نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 1058 )
https://telegram.me/adabvaerfan
ســوره 19 : مـریــم ( مـکّــی ـ98 آیه دارد ـ جزء شا نزدهم ـ صفحه 305 )
( قسمــت پانزدهــــم )
سرمنـزلِ سعـادت
( جزء شانزد هــم صفحــه 311 آیه 71 )
بسم الله الرحمن الرحیم
وَ إِن مِّنکُمْ إِلَّا وَارِدُهَا کَانَ عَلَى رَبِّکَ حَتْمًا مَّقْضِیًّا
ترجمــه لفظـــی آیــــه شریفه :
و هیچ کس از شما نیست مگر [اینکه] در آن وارد مى گردد
این [امر] همواره بر پروردگارت حکمى قطعى است
نگاهی ادبی و عرفانی به آیــه :
ورود بر دو گونه است :
ورود ادب و تهـذیب ،
ورود غضب و تعـذیب ،
ورود اول ؛ مؤمنــــان راست ،
ورود دوم ؛ کافـــــــــران راست ،
مؤمن به گنــــاه آلــــــوده گشتــــه ،
از آن که دنیــــــا ســـرای پر غبــــــار است ،
و چرکی ها و پلیدی های گناه و معصیت بر او نشسته ،
از این رو ؛ از دوزخ برای او گرمــــابــــه ای ساختنــــد ،
تا از چرکی هــــا و آلودگی هــــا پاک و پاکیـــــــزه شود ،
آن گاه به سر منزل کرامت و سعادت رسد ،
چنان که آب و گِلِ خام که در هم کنند بی ارزش بُوَد ،
و چون از آتش بگذشت ، ارزش پیــــــــدا کند ،
[ و گلدانی شود و گل در آن نهاده شود و در انظار قرار گیرد ! ]
لطیفــــــه :
حکمتِ ربّانی ؛ به آوردنِ مؤمنان در آتش این است که ؛
جودتِ عنصر و پاکیِ ذات و قوّتِ حالِ آنان را به مشرکان نماید ،
که ؛ جوهرِ اصلی را آتش تباه نکند ،
بلکه روشن تــــــر و افروختـــــــه تــــــر گرداند ،
چون زرِ خالص ؛ که اگر در آتش نهند ،
آن را تبـــــــــــاه نکند ، بلکه درخشــان تـــــــر گرداند !
تفسیر آیه شریفه از تفسیر نــــور :
1 ـ تـرجمــــــه :
و هیچ کس از شما نیست مگر آن که وارد دوزخ مى شود ،
(و این ورود شما) از جانب پروردگارت حکمى قطعى است.
2 ـ نکتـــــه هــــــا :
در تفسیر طبرى آمده است : روزى عبداللّه بن رواحه در حال بیمارى مى گریست، همسرش نیز با دیدن او به گریه افتاد. عبداللّه پرسید: تو چرا اشک مى ریزى؟ گفت: به خاطر گریه ى تو . عبداللّه گفت: ولى من به خاطر این سخن خداى متعال مى گریم که فرمود: « اِن منکم الاّ واردها» ورود ما به دوزخ قطعى است، امّا من نمى دانم از آن نجات مى یابم یا خیر ؟
این آیه باید در کنار آیات و روایاتى که مربوط به صراط است معنا شود، چون صراط پلى است که بر روى دوزخ کشیده شده است و همه ى مردم از روى آن عبور مى کنند، بعضى تند و بعضى کُند و بعضى به دوزخ مى افتند.
رسول خداصلى الله علیه و آله فرمود: روز قیامت، همه ى انسانها (چه خوب و چه بد) وارد جهنّم مى شوند، ولى آتش به مؤمنین زیانى نمى رساند، همچون حضرت ابراهیم که آتش بر او سرد شد. بنابراین آیه ى مورد بحث که ورود همگان را به دوزخ حتمى مى داند، با آیاتى که مى گوید: مؤمنین از دوزخ دورند(124) منافاتى ندارد. زیرا از سویى وارد دوزخ مى شوند، و از سوى دیگر با لطف خداوند آسیبى نمى بینند.
البتّه ممکن است بگوییم که ورود به معناى عبور است، نه داخل شدن. چنانکه در مورد حضرت موسى علیه السلام آمده است « ورد ماء مَدین » یعنى به کنار آب شهر مَدین وارد شد، نه آنکه داخل آب شد.(125) یا آنکه بگوییم: مراد از کلمه ى «منکم» در آیه ى مورد بحث، گروه هایى هستند که در آیات قبل ذکر شده اند، یعنى طرفداران شیطان. و مراد از نجات متّقین، نجات کسانى است که از کفر و شرک نجات یافته اند. یعنى همه ى هواداران شیطان وارد دوزخ مى شوند، امّا کفّار و مشرکین در آنجا باقى مى مانند و لکن گناهکارانى که به شرک و کفر آلوده نبوده اند، ولى فاسق بوده اند سر انجام آزاد مى شوند.
(124) «اولئک عنها مبعدون » مؤمنان از آتش دوزخ دور نگاهداشتـه مى شوند. انبیاء، 101.
« و هم من فزع یومئذ آمنون» نیکوکاران از وحشت قیامت در امانند. نمل، 89.
« لایسمعون حسیسها » مؤمنان صالح ، صداى آتش دوزخ را نمى شنوند. انبیاء، 102.
(125) امام صادق علیه السلام فرمودند: آیا نشنیده اى شخصى که مى گوید: بر آب فلان طایفه وارد شدم ، مرادش رسیدن به آب است، نه دخول در آب. تفسیر نورالثقلین.
3 ـ پیـــــــام هـــــــا :
1- قیامت و مراحل آن ، حساب شده و دقیق است. « لنحشرنّهم... لننزعنّ... اِن منکم الاّ واردها»
2ـ خدا داراى سنّتها و برنامه هاى قطعى و حتمى است. « کان على ربّک حتماً مقضیّا »
دوران چهل ساله ی فراق یعقوب به سر آمد ،
و دوران هزار و دویست ساله ی فراق شیعیان به سر نیامد !
چــــــــــرا ؟
این جمعــه هم گـــذشت
و نیامدیــــد آقــــــا !
و ما همچنــــان در فراقتـــــان
دعــــــای فَــــــرَج بر لب داریم
موضوع :