نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید (1010)                                                               

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

  ( قسمــت بیست و سوّم )

حســرتِ دیـــدار

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 289 آیه 71 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ

فَأُوْلَئِکَ یَقْرَؤُونَ کِتَابَهُمْ وَلاَ یُظْلَمُونَ فَتِیلًا

   تفسیـــر لفظـــی :

[ یاد کن ] روزى را که هر گروهى را با پیشوایشان فرا مى‏خوانیم

پس هر کس کارنامه‏اش را به دست راستش دهند

آنان کارنامه خود را مى‏خوانند

و به قدر نخک هسته خرمایى به آنها ستم نمى‏شود

 تفسیر ادبی و عرفانی :

این آیت بشارتی بزرگ و تهنیتی تمام است ،

که خــداونــــد تبارک و تعــالی امت محمّد(ص) را ،

با پیغمبــــــرِ خویش بــــــــــاز خــــــوانـــــــــد ،

پیغمبــــــــــری که خُلقش عظیــــــــــم ،

و درجتــــش رفیــــــــــــع ،

و امّت را شفیــــع ، خواهــــــد بود ،

و اگر آن ها را به کتــــــــــاب خوانــــد ؛

کتــــــــاب آن ها قـــــــرآن کـــریــــــم است ،

کـــــــــــه مؤمنــــــــان را تــذکِـــــــــــرَت ،

و دوستــــــــان را تبصــــــرت است .

مصطفی(ص) فرمودند :

چــــون روز  رستـــــاخیـــــــــــز شــــــود ،

همه ی امّت اسلام با پیشوایان خود گِرد هم آیند ،

و بـــــــا هـــــم به بهشت [ یا جهنم ] رونــــد ،

در آن روز ؛ طبقــــــاتِ مسلمــــانـــان ،

که اهل ایمــــــان و معـــرفتنـد ،

و امرِ به معروف و نهیِ از منکر کرده ،

و اهل جــــود و بخشش و خوش خویی هستند ،

با پیشــــوایــــــان خــــود خواهنــــــد بود .

[ پس آنهایی که اهل ایمان نباشند ،

و با امر به معروف و نهی از منکر ، بیگانــــه ،

و اهل بخشش و خوش خویی نباشند ،

راهی به بهشت نخواهند داشت ! ]

بعد از پیامبـــــــران و فرستادگان خـــــــــــــدا ؛

بهینه ی جهانیــان ، و گُزیــــده ی عالمیان ،

امامان معصوم و اوصیاء پیامبرانند ،

که اختــرانِ آسمــانِ هـــدایت ،

و ستــــــارگان کهکشـــــان ولایت ،

و چــــــراغ هــــــای راهنمـــــــای امّتنــــد ،

که سینــــــه هاشـــــان به نــور معرفت افروختـــــه ،

و دل هاشان برای هــــــدایت خلق سوختـــــه ،

هم خـــــود راه راست رفتــــــــــــه ،

و هم دیگـــــــــــران را به راه راست رســـانده ،

یکی پس از دیگری بــــار امانت به داعی ولایت سپرده ،

تا به دوازدهمین خورشید تابنـــــاک امامت و ولایت رسانده اند .

ایشان امــــــــــام هــــــــای دیــــن ،

و قبــــــــله هـــــــــای اهــــــلِ یقیـــــــــن ،

و مقتــــــــــدای محبـــــــــوبِ  مؤمنیـــــن هستند .

[ و اینک پس از هزار و چهارصد و اندی سال انتــظار ،

چشـــــم به راه موکب با شکـــــوه آن پیشوائی دوختــــه ،

که دل هــــای مؤمنـــــــان در حســــــرت دیــــــدارش سوختــــه ،

همان که خــداونــــد وی را برای نجــــــات بشریت اندوختــــه است . ]

همه مشکلات مــــــا ناشی از غیبت طولانی مولایمان

محبــوب دل هـا و منجی انســـان هـا

حضرت حجـة ابن الحســــن المهــــدی(عـــج) است
 

برای سلامتی و خشنودی امـــام و مقتــــدا و مولایمان

 قائـم آل محمّـــــد (ص)

و برای تعجیل در فـــرج مبــــارکشان

دو رکعت نماز مخصوص و یکصد صلوات

 نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  (1009  (                                                                 

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

  (  قسمــت بیست و دوّم     )

نـوازشِ خـداونــدی

( جزء پانزد هــم صفحــه 289 آیه 70  ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ

وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا

   تفسیـــر لفظـــی :

و به راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتیم و آنان را در خشکى و دریا [برمرکبها] برنشاندیم

و از چیزهاى پاکیزه به ایشان روزى دادیم و آنها را بربسیارى از آفریده‏هاى خود برترى آشکار دادیم

 تفسیر ادبی و عرفانی : [بخش دوم]

این که تکریم همه ی بنی آدم کرد ؛

و مقیّد به ایمان و عبادت نفرمود ؛

از این سبب است که ؛

کرامتِ لطفِ خود را با بندگان ،

در سایه ی اعمال و اجتهاد و ایمانِ آنان نبست ،

تا دانسته شود که ؛

نوازشِ خداوندی بی علت است !

و تکریم او بی عوض !

به خواستِ خود نوازد نه به طاعتِ بندگان !

به فضلِ خود عطا دهد نه به جهــــد بندگان ،

بنده ای که کرامتِ حق یافت ؛

نه از آن جهت بود که طاعت داشت ،

بلکه طاعت از آن داشت که کرامتِ حق یافت !

و نه دعای بنده ، حق را بر اجابت داشت ،

بلکه اجابتِ حقّ ؛ بنده را بر دعــــــــا داشت ،

و بنده ای که حقّ را یافت ؛ نه از طلب یافت ،

بلکه طلب از یافتنِ حقّ یافت !

  بیان نوازش همیشگی و دلجوئی و التفات دائمی و اظهار رضامندی خداوند یکتا

نسبت به بندگان که اعظم نعمت های الهی است.

 یُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ ( 21 توبه)

 مدام بشارت می دهد ایشان را پروردگار ایشان به رحمت خود و رضامندی خود.

وَعَدَ اَللَّهُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْمُؤْمِناتِ ...

 تا ... وَ رِضْوانٌ مِنَ اَللَّهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ اَلْفَوْزُ اَلْعَظِیمُ   (72 توبه ) 

وعده داده خدا به همه ی مؤمنین و مؤمنات بهشت هایی را که جاری می شود از زیر آنها نهرها ، جاودانند در آنها و مسکن های طیّب در جنّات عدن ، و خشنودی و رضامندی خدا از همه ی آن نعمت ها و لذّت ها بزرگ تر است ، همین است فوز عظیم .

و در آیات بسیار فرمود : ... رَضِیَ اللهُ عَنهُم وَ رَضُوا عَنهُ ...

خدا راضی از ایشان و ایشان راضی از خدا .

... وَ حَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّوَالْبَحْرِ ...

مرکبِ عوام بر دشت و دریا دیگـــــر است ؛

و مــــرکـــبِ خـــــــواصّ دیــگـــــــــــــر !

در مرکب عـــوام ؛ دوست و دشمن ،

و خودی و بیگانه همه یکسانند !

لیکن مرکب خــــــــــواص ؛

از سلیمـــــان ؛ بــــاد است !

و از مصطفــــی(ص) معــــــــراج !

و از دوستان و نزدیکان ؛ رحمتِ الهی است .

... وَالْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ ...

روزیِ پــــــاک ؛ بنــــدگانی را است کــــــه ؛

به دل از خـــــدا غافــــل نباشنـــــــد ،

و آن روزی ای است کـــــه ؛

بی خواستنِ بندگان ، به آن می رسنــــد .

... وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیــــــلًا ...

خداوندِ عادل ؛ دانایـــان را بر نادانان برتــــــــــری داد ،

و اولیاءِ حقّ را به معرفت او بر دیگر بندگان فزونی بخشید .

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند :

کسی که در گرمای شدید به خاطر رضای خداوند روزه بگیرد، و تشنه شود،

خداوند هزار فرشته را موکّل او می کند تا صورتش را نوازش دهند و وی را بشارت دهند.

تا این که وقتی افطار کرد خداوند به او می گوید: چقدر خوش است بو و رائحه ی تو !

ملائکه ی من! شاهد باشید که گناهان او را بخشیدم.

     نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  (1008  (                                                          

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

 ( قسمــت بیست و یکـــم )

تکـریـمِ خـداونــدی

بارگاه امام علی علیه السلام در مــــزار شریف افغانستان

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 289 آیه 70 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ

وَ رَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا

   تفسیـــر لفظـــی :

و به راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتیم و آنان را در خشکى و دریا [برمرکبها] برنشاندیم

و از چیزهاى پاکیزه به ایشان روزى دادیم و آنها را بربسیارى از آفریده‏هاى خود برترى آشکار دادیم

 تفسیر ادبی و عرفانی :

خداونـــــد تهنیتی بزرگـــــــوار ،

و تشریفــــــی تمـــــــــــام ،

و کرامتــــــی بــــــزرگ ،

بر فرزنــــــد آدم کرد ؛

که در بَـــــــدوِ کــــــار ،

با ایشان پیمـان بست ،

و به صفتِ لطفِ خـــــــــود ،

آنان را مورد خطاب قــــــرار داد ،

و با ایشان پیمــــــان دوستی بست ،

و خلعـتِ تمــــــــام داد ،

و آنان را به دانش و خِــــرَد و هــــوش ،

و سخـــــــن و فرهنــگ بیاراست ،

و ظاهر را به توفیقِ مجاهدت ،

و باطن را به تحقیقِ مشاهدت آراست ،

و معـــــرفت را از ایشــان دریـــــــــغ نداشت ،

و دَرِ رحمت و کـــــرامتِ خویش بر ایشان گشود ،

و آنان را بر بســـــاطِ منــاجـــــــات بداشت ،

تا هرگاه که خواهنــــــد او را خواننــــد ،

و از او خواهنــد ، و با او راز گوینــد .

از همین تکـــریــــمِ خـــداونــــدی است که ؛

پیش از سئوال ،ایشان را کـــرامت داد ،

و پیش از استغفار ، آنان را بیامرزید ،

و باز از همین تکرریم است که ؛

در میان همه ی آفریدگان ،

ایشان را به مهر و محبت ، مخصوص گردانید ،

و آن چه به فرشتـــــــگان نداد ، ایشـــــــان را داد ،

و آن چه با کرّوبیان و رُوحانیان نگفت ، با ایشان گفت !

و بنده را شایستـــه این است که گوید :

                            خــدایــــا ؛

معنیِ دعـــویِ صــادقـــانی ،

فروزنده ینفس های دوستانی ،

آرامِ دلِ غـــــــریبـــــــانی ،

چون در میان جـــانی ؛

پس ؛ زندگیِ جــانی ، و آئیـــن زبـانی ،

از بی دلی می گــــویـــم کجــائی ،

به من نزدیک تــر از جـــــــانی ،

به خود از خود ترجمانی ،

به حقّ تو که ما را در سایه ی غرور ننشانی ،

و به وصـــــــال خــــــود رســــــانی .

   نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  (1007  (                                                                 

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

 ( قسمــت بیستـــم )

رحمت و غضب خداوند

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 287 آیه 57 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

وَ رَبُّکَ أَعْلَمُ بِمَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ

وَ لَقَدْفَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلَى بَعْضٍ وَ آتَیْنَا دَاوُودَ زَبُورًا

   تفسیـــر لفظـــی :

و پروردگار تو به هر که [و هر چه] در آسمانها و زمین است داناتر است

و درحقیقت بعضى از انبیا را بر بعضى برترى بخشیدیم و به داوود زبور دادیم

 تفسیر ادبی و عرفانی :

                  این آیت همان گونه که فرمود :

که خداوند را به بیـــــم و امیـــــــد می خوانند ،

امید به رحمت ، و بیــــــم از عقوبت ،

رغبت به بخشش و عفــــــو ،

و رهبت به عذاب و کیفر ،

لیکن باید دانست که ؛

امید و بیم ؛ صفت مبتدیان ،

و رغبت و رهبت ؛ مقامِ منتهیان است ،

بیم ؛ همان ترسی است که ؛

همه ی مسلمانان را از گناه باز دارد ،

و رهبت ؛ آن ترسی است که ؛

زاهدان را عیش و خوشی بِبَرَد ،

و از جهان و جهانیان جــــــــدا کند ،

اینان همه نفس خویش غرامت بینند ،

و همه ی سخن خویش شکایت !

و همه ی کردار خود جنایت دانند !

مؤمن ؛ در خـــوف و رجـــــــا ،

و زاهـــد در رهبت و رغبت ،

باید معتدل و میانه رو باشند ،

تا در موازنه مساوی گردند ،

مؤمن ؛ در دنیا امید به عافیت و نعمت می دارد ،

و از بلاها و فتنه ها می ترسد ،

که ؛ امید رحمت و بیم عقوبت دارد !

ولی عارف ؛ دل در مواصلت ،

و قربِ حقّ بستـــه ،

و از عذابِ همگانی ترسد !

که گفتــــه انـــــد :

ترس از خداوند به سبب ارتکاب گناه و ترس از کیفر است ،

و امید به عفو به علت سبقت رحمت حقّ بر غضب اوست ،

پس ترس مطلق از خداوند ؛ مورد ندارد ،

بلکه تـــــرس ؛ مقیّــــــد به ارتکاب گنـــــاه است ،

ولی امیـــــــــــد ؛ قیــــــــــــدی نــــــــــــدارد ،

چون خداونــــــــدارحــــم الراحمین است ،

و رحمت او سابق بر غضب اوست !

که خــــــــود فرمـــــــــوده :

سَبَقَت رَحمَتی غَضَبی

قُلْ لَهُمْ إِنَّ رَحْمَتِی سَبَقَتْ غَضَبِی فَلَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَتِی

به آنان بگو رحمت من بر غضبم سبقت دارد و از رحمت من مایوس نشوید.

  تفسیر آیت از نگاه مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی:

بالای درب بهشت نوشته شده : سَبَقَت رَحمَتی غَضَبی  

یعنی رحمت من بر غضبم سبقت دارد .

کیست که رحمتش بر غضبش سبقت داشته باشد؟ 

فقــــــــط خــــــــــدا .  

ما این همه گنــــــــاه می کنیم ، همین که می گوییم : 

خدایا ما بد کردیم ، غلطکردیم ، نفهمیدیم . 

رحمت خدا شامل حال ما می شود .

البته گاهی در اثر گنـــــــاه ،خداوند می فرماید:

بنده من ؛ به عزت و جلال خودم قسم که تو را نمی آمرزم.   

خداوند توقع ندارد از بعضی بنده ها که بعضی گناهان را انجام دهند .

اما با این که قسم خورده که به عزت و جلالم تو را نمی آمرزم ؛

گاهی رحمتش شامل حالهمان بنده هم می شود .

 نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 1004   (                                                                  

ســوره 17 : اســـرا ( مـکّــی ـ111آیه دارد ـ جزء  پا نزدهم ـ صفحه 282 )

 (  قسمــت هفـــدهـــم )

احیــاءِ دلهـا

 ( جزء پانزد هــم صفحــه 286 آیه51  ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

  أَوْ خَلْقًا مِّمَّا یَکْبُرُ فِی صُدُورِکُمْ فَسَیَقُولُونَ مَن یُعِیدُنَا قُلِ الَّذِی فَطَرَکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ

فَسَیُنْغِضُونَ إِلَیْکَ رُؤُوسَهُمْ وَ یَقُولُونَ مَتَى هُوَ قُلْ عَسَى أَن یَکُونَ قَرِیبًا

   تفسیـــر لفظـــی :

یا آفریده‏اى از آنچه در خاطر شما بزرگ مى‏نماید [باز هم برانگیخته خواهیدشد]

پس خواهند گفت چه کسى ما را بازمى‏گرداند ؟ بگو همان کس که نخستین بارشما را پدید آورد،

[باز] سرهاى خود را به طرف تو تکان مى‏دهند و مى‏گویند آن کَى خواهد بود؟ بگو شاید که نزدیک باشد

 تفسیر ادبی و عرفانی :

نوشتـــــه انــــــد :

مـــــــــردی بی ایمـــــــان ،

استخوان پوسیده ای برداشت و گفت :

این استخوان دوباره زنده می شود ؟

چه کسی آن را زنده می کند ؟

این آیت پاسخ می دهد :

همان کس که اول شما را آفـــریــــــــــده !

عارفان می گوینـــــد ؛

در این آیت سرّی است که ؛

اشاره به احیاءِ دل های اهل غفلت ؛

 به نور مکاشفت است ،

و احیاءِ جان های اهل هوی و شهوت ،

به نسیمِ مشاهدتِ روح ، و مواصلت است ،

که روح را به روحِ اهل ایمان فتوح دهد ،

چه ؛ اگر همه ی جان های عالمیان به تو دهند ،

چون روحِ فتــــوحِ ایمـــــان نـــــــداری ، مــــــرده ای !

و اگر هــــزار ســـال تــــــو را در خـــاک نهنــــد ،

چون گُلِ توحیـــد ، در بــاغِ روحِ تــــو روئیده ،

سرِ همه ی زندگانی توئی !

و نشان این حال آن است که ؛

بنده از ورطــه ی فتــــرت و سستی برخیــــزد ،

و در نجــــــــات و رستـــــــگاریِ خویش کوشد ،

و نعیــــــمِ باقی را به ســـــرایِ فانی نفروشد !

تا کَی از دارُالغروری ساختی دارُالسّرور

تا کَی از دارُالفراری ساختی دارُالقرار ؟

همه مشکلات مــــــا

ناشی از غیبت طولانی مولایمان

محبــوب دل هـا و منجی انســـان هـا

حضرت حجـة ابن الحســــن المهــــدی(عـــج) است

پس برای تعجیــــل در فـــرج مبارکشان زیـــاد دعا کنیم