نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 632 )
ســوره 5 : مـــائـده ( مدنی ـ 120 آیه دارد ـ جزء ششم ـ صفحه 106)
( قسمت هشتـــم )
نعمت وصــال
( جزء ششــم صفحه 114 ـ آیه 37 )
بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم
یُرِیدُونَ أَن یَخْرُجُواْ مِنَ النَّارِ وَمَا هُم بِخَارِجِینَ مِنْهَا وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّقِیمٌ
تفسیر لفظی :
مى خواهند که از آتش بیرون آیند در حالى که از آن بیرون آمدنى نیستند
و براى آنان عذابى پایدار خواهد بود
تفسیر ادبی و عرفانی :
آتشیان در قیامت دو گروهند :
گروهی که هرگز از آتش بیرون نیایند ، و آتش برای آنان تعذیب است نه تطهیر !
گروهی دیگر که ورودشان در آتش برای تطهیر است نه تعذیب !
و حال این گروه متفاوت است ؛ برخی زودتر از آتش بیرون می آیند و برخی دیرتر !
بسته به اندازه ی کردار و رفتار آن ها است ،
و آخرین کسی که بیرون می آید آن کس است که پیوسته یا حنّان یا منّان گوید !
معنای حنّان آن است که ؛ خدایا ؛ تو را نسبت به من و بندگان رحم و مهربانی زیاد است ،
و معنای منّان آن است که ؛ خداوندا ؛ تو را بر من و دیگر بندگان منّت فراوان است و مهربانی تمام ،
شگفتا ! مردی که چند هزار سال ذر آتش بوده از نعمت وصال به جان او چه می پیوسته که این ذکر می خواند !
راز این امر را به مثالی توان آشکار کرد :
نانوائی تنوری آماده کرده تا خمیر خام به آن تنور داغ زند ، نظر او به داغی و شوزندگی تنور نیست ،
بلکه پیوسته نگران این است که نان نسوزد ، چه ؛ که همان گونه که نان خام شایسته ی خوردن نیست ،
نان سوخته هم بر خوان بزرگان ننهند .
پس جمله امّت ها که اهل سعادت باشند ، در سرای سعادت حلقه بندند ،
و پیغمبران همه آرزوی دیدار کنند ، و فرشتگان همه در نظاره و انتظار می گویند :
مهربانا ؛ وعده ی دیدار کَی است ؟
صــد هــزاران با نثـــار جـــان و دل در انتظـــار
وان جمال اندر حجاب و وعده ی دیدار نیست !
خداوند به آنان فرماید : از امّت محمّد (ص) یک نفر در آتش مانده ، تا وی نیاید دیدار میسّر نشود !
پس خطاب به جبرئیل آید که برو از میان آتشیان آن بنده ی مرا به حضور آر ! جبرئیل نزد مالک دوزخ رفته
آن بنده را با نام و نشان بخواهد ! چون آن بنده حاضر شود پرسد که آیا دیدار حاصل شده ؟
جبرئیل گوید : تا تو نیائی دیدار میسّر نمی شود ، او می گوید : رَو به سلامت !
ما در این گوشه ی آتش و اندوه با نام او خوشیم ! و با نامحرمان جمله خاموشیم !
و پیوسته گوید : یا حَنّانُ یا مَنّان ، و هر بار که این ذکر را گوید آتش هزاران قرسنگ از او بگریزد .
موضوع :