نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید  ( 975   )                                                                                    

ســوره 16 : نحـــل ( مـکّــی ـ 128 آیه دارد ـ جزء  چهــاردهم ـ صفحه 267 )


( قسمــت بیست و سوم    )


نعمـت و نقمـت


 

 ( جزء چهارد هــم صفحــه 276 آیه 83 ) 

بسم الله الرحمن الرحیم 

یَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللّهِ ثُمَّ یُنکِرُونَهَا وَأَکْثَرُهُمُ الْکَافِرُونَ


   تفسیـــر لفظـــی :

 

نعمت ‏خدا را مى‏ شناسند اما باز هم منکر آن مى‏ شوند و بیشترشان کافرند


 تفسیـــر ادبی و عرفانی : [بخش دوم]

 

هرچه خــــــدا از بهر مـــردم آفریده از چهــــار قسم بیرون نیست :

اول آن که ؛ در هر دو جهـــان پسندیـــــده است ، و آن دانائی و خوی نیک است ، و در حقیقت نعمتی است که همه ی دل ها و طبع ها به خوبیِ آن گواهی دهد .

دوم آن که ؛ هم در دنیــــا و هم در آخرت ، زیان بخش و ناپسند است ، و آن نادانی و بدخوئی است ، که همه ی طبع ها از او رمیده و نزد خردمندان نکوهیده است .

سوم آن که ؛ در این جهان سبب آسایش و راحت است ، اما در جهان عقبی سبب رنج و محنت ! و آن تجملات و زینت های دنیـــــا است ، که نادان ها آن را نعمت شمرند و دانایان آن را نقمت ! مانند عسلی که در آن زهـــــر باشد ، آن که نداند ظاهر آن را بیند و نعمت داند ! و آن کس که داند از خطــــر آن آگاه است و آن را بــــــــلا داند و نخورَد !

چهارم آن که ؛ در این جهــــان مایه ی رنـــــج است و دشواری ، و در آخــــرت ، راحت است و شادی ! و آن ریاضت و مجاهدت و مخالفت با شهوات و هواهای نفسانی است ، که غــافـــــل آن را بـــــــــلا شمارد  و عــاقــــــل آن را عیـن نعمت داند ! همچون داروی تنــــد که نزد بیمــــــــار تلـــــخ است لیکن درمان و شفــــا در پی دارد ! و این رنــــــج در راه آن نعمت ، گــــــــران نیست !

 

و اما در باب (عُجب) :

 

تبــــاهیِ طاعت و خدمت در دو چیـــــز است :

یکی عُجب (خودبینی و خودپسندی)

 و دیگری یأس (نومیدی از رحمت خدا )

که ؛ هرکس در خـــــودنگریست و خودبین و خودپسند شد ؛

از طلب ، خود را بی نیـــــــــــــاز داند ،

و هرکس نومیـــــــــد شد ؛ از تــلاش فرو ایستـــد و سستی در او آید

و در عبـــــادت نیز کاهــــــــــل و بی رغبــــــــت شود !

 

که یکی از بزرگان دین گفتــــــه :

اگر هر شب خواب روم (تهجّـــد نداشتـه باشم) و بامدادان شکستـــه و ترسان باشم ،  

دوست تــــــــر دارم تا این که همــــــــــه ی شب نمــــــــــــــاز گــــزارم

و به خود مُعجِــب (خودبین و خودپسند) باشـــــــم !

 



موضوع :