نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید (729 )  

ســوره 7 : اعـــراف ( مکّی ـ 205 آیه دارد ـ جزء هشتم ـ صفحه 151 )  

( قسمــت بیست و ششــم ) 

دفتـــر عشـــق

 ( جزء نهــم صفحه 162 آیه 94 ) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

وَ ما أَرْسَلْنا فی قَرْیَةٍ مِنْ نَبِیٍّ إِلّا أَخَذْنا أَهْلَها بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ لَعَلَّهُمْ یَضَّرَّعُونَ

تفسیـــر لفظـــی : 

و ما در هیچ شهر و آبادى پیامبرى نفرستادیم مگر این که اهل آن را به سختى ها و رنج ها گرفتار ساختیم ، شاید (به خود آیند ، و به سوى خدا) بازگردند و تضّرع کنند

تفسیر ادبی و عرفانی :  

سِــرِّ رسالــت پیغامبران و حکمت فرستادن ایشان به خلق آن است که :

خداوند جلیل خلق را بیافرید ، و ایشان را به دو صنف بیرون داد :

صنفی اهــــل سعـــــــادت و ســـزاوار رحمت و کرامت ،

و صنفی اهل شقاوت و سزاوار عقوبت و نقمت ،

پیغمبران را برای بشارت و انذار فرستاد

تا با مـــــــــــردم اتمـــــــام حجّــــت شده باشــــد که :

 بشارتِ سعیدان ، اظهار رحمت و مغفرت است ،

و انــــذار شقیّــــان اظهــار قدرت و عزت .

سعیدان را گفت بشارت باد آنان را فضل خداوندی ،

و شقیان را گفت : منافقان را عذاب دردناک بشارت باد !

اگر خداوند می خواست مردم بدون پیغمبران و فرستادگان هم ایمان می آوردند ، لیکن خواست که از میان بندگان خود لختی را به رسالت خویش گرامی گرداند ، و بر فرق ایشان تاج کرامت نهد ،

نه بینی که هریک از ایشان را شرفی دیگر داد و نوازش و لطفی دیگر ؟

آدم را خلیــل گفت ،

ابراهیم را صفی خواند ،

موسی را کلیـــــــم خواند ،

عیســـــــی را روح خـــــــــــــود ،

و مصطفـــی را حبیــــــب خود خواند .

که این تشریف و تخصیص برای اظهار عزت و مرتبت آنان است نه نظام ملک خویش ، که ملک او را به جلال احدیت و کمال صمدیت راست و پا برجا است و از خلق پیوندی نباید !

رازی است مرا ، رازگشــــــائی خواهــم

دردی است به جانــــم و دوائی خواهــم

گر طـــــور ندیـــدم و نخواهـــــــــم دیدن

در طور دل از تــــــــــو جای پائی خواهم

گر صوفی صــــــافی نشدم در رهِ عشق

از همت پیــــــرِ ره ، صفــــــــائی خواهم

گر دوست وفـــائی نکنـــــــــد بر درویش

با جـــان و دلم از او جفـــــــــائی خواهم

بــردار حجــــاب از رخ ای دلبــــــر حُسن

در ظلمت شب ، راهنمـــــــــائی خواهم

از خویش برون شو ای فرو رفته به خود

من ، عاشقِ از خویش رهــــائی خواهم

در جـــان منی و من نیـــــــــابم رخ تـــو

در کنــزِ عیـــان ، کنــزِ خفـــائی خواهم

این دفتـــر عشق را ببنــــد ای درویش

من غرقــم و دست ناخـــدائی خواهم

[ دیوان امام خمینی (ره) ص 159 ]