نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 829 )
ســوره 10 : یونُس ( مـکّــی ـ 109 آیه دارد ـ جزء یازدهم ـ صفحه 208 )
( قسمــت دوازدهـــم )
موجـودِ دلِ دوستـان
جزء یازد هــم صفحــه 213 آیه 35 )
بسم الله الرحمن الرحیم
قُلْ هَلْ مِن شُرَکَآئِکُم مَّن یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ قُلِ اللّهُ یَهْدِی لِلْحَقِّ أَفَمَن یَهْدِی إِلَى الْحَقِّ
أَحَقُّ أَن یُتَّبَعَ أَمَّن لاَّ یَهِدِّی إِلاَّ أَن یُهْدَى فَمَا لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ
تفسیـــر لفظـــی :
بگو آیا از شریکان شما کسى هست که به سوى حق رهبرى کند ؟ بگو خداست که
به سوى حق رهبرى مى کند، پس آیا کسى که به سوى حق رهبرى مى کند سزاوارتر است
مورد پیروى قرار گیرد یا کسى که راه نمى نماید ؟ مگر آن که [خود] هدایت شود ،
شما راچه شده چگونه داورى مى کنید
هفتـه بسیـــــج گرامی باد
تفسیر ادبی و عرفانی :
حـــقّ ؛ نامی است از نام های خداوند ،
و معنـــــــی آن این است کـــــه ؛
او به راستی خـــــــدا است ،
و به خدائی سـزا است ،
و به قدرت خود به جــــا است ،
بــوده و هست و بــودنـــــی است ،
همـــــه رفتنی اند و او مانــــدنی است ،
همــه فانی اند و او بـــاقی است ،
موجـــــودِ دلِ دوستــــــــــان ،
مشهـودِ جـانِ عارفــان ،
نه تغیّـــر پذیـــــــرد و نه حــــال گیرد !
و خدائی را سزاوار و جاودان .
بر اهل حقیقت ، این نام ( حق ) بسیـــار رَوَد ،
از آن سبب که این طایفــــه ؛
از شهــودِ افعال به شهــودِ صفات پیوستند !
آن گاه از شهود صفــات به شهـــود ذات افتـــــــادند !
اول نظــــــــاره ی صنـــــــــع کردند ،
پس از آن از صنــــع گذشته ، نظاره ی صفات کردند !
باز نظاره ی صفـــات بگذاشتنــــــد و نظاره ی ذات کردند !
مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم در نظاره ی فعل گفت :
خـــــدایـــــــــا ؛
من از عقــــــــاب تو به عفوت پنــــــاه می برم ،
و در نظاره ی صفت گفت :
من از خشــــم تو به رضـــــای تو پنـــــــاه می برم ،
و در نظاره ی ذات گفت :
خدایــــا ؛ من از تو به خودت پنـــــاه می برم !
آن گاه از دیـــــــدن خود نیز درگذشت ،
از صفــــات خود مجـــــرّد گشت ،
از مقام فنــــــا گفت :
ثنــــایِ بر تــــو را نتوانـــم شمــــــــرد ،
بـــــاز قـــدم بالاتـــــــــر نهــــــــاد ،
بر مقــــام بقـــــــا از حقیقتِ افــــراد نشان داد که ؛
مقــــــام اول ؛ مقـــــــــام استــــدلال است ،
مقـــــام دوم ؛ مقـــــــــام افتقـــــــــــار ،
مقــام سوم ؛ مقــــــام مشــــاهــد ،
مقام چهارم ؛ مقـــــام حیـــات ،
و مقام پنجم ؛ مقـام بقــا .
شیخ انصاری به رموز این معانی اشارت کرده و گفته :
ای رستاخیزِ شواهد ؛ و ای استهلاکِ رسوم ؛
عارف به نیستیِ خودزنـــــــده است !
ای ماجــــدِ قیّـــــــوم ؛
همــه در آرزوی دیــدارنــــد !
و من در دیـــــــــدار ، گُــــــــــم !!
سیل که به دریــــا رسیـــد ؛ از آن سیـــل چه معلوم ؟
جهــــان از روز پُــــر است و نابینـــای مسکین ؛ محــــــــروم !
خصمان گویند که این سخن زیبــا نیست
خورشید نه مجرم ار کسی بینـــا نیست !
فارغ از عالَم
فقـر فخر است اگر فارغ از عالم باشد آنکه از خویش گذر کرد، چه اش غم باشد؟
طالع بخت در آن روز بـر آید که شبش یـــــــــار تا صبح ورا مونس و همــدم باشد
طــــربِ ساغرِ درویش نفهمد، صوفى بــــاده از دست بتـــى گیر که محرم باشد
طوطــــــى باغ محبّت نرود کلبه جغد بــــــــــازِ فردوس کجا کلب معلَّـــــم باشد؟
این دل گمشده را یا به پناهت بپذیر یا رهـــــا ســـــاز که سرگشته عالم باشد
[ دیوان امام خمینی (ره) ص 86 ]
موضوع :