نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 611 )  

ســوره 4 : نســـاء  ( مدنی ـ 176 آیه دارد ـ جزء چهارم ـ صفحه 77)

[ منبع و مأخذ : کشف الاسرار و عدة الابرار خواجه عبدالله انصاری (کلیک) ، متوفی قرن پنجم هجری ] 

 ( قسمت سی و ســوم )

نفـی اغیــار

   ( جزء پنجــم صفحه 92)

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

.

87 ـ اللّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ

لاَ رَیْبَ فِیهِ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللّهِ حَدِیثًا

  تفسیر لفظی :

خدائی جز خدای یگانه نیست ، و شما را تا به رستاخیز فراهم می آورد ،

آن روزی که هیچ شکی در آن نیست ، و از خداوند راست سخن تر کیست ؟

  تفسیر ادبی و عرفانی :

شهادت به صورت نفی ، غایتِ اثبات است و نهایت تحقیق،

اشارت ارباب معرفت آن است که نفی (لا) در اول کلمه ،

نفی اغیــــــــــار است ،

و استثنای ( اِلاّ ) اثبات قــادر قهّـــــــار است ،

یعنی تا اغیار را به تمامی از دل بیرون نکنی ،

حقیقت جلال کبریائی در دلت منزل نکند !

چو (لا) از صدر انسانی فکندت در ره حیرت

پس از بـود الاهیـت ، به الله آی از ( الاّ )

 حکایت کنند : مردی را زنی بود که یک چشم او سپید بود ،

و مرد به واسطه ی  زیادی محبت ، از آن عیب بی خبر !

چون محبت کم شد ، زن را گفت :

این سپیدی چشم کی پدید آمد ؟

زن گفت : آن گاه که محبت من در دل تو کم شد !

کسی از شبلی پرسید :

چرا همیشه الله گویی و لا اله الا الله نگوئی ؟

شبلی گفت : زبانم به کلمه ی جحد ( انکار ) روان نمی گردد !

ترسم که به وحشت جحد فرو روم و به عزت اثبات نرسم !

مرد گفت : از این قوی تر خواهم ،

شبلی گفت : بگو الله و همه را فرو گذار !

شبلی گوید :

 آن مرد وارسته نعره ای برکشید و کالبد از جان تهی کرد !

در حقیقت او روحی دوست داشت ،

 ناله کرد ، خوانده شد ، اجابت کرد !!

... لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ  ...

یکی از نام های خداوند ، جــامـــع است ،

و معنی این صفت آن است که ؛

به هم آورنده ی آب و آتش است در یک سنگ ،

و نماینده ی جهان فراخ است در دیده ی تنگ ،

و به هم آرنده ی ضد ها است در یک تن ،

از گرمی و سردی و تری و خشکی !

و به هم آورنده ی جزء ها و عضو های گوناگون است

در ساختمان تن آدمی !

که همه در هم ساخته ، و بندها به هم پیوسته ،

باز فردا به رستاخیز به هم آرد ،

و آن استخوان ها و گوشت ها و پوست های آدمی ،

که ریخته و در جهان ذره ذره پراکنده شده با هم جمع کند !!