نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 874 )                                                                            

ســوره 12 : یوسـف ( مـکّــی ـ 111 آیه دارد ـ جزء دوازدهم ـ صفحه 235 )

  ( قسمــت هفدهـــم )

دوستـی و بـلا

جزء دوازد هــم صفحــه 241 آیه 50 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم

وَقَالَ الْمَلِکُ ائْتُونِی بِهِ فَلَمَّا جَاءهُ الرَّسُولُ قَالَ  ارْجِعْ إِلَى رَبِّکَ

فَاسْأَلْهُ مَا بَالُ النِّسْوَةِ اللاَّتِی  قَطَّعْنَ أَیْدِیَهُنَّ إِنَّ رَبِّی بِکَیْدِهِنَّ عَلِیمٌ

 تفسیـــر لفظـــی :

و پادشاه گفت او را نزد من آورید پس هنگامى که آن فرستاده نزد وى آمد   [یوسف] گفت

نزد آقاى خویش برگرد و از او بپرس که حال آن زنانى که دست هاى خود را بریدند چگونه است

زیرا پروردگار من به نیرنگ آنان آگاه است

 تفسیر ادبی و عرفانی :

نوشتــــه انــــــد :

چون غلام تعبیـــر خواب را نقل کرد و چنین افزود :

این کس که خــــــــواب را تعبیـــــــر کــــرد ؛

غلامی است زیبــــا از ملت ابراهیــم ،

و چــون مــــن او را دیـــــدم ؛

پیوستــه به شب نمـــــاز گزاردی ،

و به روزروزه داشتی !

و بیمــاران را عیــــادت کردی ،

و از بهــــر ایشــان دارو خریـــدی ،

و غمگســـــاران را دل خوشــــــــی ،

و ستــــــم دیـــــدگان را تسلّـــــی دادی ،

و نومیـــــــــدان را به امیــــــــد داشتـــــــی ،

و غذائی که در زنــدان داشتی به نیازمنـدان دادی !

با این همه هنــــر ؛ جوانـــی است بلنــــد بالا ،

سیاه چشم ، پیوسته ابرو ، نیکو اندام ،

تنگ دهــــان ، روشـــن دیــــــدار ،

نیکـــوکار ، شیــرین دیــــدار ،

در خاموشی با مهــــابت ،

در گفتـــار با ملاحت ،

از دور با صولت ،

از نزدیک با حــلاوت ،

با این همـــــــــه مزیّت ،

می گویند از فرزندان ابراهیم خلیل است ،

و پسر یعقوب پیامبــر کنعـــان است .

مَلِک گفت :

رَو و او را نــزد مــــن آر ،

چون غلام نــــزد یوسف آمد ؛

و بشـــــارت آزادی داد ؛

یوسف در بیرون رفتن از زندان توقف کرد ،

و علت آن بـــــود کــــه خواست ملک بداند که ؛

او درست کار است و به چشم خیـــانت به او ننگرد ،

که در آن حـــــال هیبت یوسف در دل وی نمـــانَد ،

و سخنِ دعــــوت یوسف در او اثـــــــر نکنــــد ،

لاجرم چون پس از رساندن پیغام به ملک ،

و بازجوئیِ او از زنانِ مهمانِ زلیخـــا ،

بی گنـــــــاهیِ او آشـــــــکار ،

و سخن وی در ملک کارگر افتــــاد ؛

و پنــدِ وی را سود داشت ،

تا آن ملک در دیــــن توحیــــد آمد ،

و از کفـــر به یکتـــــا پرستی گرویــــد !

گروهــــی گفتــــه اند :

تردید یوسف از رفتــــن این بود ؛

تا دانستـــه شود که کسی به سبب او ؛

به تهمتـــی گرفتــــــــار نشود ،

و در هیـــــچ دلی هیـــچ تهمتــی نمانَد ،

و عصمت پیغمبــــری نمایان شود ،

تا مـــــردم در او سخــــن نیــــک گوینــد ،

و به سبب آن پـــــاداش و ثــــــــــواب بینند .

همچنیـــن گفتــــه اند :

هنگامی که یوسف در زنــــدان بود ،

مردی دعویِ دوستی با او کرد ؛

یوسف گفـــت :

ای جوانمرد ؛ دوستیِ من تو را به چه کار آید ؟

که از این دوستی ، مرا به بـــلا افکنی و خود بـــلا بینی !

پـــدر مــــن یعـقــــــــوب مـــــــــرا دوست داشت ،

دوستـــــیِ او مـــــرا در چــــــاه افکنــــــد ؛

و خــــود بینـــــــائی را از دست داد !

زلیخــــا دعــــویِ دوستــــی با مــــن کــــرد ؛

دوستـــــیِ او مـــــرا در زنــــدان افکنــد ؛

و خود را گرفتــار ملامت مردم کرد !

و نیــز گفتـــــه انــــد :

پیامبـــــر (ص) به دوستــــــیِ کعبــــه دل بست ؛

کفّـــــار قریش او را از مکّــــه بیــــرون کردند !

و چون به دوستیِ جبرئیل دل خوش کرد ؛

چهــــــــل روز او را واگـــــــذارد !