نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 1038 )
ســوره 18 : کهــف ( مـکّــی ـ115آیه دارد ـ جزء پا نزدهم ـ صفحه 293 )
( قسمــت بیستم )
حـلاوت سخـن حـقّ
( جزء پانزد هــم صفحــه 300 آیه 60 )
بسم الله الرحمن الرحیم
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِفَتَاهُ لَا أَبْرَحُ حَتَّى أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَیْنِ أَوْ أَمْضِیَ حُقُبًا
ترجمــه لفظـــی آیــــه :
و [یاد کن] هنگامى را که موسى به جوان [همراه] خود گفت :
دست بردار نیستم تا به محل برخورد دو دریا برسم هر چند سالها[ى سال] سیر کنم
نگاهی ادبی و عرفانی به آیــه :
نوشتــــه انــــد :
موسی(ع) را چهـــــار سفــــر بود ؛
سفــــــر اول ؛ سفــــر هَــــرَب ؛
سفــــــری کـــــه پس از کشتـــــن قبطـــــــــی ؛
از مصر فرار کرد و به مَدیَن نزد شعیب (ع) رفت ،
سفــــر دوم ؛ سفـــــر طلب بود ؛
سفری که از مدین به مصــــر بر می گشت ؛
و در آن سفــــر در تاریکیِ شب ؛
در وادیِ اَیمَن بدنبال آتش رفت ؛
و روشنـــــــــی یافت ،
او نـــــــــــــــار خـــــواســــــت ؛
و از نــــــــــار بـــــــه نــــــــــور رسیـــــد !
سفر سوم ؛ سفــــر طَــرَب بود !
سفری که در میقات به کوه طور رفت ،
و با خـــــــداونــــــــدش سخـــــــــن گفت .....
کار طــــــــــــرب به جایی رسید کـــــــه ؛
رؤیت خداونـــــــــد را درخواست کرد !
و پاسخ « لَن تَرانِی » شنید !
سفر چهارم ؛ سفــــــر تَعَــــب بود ؛
سفری که با یوشــــع به قصد دیدار خضـــــر (ع) ،
راه بسیاری پیمود و خستــــه شد !
لطایف ، درس ها و عبرت های این سفر ها :
موسی(ع) در شب تاریک به طلب نـــار شد ؛ نـــــور یافت !
ولی جوانمرد عارف ؛ به طلب نــور شد ؛ نــــــــار یافت !
اگر موسی بی واسطه ، به حلاوت سخن حقّ رسید ؛
چه عجب اگر دوستــــــان را از آن بوئــــی رسید !
اگـــــــر آتــش مــوســـی آشــــــــکار بـــــود ؛
آتش این جوانمـــــردان ، نهـــــــان است ،
و در عمـــــــــق جــــــــــــان است !
اگـــــــر آتش موســـی در درخــت بــــود ؛
آتش این جوانمــــــردان در عمق جان است !
او که این آتش دارد ؛ دانــــــد کــه چنــــان است !
همه ی آتش هـــا تــــــــن را ســــــــــوزد ؛
و آتشِ دوستــــــی ؛ جــــــان را !
و با آتشِ جانسوز ؛ شکیبـــــائی چگونه توان !
سفر تَعَب موسی اشارت است به ؛
سفر مریدان در بدایتِ ارادت !
که سفر دیانت ، و تحمّل مشقّت !
و تهذیب ؛ ســـه گونـــــــــــه است :
تهذیبِ نفس ، تهذیبِ خوی ، تهذیبِ دل ؛
تهذیب نفس نیز در سه چیز است :
به جای گله ؛ سپاس گزاردن ،
به جای غفلــــــــت ؛ بیـــــــــدار ماندن ،
به جای گــــــــــزاف ؛ هــوشیــــــــــــــــار بودن !
و تهذیب خوی نیز در سه چیز است :
به جای ناله ؛ شکیبائی کردن ،
به جای بخــــــل ؛ بـــــــــــذل نمودن ،
و به جای انتقـــــــــــام ؛ عفـــــــــــو نمودن !
تهذیبِ دل نیز در سه چیز است :
از هلاکِ امن ؛ با ترس آئی ،
از شومیِ نومیدی ؛ با برکتِ امید آئی ،
و از محنتِ پــــراکنـــــــدگیِ دل ؛
با سپاس گزاریِ دل آئی !
و رسیدن به این تهذیب ها ؛
آموختنِ دانش است ،
و خوردنِ غـــــــذای حــــــــلال ،
و ادامـــــــــه ی بـــــــــــارِ ذوالجـــلال !
و ثمره ی آن سه چیز است :
سـرّی به اطلاع حقّ آراسته ،
جـــانی به مهــــر سرمدیّت افروختـــــه ،
و علــــــم لَدُنِّـــــــــی بی واسطــــــــه یافتــــــه !
و این است که فرمود :
... وَ عَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا (65)
هرکه صفات خود قربان شرع مقدس تواند کرد ؛
ما اسرارِ علمِ حقیقت را بر دل او نقش بندیم ،
و محقق است که گوینده ی این علم ؛
از یافــــت سخن گوید !
و نـــــــــور بر سخن وی پیــــــدا ،
که برقی از نــــورِ اعظم ، در دل وی تافتـــــه !
و چــــــــراغ معــــرفت وی افراختــــه !
و اســــــــرار غیبــــــــــیِ او مکشوف گشتـــــه !
چنان که بر خضر در کار کشتی و غلام و دیوار ؛ مکشوف بود .
موضوع :