نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید ( 762 )                                              

ســوره 8 : انفـــال ( مـدنـی ـ 75 آیه دارد ـ جزء نهم  ـ صفحه 177 )

  ( قسمــت نهـــم )

صـاحـب دلان

 

 ( جزء نهــم صفحه 179 آیه 24 ) 

بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَجِیبُواْ لِلّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا  دَعَاکُم

لِمَا یُحْیِیکُمْ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ

 

 تفسیـــر لفظـــی :

 

اى کسانى که ایمان آورده ‏اید چون خدا و پیامبر شما را به چیزى فرا خواندند

که به شما حیات مى‏ بخشد آنان را اجابت کنید و بدانید که خدا میان آدمى و دلش

حایل مى‏گردد و هم در نزد او محشور خواهید شد


    

تفسیر ادبی و عرفانی : [ بخش دوم ]

... وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ یَحُولُ بَیْنَ  الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ ...

گویند سالکان راه حقیقت دو گـــروه اند :

عالمــــــــــان اند و عارفــــــــــــــان ،

عالمـــــــان دل هــــــای خود را یافتند ،

و عارفان دل های خود را از دست دادند ! 

این آیت رمزی غریب و اشارتی عجیب است !

دل راه است و دوست وطن ،

چون به وطن رسید او را چه باید راه رفتن ؟

در بدایت از دل ناچار است ،

و در نهایت دل حجاب است !

تا با دل است مریــــــــــــد است !

و بی دل مــــــــــــراد است .

از اول ، دل باید ، که بی دل راه شریعت پیمودن نتوان ،

و در نهایت با دل مانــــــــدن دوگانگی است ،

و دوگانگی ، از حـــــــــق ، دوری است ،

در مورد بدایتِ امر فرمود : لَمِن کانَ لَهُ قَلبَ ، 

و در نهایتِ آن فرمود : یَحُولُ بَیْنَ  الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ


گفتـــــه انــــــــــد :

صاحب دلان چهـــــــار کس اند :

زاهــــد است که دل او به شوق خستــه !

خائــــف است که دل او به اشک شستــــــه !

مــریـــــد است که دل او به خدمت کمـــر بستـــه !

مُحِــــبّ است که دل او به حضـــــــرت پیـــوستـــــــه !

به داوُد (ع) وحی آمد که : ای داود ؛  

خانه ای که میدان مواصلت ما را شاید پاک کن ،

و از غیــــــــر مـــــــا با مـــــــــا پــــــرداز !

داود (ع) عرض کرد :

آن کدام خانه است که جــلال و عظمت تــــــو را شاید ؟

نـــــــــدا رسید : دل بنـــــــــــده ی مــؤمـــــــــن !

ای داود ؛ هرجا خرمن سوخته ای بینی

که در راه جستجوی ما با سوز عشق ،  

مــــــــا  را می جوید آنجاش نشان ده ،

که خرگاه قـــــدس مــــــا جز در میدان دل سوختگان نزنند !

ای داود ؛ بدان کــــــــه ؛

دل بنده ی مؤمن خزینــــــه ی بازار مــــــــا است ،

و منـــــــزلــــــگاه اطـــلاع مـــــــــا ،

محــــــــراب وصــــــــال مــــــــا است ،

و خیمــــــه ی اشتیــــــاق مــــــــا ،

قــــــــرارگاه کــــلام مـــــــــــا ،

و گنج خــــانـــــــــه ی اســـــــــرار مــــــــــا است !

هرچیــــز که بســـــــــــوزد بی ارزش گــــردد

و دل که بســـــــوزد با ارزش گـــــــردد !


رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند :

دل های بندگان خدا ظرف های خدا هستند ،

و من آن ها را که پاکتر ، صافتر ، رقّت دار تر ،

و استوارتر است دوست دارم ،

زیرا دل هــــای عاشقـــــــــان امّت ؛

جـــــــام هــــای شــــراب ربوبیّــــــت است ،

و هر دل که از آلودگیها صافی تر و بر مؤمنان مهربان تر باشد

آن دل به حضرت عـزّت نزدیکتـــــر و عزیزتـــــــــر است ،

زینهار ! تا دل را عزیــــــــــز داری !

و روی وی از کدورت های هوی و هوس و شهوت نگاه داری ،

که لطیفه ای است ربّانی و نظرگاه سبحانی !

زیرا خداوند نه به صورت شما می نگرد و نه به کارهای شما ،

بلکه به دلهــــــای شمـــــــا می نگـــــــرد ،

روی ها را می آرائید که آراستن روی به حضرت عزت افتخار نیست ،

موی ها را پر تاب و گره دار می کنید که در درگاه حق آن را اعتبار نیست ،

پس به صــــــــورت منــــــــازید که آن را مقــــــــــداری نیست !

و کاری که هست جز با دل پر درد نیست !

که گفتــــــــه اند :

این کار را مـــــــــردی ببایــــــــد با دلی پردرد !

ای دریغــــــــا ! که نه در جهــــان مـــــــرد ماند و نه در دلهــــــا درد !


مرد را دردی اگر باشد خوش است

درد بی دردی علاجش آتش است !

 



موضوع :