نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 625 )    

ســوره 5 :مـــائـده  ( مدنی ـ 120آیه دارد ـ جزء ششم ـ صفحه 106)

( قسمت دوم ) 

امّیـد نجــات

  ( جزء  ششــم  صفحه 106  ـ آیه 2 )

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُحِلُّواْ شَعَآئِرَ اللهِ وَلاَ  الشَّهْرَ

الْحَرَامَ وَلاَ الْهَدْیَ وَلاَ الْقَلآئِدَ وَلا آمِّینَ  الْبَیْتَ الْحَرَامَ

یَبْتَغُونَ فَضْلا مِّن رَّبِّهِمْ وَ رِضْوَانًا  وَ إِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُواْ

وَ لاَ یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ  أَن صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ

أَن تَعْتَدُواْ  وَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى  الإِثْمِ

وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُواْ اللهَ إِنَّ اللهَ شَدِیدُ  الْعِقَابِ

تفسیر لفظی :

اى کسانى که ایمان آورده‏اید حرمت ‏شعایر خدا و ماه حرام و قربانى بى ‏نشان

و  قربانی هاى گردن‏بنددار و راهیان بیت الحرام را که فضل و خشنودى پروردگار   

خود را مى‏ طلبند نگه دارید و چون از احرام بیرون آمدید [مى‏ توانید] شکار  کنید

و البته نباید کینه‏ توزى گروهى که شما را از مسجد الحرام باز داشتندشما را

به تعدى وادارد و در نیکوکارى و پرهیزگارى با یکدیگر همکارى کنید و در گناه

و تعدى دستیار هم نشوید و از خدا پروا کنید که خدا سخت ‏کیفر است

تفسیر ادبی و عرفانی :

... لاَ تُحِلُّواْ شَعَآئِرَ اللّهِ ...

شعائر خداوند ، معالِم شریعت است و محاسنِ طریقت و امارتِ حقیقت و دلالتِ قدرت و حکمت !

می فرماید : هرچه نشان ما دارد حرمت دارید ، به تعظیم در آن بنگرید ، به فرمانبرداری پیش شوید ، تا برخوردار گردید .

... إِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا ...

اشارت است به آن که بنده همیشه زیر امر حق نخواهد بود ، و پیوسته بار وجود ما نتواند کشید ، ساعتی در اداء حق ربوبیّت ، و ساعتی در جلب حظّ عبودیت ، گاهی چنین ، گاهی چنان ، تا بنده بیاساید و میان این و آن زندگی کند .

پیغمبر (ص) فرمودند : من از دنیای شما سه چیز دوست دارم : بوی خوش ، زن ، نماز ، و نور چشم من نماز است .

شیخ انصاری گفت :

الاهی ؛ چون از یافت تو سخن گویند ؛ من از علم خویش بگریزم ، و بر زَهره ی خود بترسم ، در غفلت آویزم ، نه در شک باشم ، اما خود را در غلطی افکنم تا دمی بر نزنم !

...تَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى...

می فرماید : همگی در نیکی و پرهیزکاری دست یکی باشید ، هم پشت و هم روی یکدگر باشید ، هرجا که مردم در نیکی و تقوی گرد آیند خود را میان آن جماعت افکنید ، تا به رحمت حق توانگر گردید .

یکی از عرفای بزرگ گوید :

به مشعرالحرام رسیدم ، خوابی سنگین بر من غالب آمد ، فرشته ای دیدم که گفت : سیصد هزار نفر در موسم حج هستند و تنها حجّ یک نفر پذیرفته شد ! چون از خواب بیدار شدم این سخن بر من سخت آمد و دلتنگ و اندوهگین شدم ،

هاتفی گفت : دل تنگ مدار و بدان که جمله را به طفیل آن یک نفر بیامرزیدند ! تا بدانی که برکت جماعت زیاد است ، ندانی که یک صاحب دولت که کیمیای هدایت باشد و در میان جمع برآید همه را به رنگ خود کند !

... وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ...

نیک بنگرید که همه را بر نیکی و تقوی فرماید ، اما قومی را راه گناه و دشمنی در پیش نهد و از نیکوکاری و پرهیزکاری بر می گرداند ، کار ندارد که چه کسی را خوانَد! کار دارد کِه را درگذارد و کِه را بپسندد ! زیرا مقبـــولان حضـــرت دیگرانند ، و مطـــرودان درگاه دیگری ، باردادگان دیگرند و محرومان دیگر !

در این آیه ، نیکی موافقت شرع است به امیـــد نجـــات ، و پرهیزکاری مخالفت نفس است در نافرمانی خدا !

گفته اند : معاونت بر نیکی و پرهیزکاری آن است که بر جاده ی دین با استقامت رَوی ، و سیرت بر طریقتِ پسندیده داری ، تا دیگران به تــــــو اقتــــــدا کنند ، و بر راه صواب ، به پیروی تــــــو روند .