نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 861 )
ســوره 12 : یوسـف ( مـکّــی ـ 111 آیه دارد ـ جزء دوازدهم ـ صفحه 235 )
( قسمــت چهــارم )
کلبـه ی احـزان
جزء دوازد هــم صفحــه 236 آیه 12 )
بسم الله الرحمن الرحیم
أَرْسِلْهُ مَعَنَا غَدًا یَرْتَعْ وَ یَلْعَبْ وَ إِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ
تفسیـــر لفظـــی :
فردا او را با ما بفرست تا [در چمن] بگردد و بازى کند
و ما به خوبى نگهبان او خواهیم بود
تفسیر ادبی و عرفانی :
ادامه مطلب از پست قبـــل ...
... نوشتــــــه انــــــد :
یعقوب (ع) از فراق فرزند دلبند صومعـــه ای بساخت ،
و چون در آن کلبــــــــه ی احــــــــزان داخل شد ،
به زاری بگریست ، چنان که جمله کنعانیان ،
از زن و مرد بر انـــــدوه او بگریستند !
آن گاه با زبان حســــرت گفت :
ای یوسفِ عـــزیــــز ؛
در خانه ی غم به انـــدوهِ فـراقِ تــــو می روم ،
و تا تو را نبینم نخنـــدم و شـــادی نکنم !
و چشم از گریستن بــــاز نــدارم :
مرا تا باشد این درد نهــــــانی
تو را جویم که درمانم تو دانی
این عجب نیست از یعقوب (ع) ،
که از فــــراق فرزنــــد شکیبـــــائی نتواند ،
که فرزندان بر فــراق پدر و مادر صبــــر توانند کرد ،
اما پدر و مادر بر فراق فرزندان صبـــر نتوانند !
چون دوستی پـــدر و مــــادر به فرزنـــد ،
از روی شفقت و نــوازش است ،
و دوستی فرزند به والدین ،
از روی حشمت و ستـــایش است ،
مردم به هنــــگام سختـــی ،
حشمت بگذارند لیکن شفقت نگذارند ،
هرگز پدر که از پسر جفــــــا بیند او را دشمن نگردد ،
ولی پسر که از پــــدر جفـــــــا بیند او را دشمن شود !
یا بی مهــــــر و محبّــــت گـــــــردد !
زیرا این جا دوستی از حشمت و جاه است ،
و آن با زجــــــر و سختی و ملال ( آزردگی ) نمانَد ،
ولی آن جا دوستی از شفقت و مهـــــر و محبت است ،
و این با سختی و اندوه و کلال (خستگی) از میان برنخیزد !
یوسف گــــم گشتــــه بـــاز آید به کنعــان غم مخور
کلبه ی احـــــــــــزان شود روزی گلستان غم مخور
ای دل غـــــــم دیده حالت به شوــــــد دل بــــد مکن
وین سر شوریده بــــــــاز آید به سامـــــان غم مخور
گــر بهـــــــــار عمــــــــر باشد بـــــــــاز بر تخـــت چمن
چتر گل در سر کشی ای مرغ خوشخوان غم مخور
دَور گـــــردون گر دو روزی بر مــــــــــراد مـــــا نرفت
دایماً یک ســـــان نبــــــــاشد حـــال دوران غم مخور
هان مشو نومیـــــــد چون واقف نه ای از سِــرّ غیب
باشد اندر پرده بازی های پنهـــــــان غـــــــــم مخـور
ای دل ار سیل فنـــــــــا بنیـــــــــاد هستی برکَنَـــــد
چون تو را نوح است کشتیبان ، ز طوفان غم مخور
در بیابان گر به شـــوق کعبــــــــــه خواهی زد قدم
سرزنشهـــــا گر کند خــــــــــار مغیـــــلان غم مخور
گر چه منزل بس خطرناک است و مقصـد بس بعید
هیچ راهی نیست کان را نیست پایان غــــــم مخور
حــــــال مـــــــا در فـــــرقت جانــــــــان و ابرام رقیب
جمله میداند خـــــــدای حـــــــال گــردان غم مخور
حافظا در کنـــــــــج فقــــــر و خلــــوت شبهای تار
تا بُــوَد وردت دعــا و درس قـــــــرآن غـــــم مخـــور
ولی در جریان زندگی دختر عزیز و گرانقدر پیامبر ما (ص) ،
حضرت فاطمه سلام الله علیها قضیه دگرگون است !
در تاریخ آمده است که :
حضرت فاطمه (س) نیز بعد از رحلت پدر بزرگوارشان و آزار و اذیت اطرافیان و غاصبان خلافت
کارشان گــــریـــــه بود ، هرگاه ایشان می گریستند همسایه ها نیز با ایشان می گریستند
و با گریستن همسایگان ، همه ی شهر مدینه می گریستند !
به طوری که کار مردم شده بود گـــــــریــــــــه !
به فاطمه (س) پیغام فرستادند که :
یا شب ها بگرید و روز ها آرام باشد ! و یا روزها بگرید و شب ها آرام باشد !
فاطمه (س) برای آرامش مردم به قبــــرستــــان بقیــــع رفتند
تا از مردم دور باشند و آنجا می گریستند !
گویند حضرت علی علیه السلام در بقیع سایه بانی از چوب و شاخه ی درختان ساختند
که بیت الاحزان نامیده شد ، تا فاطمــــه (س) در سایه آن از تابش آفتاب داغ در امــــان باشند !
ولی غاصبان و ستمگران ، آن سایه بان را نیــــز خراب کردند !!!
آن جا یعقوب (ع) در فــــراق فرزنـــــد در کلبــه احزان می گریست ،
و این جا فرزنــد در فراق پـــــدر در بیت الاحـــزان گریه می کرد !
آن جا یعقوب (ع) از فراق فرزند و گریستن بر او نابینا شد ،
و این جا فاطمـــــه (س) از شدت حُـــــزن و اندوه ،
چون شمعـــی سوخـــت و گداختـــه شد !
گُلــــزار جـــــان
با که گویم غم دل جُز تو که غمخوار منی
همــــه عالــــم اگــــرم پُشت کنـــد یار منی
دل نبنــدم بـه کسی روی نیـــارم به دری
تا تــــو رؤیــای منی ، تا تـــو مددکار منی
راهیِ کوی تـــو ام قافله سالاری نیست
غـــم نباشد که تو خود قافله سالار منی
به چمـــن روی نیــــارم نـــروم در گُلـــزار
تــــو چمـــنزار من استیّ و تو گُلزار منی
درد منـــدم نه طبیبی نه پرستاری هست
دلخوشم چون تو طبیب و تو پرستار منی
عاشقم سوختـهام هیچ مددکاری نیست
تـــو مددکار منِ عاشــق و دلـــــدار منـی
[ دیوان امام خمینی (ره) ص 183 ]
دوران چهل ساله ی فراق یعقوب به سر آمد ،
و دوران هزارو دویست ساله ی فراق شیعیان به سر نیامد !
چــــــــــرا ؟
گفتــم که روی خوبت از من چـــــرا نهان است
گفتــا تو خود حجابی ورنه رخــــــم عیان است
گفتــم که از که پرسم جانــــــــــــا نشان کویت
گفتــا نشان چه پرسی آن کـوی بی نشان است
گفتــم مرا غـــم تـــــــو خوشتـر ز شــــــادمانی
گفتــا که در ره ما غــــــم نیــز شـادمانی است
گفتــم که سـوخت جانـــــــم از آتش نهــــــــانم
گفت آنکه سوخت او را کی ناله یا فغان است
گفتم فـــــــــراق تا کی گفتــــا که تا توهستی
گفتم نفس همین است گفتـا سخن همان است
گفتم که حاجتی هست گفتــــا بخـــــواه از ما
گفتــم غمــم بیفـــزا گفتــــا کــــه رایگان است
گفتم ز فیض بپذیــر این نیـــــــم جان که دارد
گفتا نگاه دارش غمخــــانه ی تــــــو جان ست
موضوع :