نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 773 )                                                

ســوره 8 : انفـــال ( مـدنـی ـ 75 آیه دارد ـ جزء نهم ـ صفحه 177 )  

  ( قسمــت بیستـــم ) 

بـادِ  فـقـــر

 ( جزء د هــم صفحه 182 آیه   41 ) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیْءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبَى

وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ إِن کُنتُمْ آمَنتُمْ بِاللّهِ وَمَا أَنزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا

یَوْمَ الْفُرْقَانِ یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ

   تفسیـــر لفظـــی :

و بدانید که هر چیزى را به غنیمت گرفتید یک پنجم آن براى خدا و پیامبر

و براى خویشاوندان [او] و یتیمــــــان و بینــوایــــان و در راه‏ ماندگان است

اگر به خــــــدا و آن چه بر بنــــده خــود در روز جدایى [حق از باطل] روزى که

آن دو گروه با هم روبرو شدند نازل کردیم ایمان آورده ‏اید و خدا بر هر چیزى تواناست

 تفسیر ادبی و عرفانی : [ بخش سوم ]

... فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ  وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبَى ...

همان گونه کــــه از مــــالِ غنیمت ،

سهـــــم خـــــدا و رسولش را بیرون کنند ،

در معـــامــلات حقیقت ، که دل را غنیمت است ؛

خــــــــــدای را در آن سهمـــــــــــی است ،

که بنده در آن آزاد بود و به حق باشد ،

از خود بی زار و از عالـــم آزاد !

بنــــده را وقتی بیاید که :

از تـــن ، زبــــان مانَد و بس !

از دل ، نشــــان مـــانــد و بس !

از جــــان ، عیـــــان مــانــد و بس !

دل بــــرود ، نمـــــوده مــانــــد و بس !

جــــــــان بــــرود ، ربـــــوده مـانـد و بس !

بوالعجب بادی است در هنگام مستی باد فقـر 

کز میـــان خشک رودی  ماهیــــانِ تَـــــر گرفت

ابتــدا غواص تــرک جــــان و فــرزنـــدان بگفت

پس به دریا در فرو شد تا چنین گوهــــر گرفت

سالها مجنــون طوافی کرد در کُهسار و دشت

تا شبی معشوقـــه را در خانه ی ما در گرفت

شیخ انصـــاری گفت :

          خـــدایــــا ؛

از بیم تو توانم بود که به جــــــــان رسیدم ،

هیچ ندانم که با چنین نفس با چنین کار چون افتادم ؟

هیـــچ عبــــرت نگرفتـــــم و خلقی به عبــــــرت خود ندیدم ،

هرچنــد کوشیـــدم که یک نَفَس خود را شایسته ی تو بینم ندیدم !

دانی که نــــــه بی تــــــــــو خـــــود را این روز گـــزیـــــــدم.

         خــداونــــدا ؛

مران کسی را که خود خواندی ،

ظاهر مکن جرمی را که خود پوشیدی ،

مؤاخذه مکن خطائی را که خود پوشاندی !

           کــریمــــا ؛

میان خلق و خــود داور توئی ،

با مـــا آن کن که ســــــــزاوار آنی ،

نه آن چنـــــان که ســـزای مــــا دانی .

             خــدایــــا ؛

این بنـــده ی عاصی و ناچیز و ناشایست و نا سزاوار جــز تـــــو که را دارد ؟

به فضل و کرم و رحمت و عنایت و کرامت و شایستگی و سزاواری خویش ،

 از او در گـــــــــــذر ، و او را به آستــــــــــان خویش بپـذیـــــر !

سبـــوی دوست

عمری‌  گذشت و  راه نبــردم به کوی‌ دوست

مجلس تمــــام گشت و ندیــدم روی‌ دوست

گلشن معطّر است ســـرا پـــا ز بــوی‌ یـــار

گشتیم هر کجـــا ، نشنیدیــــم بوی‌ دوست

هر جـاکـه می‌‌روی ‌، ز رخ یـار روشن است

خُفــاش وار ، راه نبــــــردیم ســوی‌ دوست

می خوارگانِ دل شده ، ســاغر گرفتـــه‌اند

مــا را نَمـــی‌‌ نصیب نشد از سبـوی‌ دوست

گوش من و تــو ، وصف رخ یـــــــــار نشنود

ورنـه جهــــان ندارد جــز گفتـگــوی‌‌ دوست

باعاقلان بگو که : رخ یــــار ظاهـــــر است

کاوش بس است این همه در جستجوی‌ دوست

ساقی‌ ز دست یــــار به مــــا بـــــاده می‌‌دهد

بر گیــــر می‌‌ تـــــو نیــز ز دستِ نکـوی‌ دوست

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 64 ]