

طینـــت او خَلقـــــــــی ،

و رُوحانیت او امـــری است ،

طینت او به دست خود ساخت ،

و رُوحانیت او به امر خود پرداخت ،

در آدم هم گِلــــــزار بود هـم گُلـــزار ،

و گِـــــــــل محــــلّ گُــــــــــل بـــــــــــــــود ،

لکن با هر گُلــــی خــــــــــاری آفـــــریــــــــده ،

چنان که با آدم ابوالبشر (ع) ، خاری چون ابلیس ! 

با ابراهیــــم خلیــــل (ع) ، خــــــــاری چون نمــــــرود ! 

با موســــی عمــــــران (ع) ، خـــــاری چــــــون فرعـــــون ! 

و با عیسی مسیح (ع) ، خاری چون جهودان و کاهنان یهود ! 

و با محمّـــــــد مصطفـــی (ص) ، خـــــــاری چــــون ابــــوجهــــــل !

 

نوشته اند :

چون آدم (ع) در فردوس برین آرامش یافت ، و راست بنشست ! گمان برد که همیشه او را همان پرده ی سلامت می باید زدن ! از درگاه عزت خطاب رسید : ما می خواهیم از تــــو مـــــردی سازیم ، تو چون عروسان به رنگ و بوی بهشت قنــــاعت کردی !

 

چون زنان تا کَی نشینی در امید رنگ و بوی


همت اندر راه بنـــد و گام زن مردانــــــه وار


ای آدم ؛ دست از گردن حــــوّا بیرون کن ، که تو را دست در گردن نهنـــگ عشق می باید کردن !

و با شیـــر شریعت هم کاسه باید شدن ! از سرِ صفات هستی برخیز ، که تو را با قدم ریاضت  

و با پای افزار ملامت به آفــــــاقِ فقـــــر سفر باید کرد ، در آن خاک دان ( زمین ) رو ،

و بنشین به ویرانه ای ، و قناعت کن به نانی و جامه ای تا مــــردی شَوی !


جان فشان و راه کوب و راد زیّ و مرد باش


تا شوی باقی چو دامن برفشانی زین دَمَن


ای آدم ؛ نیــــک نگر تا خــــودبیــــن نباشــــــی ، و دست از خــــود بیفشـــــــانی ،

که آن فرشتگان که در پرده ی تسبیح گوئی نــــوای سُبّـــــوُحٌ قُــدُّوس زدند ،

خودبیـــــــــن بودنـــــد ، و دیـــــــده در جمــــــــــال خـــــــــــود داشتنــــد ،

لاجرم باطن آنان را از بهر شـــــرف تـــــو ، از عشــق تهی کردیم ،

و تــــــــو را از قعـــر دریــــای قــــدرت از بهر آن برکشیدیم ،

تا بر پرده ی عصیان خویش نوای ندامت و توبه زنی !

که ؛ اِنَّ اللهَ یُحِبُّ التَّــــوّابِیــــــــــنَ . 

 

دور باش از صحبت خودپرورِ عادت پرست


بوسه بر خاک کف پای ِ ز خود بیــــزار زن !

 



موضوع :